سوره مبارکه اعلی : 

مردی از جانب خدا مبعوث شده است تا واسطه هدایت تشریعی باشد. مردمی را می­ بیند که از تذکرات وحیانی او دوری می­ کنند. از ضعف خویش برای حفظ و ابلاغ وحی نگران است. نسبت به سودمندی تذکرات وحیانی خویش برای این جامعه قرآن­ گریز درتردید است. خود را دربرابر بازتاب مردمی تذکرات وحیانی خود مسئول می­ بیند.

سوی دیگر، مردمی هستند که از تذکرات او دوری می­ جویند و آهنگ تزکیه و یاد خدا و قصد پیوستن به جرگه نمازگزاران را ندارند. وحی الهی چنین ره می­نماید:

ای فرستاده ما! نزاهت نام پروردگار بلند مرتبه­ات را مورد توجه قرار ده و با مطالعه روند هدایت تکوینی، از فضای ابهام و تردید نسبت به جریان هدایت تشریعی فاصله بگیر! ما تو را برای حفظ و ابلاغ وحی آماده می­ کنیم. تو تذکر بده و نسبت به سودمندی آن تردید نکن و بدان که مسئولیت عکس العمل مردمان در قبال تذکرات وحیانی تو بر عهده خود ایشان است و متوجه تو نیست.

و ای دوری­ کنندگان از تذکرات وحیانی رسول ما! بدانید که رستگاری شما در گرو پاکی و یاد خداست و تا وقتی که دل در بند دنیا دارید، به رستگاری نخواهید رسید. این حقیقتی نو پدید نیست و در همه کتاب­های آسمانی پیشین و از جمله در صحف ابراهیم و موسی آمده است.

به این ترتیب، فضایی که می­ توانست جریان مبارک تذکر وحیانی را تحت تأثیر قرار دهد، خنثی می­ گردد و دوام این روند مبارک از جانب خدا ضمانت می­ شود و راه بهره­ مندی هرچه بیشتر انسانها از این مایه حیات روحانی مشخص می­ گردد.

جهت هدایتی سوره مبارکه غاشیه:

در رویداد فراگیر قیامت، کسانی که به تذکر پیامبر برای هدایت به ربوبیت آفریدگار پشت می­ کنند و کفر می­ ورزند، صاحب چهره­ هایی زبون هستند و از اعمال خود جز ملالت، بهره­ ای ندارند و به سختی عذاب می­ شوند و کسانی که تذکر آن حضرت را می­ پذیرند و به ربوبیت آفریدگار ایمان می­ آورند، صاحب چهره­ هایی شاداب هستند و از تلاش خود خشنودند و به پاداشی بسیار نیکو می­ رسند.

سوره فجر سى آیه دارد و در مکّه نازل شده است.
نام آن برگرفته از آیه اول و به معناى سپیده دم است. همانند دیگر سوره‏ هاى مکّى، آیات آن، کوتاه و کوبنده و انذار دهنده است.
این سوره بخش‏هاى متعددى دارد که با سوگند به زمان‏هایى همچون شب، سحر و سپیده دم آغاز مى‏ شود و با اشاره به سرگذشت اقوامى طغیان گرو سرکش ادامه مى‏ یابد.
سنّت آزمایش و ابتلا از سوى خداوند و عکس العمل‏هاى متفاوت انسان در برابر آن و همچنین حضور انسان در دادگاه قیامت و اظهار حسرت و پشیمانىِ ناپاکان و ابراز خشنودى در رضایتِ پاکان، ادامه آیات این سوره را تشکیل مى‏ دهد.

دریافت
حجم: 20.8 مگابایت

مردم با معجزه­ ای آشکار از سوی خدای متعالی مواجه‌اند و فرستاده خدا یعنی رسول اکرم، آنان را به تبعیت از آن فرا می­خواند، اما پذیرش این امر و تن دادن به آن برای کسانی که نفس خود را تزکیه نکرده ­اند، سخت است، زیرا هم باید از دلبستگیهای اعتقادی خود دست بردارند و هم خواسته­ های نفس را کنترل کرده، تحت تربیت قرار دهند؛ از این روست که  طغیان پیشه کرده، آیت روشن خدا را انکار می­ کنند.

این سوره مبارکه، ابتدا با ذکر یازده قسم، مخاطب را آماده می­ سازد که تمامی این قسمها با توجه به عظمت مقسم علیه و جنبه­ای که در آن لحاظ شده، با تأکید بر سخن اصلی در ارتباط هستند.

پس از ذکر این قسمها، در دو جمله تفهیم می­ کند که فلاح و رستگاری در گرو تزکیه نفس، و ناکامی و خسارت، محصول آلوده­ سازی آن است.

بعد از تأکید بر این سخن مهم، عاقبت قوم ثمود را بیان می­ کند؛ همانان که همچون مخاطبان سوره با نشانه روشن خدای متعالی مواجه بودند، ولی تحت تأثیر طغیان نفس، بدبختی و هلاکت و خسران را برای خود رقم زدند و عذاب سخت الهی را به جان خریدند.

