قریب دو سال است که همراه هم بر خوان نعمت قرآن کریم نشسته و هر روز یک صفحه از ان را تلاوت کرده ایم. امروز این سفره به انتها رسیده و ختم قرآن روزانه به پایان می رسد. از درگاه ذات اقدس الهی می خواهیم این قلیل را از ما پذیرفته و در روز تنهایی و درماندگی نوری از انوار آن را به ما هدیه کند .
آمین یا رب العالمین
تلاوت صفحه 604 :
آیه
شماره 183 از سوره مبارکه بقره
یا أَیُّهَا الَّذینَ آمَنُوا کُتِبَ عَلَیْکُمُ الصِّیامُ کَما
کُتِبَ عَلَى الَّذینَ مِنْ قَبْلِکُمْ لَعَلَّکُمْ تَتَّقُونَ
اى افرادى که ایمان آورده اید! روزه بر شما نوشته شده، همانگونه که بر کسانى که
قبل از شما بودند نوشته شد؛ تا پرهیزکار شوید.
نکات تفسیری :
1-
خطابِ زیبا، گامى براى تأثیر گذارى پیام است. «یا ایّها الّذین آمنوا»
در حدیثى از تفسیر مجمعالبیان مىخوانیم: لذّت خطاب «یا ایّها الّذین آمنوا» سختى
روزه را آسان مى کند. اگر والدین بخواهند که فرزندشان به سخنانشان گوش دهند، باید
آنان را زیبا صدا زنند.
2- قرآن، فلسفه بعضى احکام همچون روزه را بیان داشته است. زیرا اگر مردم نتیجه ى
کارى را بدانند، در انجام آن نشاط بیشترى از خود نشان مى دهند. «لعلّکم تتّقون»
تلاوت صفحه 603 :
آیه
شماره 7 از سوره مبارکه ابراهیم
وَ إِذْ تَأَذَّنَ رَبُّکُمْ لَئِنْ شَکَرْتُمْ لَأَزیدَنَّکُمْ وَ لَئِنْ
کَفَرْتُمْ إِنَّ عَذابی لَشَدیدٌ
و (همچنین به خاطر بیاورید) هنگامى را که پروردگارتان اعلام داشت: «اگر شکرگزارى
کنید، (نعمت خود را) بر شما خواهم افزود؛ و اگر ناسپاسى کنید، مجازاتم شدید است.»
نکات تفسیری :
1-
سنّت خداوند بر آن است که شکر را وسیله ى ازدیاد نعمت قرار داده و این سنّت را
قاطعانه اعلام کرده است. «تأذن ربّکم»
شکر نعمت نعمتت افزون کند کفر نعمت از کفت بیرون کند.
2- خدا براى تربیت ما، شکر را لازم کرد نه آنکه خود محتاج شکر باشد. «ربّکم»
3- با شکر نه تنها نعمتهاى خداوند بر ما زیاد مى شود، بلکه خود ما نیز رشد پیدا
مى کنیم، زیاد مى شویم و بالا مى رویم.«لازیدنّکم»
4- کیفر کفران نعمت، تنها گرفتن نعمت نیست، بلکه حتى گاهى نعمت سلب نمى شود ولى به
صورت نقمت و استدراج در مى آید تا شخص، کم کم سقوط کند. «لان کفرتم انّ عذابى
لشدید»
تلاوت صفحه 602 :
آیه
شماره 185 از سوره مبارکه بقره
شَهْرُ رَمَضانَ الَّذی أُنْزِلَ فیهِ الْقُرْآنُ هُدىً لِلنَّاسِ وَ
بَیِّناتٍ مِنَ الْهُدى وَ الْفُرْقانِ فَمَنْ شَهِدَ مِنْکُمُ الشَّهْرَ
فَلْیَصُمْهُ وَ مَنْ کانَ مَریضاً أَوْ عَلى سَفَرٍ فَعِدَّةٌ مِنْ أَیَّامٍ
أُخَرَ یُریدُ اللَّهُ بِکُمُ الْیُسْرَ وَ لا یُریدُ بِکُمُ الْعُسْرَ وَ
لِتُکْمِلُوا الْعِدَّةَ وَ لِتُکَبِّرُوا اللَّهَ عَلى ما هَداکُمْ وَ
لَعَلَّکُمْ تَشْکُرُونَ
(روزه، در چند روز معدودِ) ماهِ رمضان است؛ ماهى که قرآن، براى راهنمایى مردم ، و
نشانه هاى هدایت، و فرق میان حق و باطل، در آن نازل شده است. پس آن کس از شما که
در ماه رمضان در حضر باشد، روزه بدارد! و آن کس که بیمار یا در سفر است، روزهاى
دیگرى را به جاى آن، روزه بگیرد! خداوند، راحتى شما را مى خواهد، نه زحمت شما را!
