خدای متعال در این سوره کریمه به ما می­فهماند که موازین هر انسانی یا ثقیل (سنگین) است یا خفیف (سبک)؛ البته واضح است که سنگینی و سبکی مراتبی دارد.

موازین ثقیل به معیارها و ملاکهای استوار و پایدار اطلاق می­شود و موازین خفیف همان معیارها و ملاکهای سست و ناپایدار است. بینش، گرایش و رفتاری که با موازین ثقیل سنجیده شود، همواره ارزشمند شناخته می­شود؛ چون موازین ثقیل از بین رفتنی نیست، اما بینش،  گرایش و کنشی که با موازین خفیف سنجیده شود، تا زمانی ارزشمند تلقی می­گردد که موازین خفیف باقی باشد، ولی به گاه نابودی این موازین، بی ارزشی آن آشکار خواهد شد.

موازین ثقیل بر جنبه مادی انسان استوار نیست. حیثیت مادی آدمی استحکام و استقراری ندارد و با وقوع قارعه، مانند پروانه­ای حیران و سرگردان و سبک و کم­وزن، به این سو و آن سو خواهد رفت، اما موازین ثقیل محکم است؛ البته نه از سنخ کوه. کوه که مظهر صلابت و استواری مادی است، با وقوع قارعه (روز کوبنده) متلاشی خواهد شد و بسان پشمی زده شده، نمایان خواهد گشت.

موازین ثقیل، تنها معیارها و ملاکهایی است که حتی در برابر قارعه و کوبندگی بی­مانندش استوار می‌ماند و از بین نمی‌رود. موازین دنیوی و مادی، حتی اگر به اندازه کوه محکم باشد، استوار نخواهد بود؛ پس چنین موازینی هرگز ثقیل نیست.

براین‌اساس، تنها موازین معنوی و الهی باقی می­ماند و تنها معیارها و ملاکهای خدایی، محکم و استوار است و کوبندگی قارعه در آنها اثری ندارد. از این روست که اگر کسی صاحب چنین موازینی باشد، در آن روز، زندگی همراه با رضایتی خواهد داشت و اگر کسی صاحب موازین خفیف باشد، در آن روز وانفسا به پرتگاه جهنم سقوط خواهد کرد.

 در جهان بینی اسلامی دنیا به مثابه بازاری است که در آن توشه آخرت تجارت می شود و سرمایه انسان در این تجارتخانه عمر اوست که لحظه به لحظه با گذشت زمان از آن کاسته می شود. سوره عصر در فضایی نازل شد که مردم شبه جزیره عرب در اوایل بعثت  در انواع لهو ولعب و سبقت در امور دنیوی مشغول بودند و از این نکته غافل.

سوره با سوگند خوردن به گذر زمان « والعصر» آغاز شده و در جواب قسم ضمن تذکر به اهمیت زمان بیان می دارد( فهم سباقی) که درگذر زمان به طور طبیعی همه انسان ها دچار خسران می شوند« ان الانسان لفی خسر»( فهم سباقی). الف و لام در واژه « الانسان» گویای آن است که این خسران شامل حال همه انسانها می شودو همه انسان ها از خسران که در واقع ضرر در اصل سرمایه است گریزی ندارند ...

دریافت
حجم: 20.9 مگابایت

سوره فیل در فضایی بر رسول خدا نازل گشت که دشمنان قرآن کریم و رسول حق بسان ابرقدرت­های غیر قابل شکست برابر اسلام صف­آرایی کرده، جز به نابودی آن راضی نمی­شدند. از طرف دیگر رسول اکرم و طرفداران جبهه­ حق، توان ظاهری مقابله با این دشمنان قدرتمند را نداشتند و این تقابل نابرابر می­توانست زمینه تضعیف حق­مداران و تقویت باطل­گرایان را فراهم سازد.

      در چنین موقعیتی صدای مبارک وحی این فضای موهوم را درهم شکست و با اشاره به واقعه تاریخی نابودی سپاه ابرهه با قدرت الهی و ناکامیشان در عزمشان برای تخریب کعبه، حضرت رسول را برای به‌ثمر رساندن هدف امیدوارتر کرد: ابتدا با خطاب به پیامبر اکرم اجمال داستان را می‌گوید که فعل الهی با اصحاب فیل بود (1) و با بیان تباهی نقشه ابرقدرت‌هایی که قصد تخریب خانه خدا را داشتند (2) به تقویت رسول خدا مقابل ابرقدرت­ها می‌پردازد (2). سپس چگونگی مقابله جنود الهی با سپاه فیل و هلاکت آنان را به تفصیل بیان می‌کند (3 تا 5).