طلیعه سوره (آیات 4-1) با سوگند به پدیده هایی مانند شب و روز که دارای ویژگی های کاملاً متفاوت هستند، آغاز می شود. سپس می فرماید: انسان ها در زندگی راه و روش واحدی ندارند؛ یعنی به رغم آنکه ادعای ایمان دارند، اما رفتارهایی را انجام می دهند که کاملاً با ایمان به خدا تفاوت دارد. از جمله آنکه حاضر نیستند از مال خود در راه خدا انفاق کنند.
گفتار اول (آیات 11-5) تأثیر انفاق و بخل را در هموار شدن راه سعادت و بدبختی بیان می کند و بر این نکته تأکید می نماید که اموری مانند انفاق در راه خدا و باور کردن وعده خدا درباره پاداش انفاق در آخرت، موجب می شود انسان توفیق انجام اعمال نیک را به دست آورده و راه رسیدن به کمال و سعادت بر او هموار شود. در مقابل، اموری مانند بخل و انکار پاداش الهی موجب سلب توفیق و هموار شدن راه بدبختی و شقاوت است.
گفتار دوم سوره (آیات 21-12) به بیان تأثیر بخل و انفاق در سعادت و شقاوت اخروی اختصاص دارد و می فرماید: انکار وعده های الهی و رویگردانی از دستورات خدا از جمله انفاق، موجب شقاوت انسان و از بین رفتن نور معنویت در دل او شده و سرانجام او را به درون آتش سوزان می کشاند. اما کسی که برای پاک شدن از گناهان مال خود را می بخشد و هدف او از این کار تنها جلب رضایت خداست، در آخرت مورد لطف خاص خدا قرار می گیرد و خدا آن قدر او را از نعمت و رحمت خود بهره مند می کند تا او خشنود و راضی گردد

سوره انشراح با بیان سه موهبت بزرگ از مواهب الهى ویژه پیامبر صلى الله علیه و آله آغاز مى‌شود. ابتدا شرح صدر پیامبر صلى الله علیه و آله به ‌گونه‌اى که آمادگى پذیرش وحى اداى حق رسالت و صبر در برابر سختی‌ها و تحمل آزار و اذیت  مردم را داشته باشد، مطرح گردیده است. سپس به سبک کردن بار سنگین رسالت و مسئولیت دشوار نبوت و هدایت مردم اشاره مى‌کند و در چهارمین آیه به بیان سومین نعمت یعنى بلندآوازه کردن نام آن حضرت مى‌پردازد که از مصادیق آن، این است که خداى سبحان نام پیامبر صلى الله علیه و آله را در اذان و اقامه و تشهد نماز در کنار نام خویش قرار داده است.

در پنجمین آیه به پیامبر مژده آسانى پس از دشوارى مى‌دهد: «فَاِنَّ مَعَ العُسرِ یُسراً» و در آیه بعد این مطلب را تکرار مى‌کند. گروهى از مفسران تکرار «العُسر» را به صورت معرفه دلیل بر یکى بودن آن دو دانسته و تکرار «یُسراً» را به صورت نکره دلیل بر تعدد و مغایرت آن دو با هم مى‌دانند، بنابراین مقصود آیه چنین است که در برابر هر عسر دو یسر وجود دارد: یک یُسر در دنیا و یسرى دیگر در آخرت.

دریافت
حجم: 18.4 مگابایت

هدفهای سوره علق :

1/ توجه انسان به خداوندی که او رب است و آفریدگار و ارجمند و آموزش دهنده است و کنار زننده پرده های جهل و نادانی؛

2/ توجه بشر به اینکه خداوند او را از علق آفریده است و اینکه او تحت ربوبیت خداوند است و حامل لوای علم و معرفت و هنگامی که خود را مستغنی می یابد فساد و طغیان می کند؛

3/ توجه به این که بازگشت همه چیز به سوی خداست. آغاز و انجام همه به دست او و به سوی اوست ؛

4/ متوجه ساختن انسان به وظایف او که باید قرائتش بلکه همه افعالش به نام خدا و در سبیل هدایت باشد و دستور تقوی دهد، با حق ستیزه نکرده و به آن پشت نکند و بداند که خداوند او را می بیند (و او در محضر و مرءای خداست) ؛

5/ ترساندن از نکال خداوند که او موی سر او را می گیرد و با حقارت و ذلت به سوی عذاب می کشاند؛

6/ وتوجه به اینکه خداوند می خواهد از طغات و فاسدین پیروی نشود و بندگان خدا در پیشگاه او به خاک مذلّت بیافتند و قرب و نزدیکی او را بخواهند.

دریافت
حجم: 19.2 مگابایت

سخن در بیان عظمت شب قدر است. معرفی این شب در این سوره مبارکه، خود دلیلی روشن بر ضرورت شناخت و اهتمام نسبت به آن است. «قدر»، حاصل «تقدیر» به معنای اجرای قدرت خداست که تعیّن و تشخّص حدود و اندازه­ها براساس اراده خدای قادر را در پی دارد. شب قدر، زمان تقدیر یک سال و لازمه آن، مشخص شدن حدود و اندازه­ها تا شب قدر سال بعد است. شب نزول قرآن، شبی برتر از هزار ماه، شب تنزل فرشتگان و شب سلامت و گشایش درهای رحمت  ظاهر این آیه شریفه، انزال کل قرآن در شب قدر است و تعبیر «انزال» نیز مؤید این معناست، چون انزال به نزول دفعی اشعار دارد؛ چنان‌که «تنزیل» به نزول تدریجی. با توجه به آیه (شهر رمضان الذی أنزل فیه القرآن) می‌توان فهمید که این شب در ماه مبارک رمضان است و بیش از این را باید از اخبار و روایات استفاده کرد. از روایات استفاده می‌شود که این شب، یک شب معیّن در سالی مشخص نیست و هر سال تکرار می‌شود و یکی از سه شب نوزده، بیست و یک و بیست و سه ماه مبارک رمضان است...

دریافت
حجم: 18.8 مگابایت