هدف این است که این روزها را تکمیل کنید؛ و خدا را بر اینکه شما را هدایت کرده،
بزرگ بشمرید؛ باشد که شکرگزارى کنید.
نکات تفسیری :
1-
وجوب روزه، بعد از یقین به حلول ماه رمضان است. «فمن شهد منکم فلیصمه»
2- قضاى روزه بر مریض و مسافر واجب است. «فعدة من ایام اُخر»
3 - روزه ى قضا، مشروط به زمان خاصّى نیست. «ایّام اُخر»
4- احکام خداوند بر اساس آسانى و مطابق طاقت انسان است. «یرید بکم الیسر»
5- عسر وحرج، واجبات را از دوش انسان برمى دارد. «لایرید بکم العسر»
6 - روزه ى قضا باید به تعداد روزهایى باشد که عذر داشته است. «لتکملوا العدة»
7- هدایت و توفیق انجام عبادات، از طرف خداست. تکبیر، نشان بزرگداشت خدا و عدم
توجّه به خود و دیگران است. «لتکبّروا اللَّه على ما هداکم»
8- روزه، زمینه ساز هدایت انسان و سپاسگزارى اوست. «لتکبّروا اللَّه على ما هداکم
و لعلّکم تشکرون»
تلاوت صفحه 601 :
نکات تفسیری :
1-
عذاب قیامت بسیار سخت است. «یعضّ الظالم على یَدَیه» (مشرک تنها یک انگشت ویا یک
دست خود را گاز نمى گیرد، بلکه دو دست خود را گاز مى گیرد)
2- نشانه ى دوست بد آن است که انسان را غافل کند. «اضلّنى عن الذکر»
3- گاهى عواطف دوستى، بر استدلال و منطق غلبه مى کند. «اضلّنى عن الذکر بعد اذ
جاءنى»
تلاوت صفحه 600 :
آیه
شماره 33 از سوره مبارکه مؤمنون
وَ قَالَ الْمَلَأُ مِن قَوْمِهِ الَّذِینَ کَفَرُواْ وَ کَذَّبُواْ
بِلِقَاءِ الاَْخِرَةِ وَ أَتْرَفْنَاهُمْ فىِ الحَْیَوةِ الدُّنْیَا مَا هَاذَا
إِلَّا بَشَرٌ مِّثْلُکمُْ یَأْکلُُ مِمَّا تَأْکلُُونَ مِنْهُ وَ یَشْرَبُ
مِمَّا تَشْرَبُونَ
ولی اشرافیان (خودخواه) از قوم او که کافر بودند، و دیدار آخرت را تکذیب می کردند،
و در زندگی دنیا به آنان ناز و نعمت داده بودیم، گفتند: «این بشری است مثل شما; از
آنچه می خورید می خورد; و از آنچه می نوشید می نوشد! (پس چگونه می تواند پیامبر
باشد؟!)
نکات تفسیری :
1-
دعوت انبیا بر اساس آزاد سازى مردم از سلطه ى اشراف و ستمگران است و به همین
دلیل، اشراف بیش از دیگران با انبیا مخالفت مى کنند. «قال الملأ»
2- مخالفان چون جرأت ندارند که منطق و اصل اصلاحات انبیا را نفى کنند، مىگویند:
انبیا لایق آن اصلاحات نیستند. «بشر مثلکم»
3- زندگى انبیا، یک زندگى عادّى است. «یأکل - یشرب»
4- اشراف از مسائل معنوى وعلمى غافلند. «یأکل - یشرب» (امیرالمؤمنین علیه السلام
مى فرماید: حسادت آنان سبب گفتن این کلمات شد. [بحار ، ج 32، ص 97])
تلاوت صفحه 599:
آیه
شماره 32 از سوره مبارکه مؤمنون
فَأَرْسَلْنَا فِیهِمْ رَسُولًا مِّنهْمْ أَنِ اعْبُدُواْ اللَّهَ مَا لَکمُ
مِّنْ إِلَاهٍ غَیرْهُ أَ فَلَا تَتَّقُونَ
و در میان آنان رسولی از خودشان فرستادیم که: «خدا را بپرستید; جز او معبودی برای
شما نیست; آیا (با این همه، از شرک و بت پرستی) پرهیز نمی کنید؟!»
