تلاوت صفحه 444 :
قطره ای از دریای بیکران کلام الهی :
آیه شماره 12 از سوره مبارکه ابراهیم
وَمَا لَنَا أَلاَّ نَتَوَکَّلَ عَلَى اللّهِ وَقَدْ هَدَانَا سُبُلَنَا وَلَنَصْبِرَنَّ عَلَى مَا آذَیْتُمُونَا وَعَلَى اللّهِ فَلْیَتَوَکَّلِ الْمُتَوَکِّلُونَ
و چرا بر خدا توکل نکنیم و حال آنکه ما را به راههایمان رهبرى کرده است و البته ما بر آزارى که به ما رساندید شکیبایى خواهیم کرد و توکل کنندگان باید تنها بر خدا توکل کنند
نکات تفسیری :
1-خدایى که هدایت کرد، حمایت هم مى کند. پس تنها بر او توکّل کنیم.«نتوکل على اللَّه و قد هدینا»
2- راه انبیا همان راه خداست. (به جاى «سبله» فرمود:) «سُبلنا» چنانکه در جاى دیگر مى فرماید: «قل هذه سبیلى ادعوا الى اللَّه على بصیرة»
3- لازمه پیمودن راه خدا، تحمّل سختى هاست. «سبلنا – لنصبرنّ»
4- هم باید بر خدا توکل کرد و هم باید در برابر مخالفان صبر و مقاومت نمود. «نتوکل على اللَّه... ولنصبرنّ»
5- مؤمن با آزار و شکنجه، از عقیده و عملش دست برنمى دارد. «لنصبرنّ على ما آذیتمونا»
تلاوت صفحه 443 :
آیه
شماره 4 از سوره مبارکه ابراهیم
وَمَا أَرْسَلْنَا مِن رَّسُولٍ إِلاَّ بِلِسَانِ قَوْمِهِ لِیُبَیِّنَ
لَهُمْ فَیُضِلُّ اللّهُ مَن یَشَاءُ وَیَهْدِی مَن یَشَاءُ وَهُوَ الْعَزِیزُ
الْحَکِیمُ
و ما هیچ پیامبرى را جز به زبان قومش نفرستادیم تا [حقایق را] براى آنان بیان کند
پس خدا هر که را بخواهد بىراه مى گذارد و هر که را بخواهد هدایت مى کند و اوست
ارجمند حکیم
نکات تفسیری :
1- پیامبران، با فرهنگ و زبان مردم
زمان خود آشنا بوده و طبق فهم آنان تبلیغ مى کردند. «بلسان قومه»
2- خداوند با مردم اتمام حجّت مى کند.«بلسان قومه لیبین لهم»
3- رابطه ى رهبران دینى با مردم، عاطفى، صمیمى ومستقیم است. «بلسان قومه»
4- تبلیغ باید با شیوه اى ساده و صریح و روشن، و براى عموم قابل فهم باشد. «بلسان
قومه»
5- هدایت و ضلالت خداوند بر اساس حکمت است. «یضل... و یهدى... و هو العزیز الحکیم»
تلاوت صفحه 442 :
آیه
شماره 25 از سوره مبارکه یونس
وَاللّهُ یَدْعُو إِلَى دَارِ السَّلاَمِ وَیَهْدِی مَن یَشَاءُ إِلَى
صِرَاطٍ مُّسْتَقِیمٍ
و خدا [شما را] به سراى سلامت فرا مى خواند و هر که را بخواهد به راه راست هدایت
مى کند
نکات تفسیری :
1- دعوت الهى، نشانه ى لطف خاصّ او
بر بندگان است. «واللّه یدعوا»
2- سلامتى دنیا گذراست، ولى سلامت آخرت، پایدار است. «دار السّلام»
3- صراط مستقیم، مایه ى آرامش است و علاوه بر آخرت، همین دنیا را هم براى انسان
دارالسلام مى سازد. «یدعوا الى دار السّلام»
4- زندگى و جامعه اى سالم، خواستگاه خداوند است. «یدعوا الى دارالسّلام»
5- حرکت در صراط مستقیم، توفیق الهى مى خواهد. «یهدى...الى صراط مستقیم»
تلاوت صفحه 441 :
قطره ای از دریای بیکران کلام الهی :
آیه شماره 20 از سوره مبارکه یونس
وَیَقُولُونَ لَوْلاَ أُنزِلَ عَلَیْهِ آیَةٌ مِّن رَّبِّهِ فَقُلْ إِنَّمَا الْغَیْبُ لِلّهِ فَانْتَظِرُواْ إِنِّی مَعَکُم مِّنَ الْمُنتَظِرِینَ
و مى گویند چرا معجزه اى از جانب پروردگارش بر او نازل نمى شود بگو غیب فقط به خدا اختصاص دارد پس منتظر باشید که من هم با شما از منتظرانم
نکات تفسیری :
1-بهانه گیران، قرآن وصدها آیه را نادیده مى گیرند و خواستار آیه ى دیگرى مى شوند. «لولا أنزل علیه آیة»
2-معجزه، به خواست خداست، نه در اختیار پیامبر و نه تابع هوسها و تمایلات مردم. «انّما الغیب للَّه»
3- سنّت و قانون خدا، مهلت دادن است. «فانتظروا ...»