دریافت
حجم: 20.2 مگابایت

ساختار سوره

  سوره ماعون از یک سیاق تشکیل شده است و هفت آیه آن در دو دسته جای می گیرند: 

  دسته اول :

   آیات یک تا سه اند که آیات دو و سه توضیح آیه اول بوده و با حروف عطف با هم مرتبط اند؛

 دسته دوم : 

 شامل آیات چهار تا هفت است که آیه چهارم با حرف عطف «فاء» فَوَیلٌ با آیات دسته قبلی در ارتباط است. و موصول ألَّذینَ در ابتدای آیات پنجم و ششم به ألمُصَلّینَ در آیه چهارم بازگشت دارد. آیه هفتم نیز با «واو»و یَمنَعونَ به یُراءونَ  در آیه ششم عطف شده است.

جهت سوره

   با گذشت زمان و افزایش تعداد مسلمانان و احترام و عزت اسلام شرایط جدیدی به وجود آمد که به نوبه خود آفاتی نیز همراه داشت؛ از جمله اینکه عده ای تصور می کردند که با گفتن شهادتین و تظاهر به شعائر اسلامی، ایمانشان حفظ می شود و در دنیا و عقبی سعادتمند خواهند شد (4 تا 6). اما مسلمانان برای احراز کامل مسلمانی، باید اموری را رعایت می کردند؛ مانند احسان به یتیم و مسکین (2 و 3) که با اعتقاد به دین ملازم بودند. .. 

دریافت
حجم: 18.5 مگابایت

هدایت مصدر «هدی – یهدی » بمعنای راهنمایی کردن و ارشاد نمودن است. به کسی که مدیر کاروان است هادی راهنما ومرشد می گویند.

 هدایت به دو معنا بکار می رود:۱- ارائه طریق 2- ایصال به مطلوب.

برای اینکه بدانیم هدایت مدنظر آیه کریمه کدام است باید بدانیم که جنس هدایت درچهار وجه منحصر است.

1- هدایت تکوینی که همان افاضات نیروها واحساساتی است که خداوند برای  راهنمایی بشر به انسانها، عطا فرمود، وهر موجودی باجنس مخصوص خود می تواند راه استفاده از طبیعت را بطور فطری بدست آورد که قرآن می فرماید: «ربنا الذی اعطی کلّ شیءُ خلقَه ثم هدی» 

2- نصب راهنماها وچراغ هایی که از سوی خداوند برای تشخیص حق از باطل قرار داده شده که فرمود:«وهدیناه النجدین» که خداوند با قرار دادن ابزار هدایت بشر را به دو راه خیر وشر راهنمایی کرده است. وهر آدمی با در دست داشتن این  چراغها، به خوبی می تواند حق را از باطل تشخیص دهد...

با خواندن سوره نصر حسی در شما به وجود می آید که اگر به تفاسیر مراجعه کرده باشید، بیشتر به موضوع شان نزول آیه پرداخته اند که فتح مکه در صدر اسلام است ولی حتی اگه با توجه به اختلافاتی که در این زمینه است این مطلب صحیح باشه باید دید پیام این سوره مبارکه برای ما در این زمان چیست؟اگه خالق مهربون من این کتاب را برای سعادت دنیا وآخرت من نازل کرده باید بتوانم در زندگیم کاربردیش کنم ؟نه اینکه فقط آن را بخوانم و ثواب ببرم ویا نهایتا به دانستن شان نزولش بسنده کنم.
این سوره خطاب به پیامبر اکرم (صلی الله علیه) می فرماید :ای رسول ما ،هنگامیکه یاری خدا وپیروزی فرا رسد وببینی که مردم گروه گروه به دین خدا در می آیند پروردگارت را تسبیح گوی همراه با ستایش او و از وی مغفرت بخواه که او بسیار توبه پذیر است.
شاید اینطور احساس شود که شکست بیشتر از پیروزی احتیاج به ظرفیت وسعه صدر دارد واین موضوع باعث غفلت ما از وظایفمان در زمان پیروزی شویم .در حالیکه بعضی وقتها در چنین مواقعی بیشتر باید حواسمون جمع باشه ...

سوره مبارکه توحید که به نامهای اخلاص، صمد، قل هو الله احد، نسبة الرب، احد المشقشقتان نیز خوانده شد مکی است و طبق جدول معتبر ترتیب نزول بعد از سوره ناس و پیش از سوره نجم نازل شده و بیست و دومین سوره فرود آمده از آسمان وحی است.

این سوره مبارکه خدای متعالی را وصف می‌کند: به احدیت ذات و نیازمندی همه ماسوا به او در تمام شئون وجودی، بدون اینکه شریکی در ذات و صفات و افعال داشته باشد؛ و این همان توحید ویژه قرآن کریم است و همه معارف دین مبین اسلام بر آن مبتنی است.

این سوره در چهار آیه کوتاه چنان توصیفى از یگانگى خدا کرده است که نیاز به اضافه ندارد.