نکات تفسیری :
1-
پیامبر باید از خود مردم باشد. (تا الگوئى عملى و درد آشنا داشته باشند و حجّت بر
آنان تمام باشد) «منهم»
2- عبادت خدا همراه با نفى شرک ارزش دارد. «أن اعبدوااللّه مالکم من اله غیره»
3- گرایش به توحید، به تقوا نیاز دارد.«أن اعبدوا اللّه... افلا تتّقون»
تلاوت صفحه 598 :
آیه
شماره 26 از سوره مبارکه فرقان
الْمُلْکُ یَوْمَئذٍ الْحَقُّ لِلرَّحْمَانِ وَ کَانَ یَوْمًا عَلىَ
الْکَافِرِینَ عَسِیرًا
حکومت در آن روز از آن خداوند رحمان است; و آن روز، روز سختی برای کافران خواهد
بود!
نکات تفسیری :
1-
مالکیّت و حکومت خداوند، واقعى و حقیقى است، نه اعتبارى و عارضى و ظالمانه. «الملک
یومئذ الحق»
2- قیامت روز جلوه ى رحمت الهى است. «الملک یومئذ الحق للرحمن...»
تلاوت صفحه 597 :
آیه
شماره 20 از سوره مبارکه عنکبوت
قُلْ سِیرُواْ فىِ الْأَرْضِ فَانظُرُواْ کَیْفَ بَدَأَ الْخَلْقَ ثُمَّ
اللَّهُ یُنشِئُ النَّشْأَةَ الاَْخِرَةَ إِنَّ اللَّهَ عَلىَ کُلِّ شىَْءٍ
قَدِیرٌ
بگو: «در زمین بگردید و بنگرید خداوند چگونه آفرینش را آغاز کرده است؟ سپس خداوند
(به همینگونه) جهان آخرت را ایجاد می کند; یقینا خدا بر هر چیز توانا است!
نکات تفسیری :
1-
جهانگردى، سیر و سفر، مطالعه ى طبیعت و گردشهاى هدفدار، یک وظیفه و ارزش است. «قل
سیروا فى الارض فانظروا»
2- گردش در طبیعت، مى تواند انسان را به فکر وادارد. «قل سیروا... فانظروا»
3- با مطالعه ى دقیق در آفرینش، شک و تردید خود را بر طرف کرده و خدا را بهتر
مى توانیم بشناسیم. «فانظروا...»
4- بهترین دلیل معاد، قدرتنمایى خداوند در پدید آوردن موجودات در نخستین مرتبه
است. «کیف بدء الخلق ثمّ اللّه یُنشىءُ النّشأة الآخرة»
تلاوت صفحه 596 :
آیه
شماره 22 از سوره مبارکه فرقان
یَوْمَ یَرَوْنَ الْمَلَئکَةَ لَا بُشْرَى یَوْمَئذٍ لِّلْمُجْرِمِینَ وَ
یَقُولُونَ حِجْرًا محَّجُورًا
(آنها به آرزوی خود می رسند،) اما روزی که فرشتگان را می بینند، روز بشارت برای
مجرمان نخواهد بود (بلکه روز مجازات و کیفر آنان است)! و می گویند: «ما را امان
دهید، ما را معاف دارید!» (اما سودی ندارد!)
نکات تفسیری :
مستکبرانى که توقّع نزول فرشتگان را بر خود داشتند، هیچگونه بشارتى از هیچ ناحیه اى دریافت نمى کنند. «لا بشرى یومئذ للمجرمین»
تلاوت صفحه 595 :
آیه
شماره 28 از سوره مبارکه مؤمنون
فَإِذَا اسْتَوَیْتَ أَنتَ وَ مَن مَّعَکَ عَلىَ الْفُلْکِ فَقُلِ
الحْمْدُ لِلَّهِ الَّذِى نجَّئنَا مِنَ الْقَوْمِ الظَّالِمِینَ
و هنگامی که تو و همه کسانی که با تو هستند بر کشتی سوار شدید، بگو: «ستایش برای
خدایی است که ما را از قوم ستمگر نجات بخشید!»
نکات تفسیری :
1-
دورى از ستمگران و نجات از سلطه ى آنان، یکى از نعمت هاى الهى است. «الحمدللّه
الّذى نجّانا»
2- براى هر نعمتى شکرى لازم است. «الحمدللّه الّذى نجّانا»
3- بهترین صیغه ى شکر، کلمه مبارکه ى «الحمدللّه» است.
4- به خاطر نابودى و هلاکت دیگران خدا را شکر نکنید، بلکه براى نجات خود شکر کنید.
«نجّانا» نفرمود: «اهلکهم»
5 - کشتى، وسیله است ولى نجات کار خداوند است. «نجّانا»
حضرت فاطمه سلام الله علیها
فَرَضَ اللّهُ الإِیمانَ تَطهیراً مِنَ الشِّرکِ... وَالزَّکاةَ زِیادَةً فِی الرِّزقِ.
خداوند ایمان را پاک کننده از شرک... و زکات را افزاینده روزى ساخت.
کتاب من لا یحضره الفقیه : ج ٣