تلاوت صفحه 440 :
قطره ای از دریای بیکران کلام الهی :
آیه شماره 12 از سوره مبارکه یونس
وَإِذَا مَسَّ الإِنسَانَ الضُّرُّ دَعَانَا لِجَنبِهِ أَوْ قَاعِدًا أَوْ قَآئِمًا فَلَمَّا کَشَفْنَا عَنْهُ ضُرَّهُ مَرَّ کَأَن لَّمْ یَدْعُنَا إِلَى ضُرٍّ مَّسَّهُ کَذَلِکَ زُیِّنَ لِلْمُسْرِفِینَ مَا کَانُواْ یَعْمَلُونَ
و چون انسان را آسیبى رسد ما را به پهلو خوابیده یا نشسته یا ایستاده مى خواند و چون گرفتاریش را برطرف کنیم چنان مى رود که گویى ما را براى گرفتاریى که به او رسیده نخوانده است این گونه براى اسرافکاران آنچه انجام مى دادند زینت داده شده است
نکات تفسیری :
1- ایمان به خداوند، در عمق روح انسان عجین شده و حوادث تلخ، عامل بیدارى این وجدان وفطرت خداجوى اوست. «مسّ الانسان الضّر دعانا»
2- آنان که دعا و نیایش موسمى دارند، مورد انتقاد وکارشان بى ارزش است. «مس الانسان الضّر دعانا»
3- دعا در هر حال جایز است؛ ایستاده، نشسته یا خوابیده. «جنبه، قاعداً، قائماً»
4- نیایش خالصانه، سبب رفع گرفتارى است. «دعانا... کشفنا»
5- هر کس در رفاه، غافل و در گرفتارى دعا کند، مسرف است. «مسّ الانسان الضّر دعانا... فلمّا کشفنا عنه مرّ... زیّن للمسرفین»
تلاوت صفحه 439 :
آیه
شماره 10 از سوره مبارکه یونس
دَعْوَاهُمْ فِیهَا سُبْحَانَکَ اللَّهُمَّ وَتَحِیَّتُهُمْ فِیهَا سَلاَمٌ
وَآخِرُ دَعْوَاهُمْ أَنِ الْحَمْدُ لِلّهِ رَبِّ الْعَالَمِینَ
نیایش آنان در آنجا سبحانک اللهم [=خدایا تو پاک و منزهى] و درودشان در آنجا سلام
است و پایان نیایش آنان این است که الحمد لله رب العالمین [=ستایش ویژه پروردگار
جهانیان است]
نکات تفسیری :
1- یاد خدا تنها در دنیا نیست، آخرت
هم جاى ذکر الهى است. «سبحانک اللّهم»
2- انسان به جایى مى رسد که دعا و خواسته اش هم تمجید پروردگار مى شود. «دعواهم
فیها سبحانک» و این تسبیح وتمجید آنان را کامیاب مى سازد.
3- مؤمنان، در برابر صفات الهى مى گویند: «سبحانک»، در برابر سایر مؤمنان
مى گویند:«سلام» ودر مقابل کامیابى از نعمتهاى الهى مى گویند:«الحمدللَّه»
4- مؤمن، عاشق خداست. بهشت ولذّتهاى بهشتى هم او را از یاد محبوب باز نمى دارد،
بلکه در همه چیز، لطف و قدرت خدا را مى بیند. «سبحانک اللّهم، الحمد للّه»
5 - آغاز سخن مؤمنان با «سبحان اللّه» وپایان آن با «الحمدللَّه» مى باشد. (از
عبارت «آخر دعواهم ان الحمدللَّه» استفاده مى شود که اوّل سخن آنان «سبحانک
الّلهم» است)
تلاوت صفحه 438 :
قطره ای از دریای بیکران کلام الهی :
آیه شماره 73 از سوره مبارکه مومنون
إِنَّکَ لَتَدْعُوهُمْ إِلىَ صِرَاطٍ مُّسْتَقِیمٍ
بطور قطع و یقین، تو آنان را به راه راست دعوت میکنی.