بر این اساس غرض محوری سوره «توحید» است، یعنی با القای توحید به مخاطب خود، او را موحد و مخلص می‌کند...   

دریافت
حجم: 15 مگابایت

تدبر به معنای عمیق و ژرف اندیشی و عاقبت اندیشی است. در قرآن مجید این واژه چهار بار در مورد قرآن به کار رفته است:

  1. (افلا یتدبرون القرآن و لو کان من عند غیرالله لوجدوا فیه اختلافاً کثیراً); آیا درباره قرآن نمی‏ اندیشید؟ اگر از سوی غیر خدا بود، اختلاف فراوانی در آن می‏ یافتند.

  2. (افلم یدبروا القول); آیا آنان در این گفتار نیندیشیدند؟

  3. (افلا یتدبرون القران ام علی قلوب اقفال‏ها); آیا آنها در قرآن تدبر نمی‏ کنند، یا بر دل‏هایشان قفل نهاده شده است؟

 4. (کتاب انزلناه الیک مبارک لیتدبروا آیاته و لیتذکر اولوالالباب); این کتابی است پر برکت که بر تو نازل کردیم تا در آیات آن تدبر کنند و خردمندان متذکر شوند.

  از دقت در این آیات روشن می ‏شود که الهی بودن قرآن بدون تدبر در آن معلوم نخواهد شد، و بدون تدبر در قرآن نمی ‏توان از ذخایر بی‏ کران و پر خیر و برکت کلام خدا بهره‏ ای جست، و از ظلمات شک و تردید و حیرت و سرگردانی خود را رهانید، و به ایمانی راسخ و یقینی استوار دست یافت.

  همچنین بدون اندیشه و ژرف و عمیق نگری در قرآن، عمق آیات را نمی‏ توان دریافت، و به حقایق شگفت‏ انگیزش پی برد، تدبر در قرآن دارای زمینه‏ ها، شرایط، اصول و قوانین و شیوه‏ ها و مراحلی است که دانشمندان در این‏باره به طور مفصل سخن گفته‏ اند.

  فضیلت هر کاری در خوب اندیشیدن و تدبر در آن است. از علی بن موسی الرضا(ع) به نقل از جدش آمده است که تدبر هم ردیف و همراه و بلکه در مرتبه اعلی از خشوع قلب و صفای باطنی و نشاط روحانی و معنوی است.

  این نیز مسلم است که ذکر بی‏ فکر و تدبر لقلقه زبانی بیش نیست و آنچه ما را به فلاح و رستگاری می‏ رساند همان ذکر آمیخته با تفکر و تدبر در جمیع حالات است اصولاً ذکر و تفکر سبب می‏ شود که یاد خدا در اعماق جان انسان رسوخ کند و ریشه‏ های غفلت و بی‏ خبری که عامل اصلی هر گونه گناه است بسوزاند و انسان را در مسیر فلاح و رستگاری قرار دهد.

تدبر در قرآن است فهم منسجم قرآن و سوره های آن می باشد، و برای تدبر در هر سوره باید به مجموع آیات سوره توجه کرد و به مقصود گوینده دست یافت. این امر مهم،  حتما باید از تنگنای سلایق شخصی عبور کرده و در شاهراه قانون و ضابطه عقلایی صورت  بگیرد و بستر محکم این شاهراه چیزی جز ظاهر قرآن کریم نیست. آری، تدبر هر سوره، فهم قانونمند سیاقی و مقایسه­ای آیات سوره و به دیگر بیان، فهم مجموعی آیات آن است.

در این ماه گرانقدر قصد داریم تا با فایلهای صوتی تدبر در قرآن که توسط استاد ارجمند سرکار خانم قربانی در مؤسسه برگزار گردیده به تدبر در کلام الهی بپردازیم :

رمضان، ماه خدا و میهمانی خدا، ماه بهار قرآن، ماه لیلة‏القدر و پاکی و تعالی انسان.

رمضان، ماه برکت، رحمت، مغفرت، توبه، انابه، صبر و مواسات. رمضان ماه تقوا و طهارت و رهایی از شر نفس و به خدا پیوستن است.

رمضان، ماه علی(ع) آن مقتدای عدالت و انسانیت است که نماز خون و شهادت در محراب عشق را برای اولین بار به یادگار گذاشت.

البته همه ماه‏ها ماه خداست و انسان‏ها همه وقت از نعمت‏های مادی و معنوی و در حقیقت از سفره گسترده الهی استفاده می‏ کنند، ولی از آنجا که همه کتاب‏های بزرگ آسمانی از جمله قرآن که کتاب هدایت و راهنمایی برای همه بشریت است در این ماه نازل شده است، و نیز وظیفه بزرگ الهی روزه در این ماه انجام می‏ شود امتیاز خاصی به این ماه بخشیده است.