نکات تفسیری :
پیامبر، منادى راه درست است. «انّک لتدعوهم الى صراط مستقیم»
تلاوت صفحه 437 :
آیه
شماره 9 از سوره مبارکه یونس
إِنَّ الَّذِینَ آمَنُواْ وَعَمِلُواْ الصَّالِحَاتِ یَهْدِیهِمْ رَبُّهُمْ
بِإِیمَانِهِمْ تَجْرِی مِن تَحْتِهِمُ الأَنْهَارُ فِی جَنَّاتِ النَّعِیمِ
کسانى که ایمان آورده و کارهاى شایسته کرده اند پروردگارشان به پاس ایمانشان آنان
را هدایت مى کند به باغهاى [پر ناز و] نعمت که از زیر {پاى} آنان نهرها روان خواهد
بود {در خواهند آمد}
نکات تفسیری :
1- زمینه ى هدایت الهى را باید خود
ایجاد کنیم. «یهدیهم ربّهم بایمانهم»
2- در مقایسه بین ایمان و عمل، ایمان محور است. «یهدیهم ربّهم بایمانهم» و نفرمود:
«بایمانهم و عملهم»
3 - هدایت خدا نسبت به مؤمنان، مطلق وفراگیر است. «یهدیهم» مطلق است.
4- ربوبیّت خداوند، سبب دستگیرى دائمى او از مؤمنان است. «یهدیهم ربّهم»
5- نهرهاى بهشتى، نه تنها از زیر درختان، بلکه از زیر خانه هاى بهشتى نیز جارى
است. «من تحتهم الأنهار»
تلاوت صفحه 436 :
قطره ای از دریای بیکران کلام الهی :
آیه شماره 7 از سوره مبارکه یونس
إَنَّ الَّذِینَ لاَ یَرْجُونَ لِقَاءنَا وَرَضُواْ بِالْحَیاةِ الدُّنْیَا وَاطْمَأَنُّواْ بِهَا وَالَّذِینَ هُمْ عَنْ آیَاتِنَا غَافِلُونَ
کسانى که امید به دیدار ما ندارند و به زندگى دنیا دل خوش کرده و بدان اطمینان یافته اند و کسانى که از آیات ما غافلند
نکات تفسیری :
1-امید و یأس، در اصلاح و افساد انسان، نقش مؤثّرى دارد. «لایرجون لقاءنا»
2- انسان، هر چه بیشتر از قیامت غافل و مأیوس شود، دنیاگراتر مى شود. پس معتقدان به قیامت نباید دنیاگرا باشند.«لایرجون لقاءنا ورضوا بالحیوة الدنیا»
3- اطمینان واقعى تنها با یاد خداست و دنیا، آرام بخش کاذب آن هم براى غافلان است. «اطمأنّوا بها... غافلون»
تلاوت صفحه 435 :
قطره ای از دریای بیکران کلام الهی :
آیه شماره 61 از سوره مبارکه مومنون
أُوْلَئکَ یُسَارِعُونَ فىِ الخْیراتِ وَ هُمْ لهَا سَابِقُونَ
(آری) چنین کسانی در خیرات سرعت می کنند و از دیگران پیشی می گیرند (و مشمول عنایات ما هستند).
نکات تفسیری :
1- نشانه ى ایمان واقعى، سرعت دائمى در کارهاى خیر است. («یسارعون» فعل مضارع، رمز استمرار است)
2- سرعت و سبقت در کار خیر، یک ارزش است. «یُسارعون فى الخیرات»
حضرت فاطمه سلام الله علیها
فَرَضَ اللّهُ الإِیمانَ تَطهیراً مِنَ الشِّرکِ... وَالزَّکاةَ زِیادَةً فِی الرِّزقِ.
خداوند ایمان را پاک کننده از شرک... و زکات را افزاینده روزى ساخت.
کتاب من لا یحضره الفقیه : ج ٣