پیامبر اکرم در خطبه ای می فرماید : ای مردم، ماه خدا، با برکت و رحمت و آمرزش به شما روی آورده است.

ماهی که در نزد خدا برترین ماه‏هاست. روزهایش برترین روزها و شب‏هایش برترین شب‏ها و ساعات آن برترین ساعت‏ها است.

ماهی است که به میهمانی خدا دعوت شده‏ اید و از کسانی که مورد اکرام خدا هستند می‏ باشید.

در این ماه نفس کشیدن شما ثواب تسبیح و ذکر خدا و نیز خواب شما ثواب عبادت خواهد داشت. اعمال شما در این ماه پذیرفته و دعای شما مستجاب است.

پس با نیت‏های خالص و صادق و دل‏های پاک از خدا بخواهید که شما را در این ماه به روزه ‏داری و تلاوت قرآن موفق گرداند.

شقاوتمند و به دور از سعادت کسی است که در این ماه بزرگ از رحمت و آمرزش خداوند محروم بماند.

با گرسنگی و تشنگی خود در این ماه، گرسنگی و تشنگی روز قیامت را به یاد آورید...

آن حضرت در پاسخ به سؤال امیر المؤمنین درباره افضل الاعمال فرمودند: "ای ابوالحسن، برترین اعمال در این ماه خودداری از اعمالی است که خدا آن را حرام کرده است."

هر که در این ماه نماز مستحبی به جای آورد، خداوند او را از آتش دوزخ دور می‏ کند. و هر که در این ماه عمل واجبی را انجام دهد خداوند ثواب هفتاد عمل واجب که در ماههای دیگر به جا آورد به او عطا می‏ کند.

و هر که در این ماه بر من (پیامبر اسلام) صلوات بسیار فرستد خداوند در روزی که میزان اعمال سبک شوند، میزان عملش را سنگین گرداند.

هر که در این ماه آیه‏ای از قرآن بخواند پاداش کسی را دارد که در ماههای دیگر ختم قرآن کرده باشد. ای مردم، در این ماه درهای بهشت گشوده است. پس از خدایتان بخواهید که آنها را بر شما نبندد. در این ماه درهای جهنم بسته است، پس از خدایتان بخواهید که آنها را به سبب گناهانتان بر شما نگشاید.

در این ماه شیطان‏ها به بند کشیده شده ‏اند. از خدایتان بخواهید که آنها را بر شما مسلط نگرداند.

چون شخص روزه‏ دار به منظور اطاعت از خدا، از خوردن و آشامیدن و دیگر مبطلات روزه خودداری می‏ کند، از صفای باطن و حالات روحانی و معنوی خاصی برخوردار می‏ گردد. وجود این حالت در انسان او را به نزول رحمت‏های الهی و اجابت دعاهایش امیدوار می‏ سازد همان گونه که امام سجاد(ع) می‏ فرماید:

دعای روزه‏ دار به هنگام افطار پذیرفته می‏ شود.

در حدیث دیگری از پیامبر اسلام(ص) آمده است: «صوموا تصحوا؛ روزه بگیرید تا تندرست شوید.» در طب قدیم و جدید آثار «امساک» در درمان بسیاری از بیماری‏ها به اثبات رسیده است. و کمتر طبیبی است که در گذشته و حال به این حقیقت اشاره‏ ای نکرده باشند از باب نمونه: حکیم قرن ششم پیش از میلاد، فیثاغورث به شاگردانش توصیه می‏ کرد تا در مواقع بیماری و نیز به منظور تهذیب نفس از نوعی امساک کمک بگیرند. سقراط نیز، که او را پدر دانش پزشکی نامیده‏ اند برای حفظ صحت و درمان بیماری‏ها «امساک» را برای مدتی طولانی ضروری می‏ دانست...

فراموش نکنیم پر خوری و زیاده روی نکنیم . بسیاری از مردم چنین می‏ پندارند که غذای بیشتر انرژی بیشتری تولید می‏ کند غافل از اینکه غذای زائد و اضافی، موجب اختلال دستگاه گوارش و سبب ذخیره شدن چربی‏های خارج از اندازه است و بیماری‏های گوناگونی را به وجود می‏ آورد. بیماری‏های خطرناک چاقی، تصلب شرایین، انسداد عروق، دیابت و بسیاری از بیماری‏های دیگر ریشه در تغذیه زیاد و گاهی هم معلول کیفیت آن است.

در روایات افزون بر روزه‏ داری از ضررهای شکم‏ پرستی و منافع امساک و کم خوری بسیار سخن گفته شده است و همواره مسلمانان به رعایت اعتدال در استفاده از انواع غذاها فرمان داده شده‏ اند...

 "حلول این ماه پر برکت بر تمامی بندگان مخلص و روزه دار مبارک باد "