تلاوت صفحه 71:

قطره ای از دریای بیکران کلام الهی:
آیه شماره 6  از سوره مبارکه المائدة
یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُواْ إِذَا قُمْتُمْ إِلَى الصَّلاةِ فاغْسِلُواْ وُجُوهَکُمْ وَأَیْدِیَکُمْ إِلَى الْمَرَافِقِ وَامْسَحُواْ بِرُؤُوسِکُمْ وَأَرْجُلَکُمْ إِلَى الْکَعْبَینِ وَإِن کُنتُمْ جُنُبًا فَاطَّهَّرُواْ وَإِن کُنتُم مَّرْضَى أَوْ عَلَى سَفَرٍ أَوْ جَاء أَحَدٌ مَّنکُم مِّنَ الْغَائِطِ أَوْ لاَمَسْتُمُ النِّسَاء فَلَمْ تَجِدُواْ مَاء فَتَیَمَّمُواْ صَعِیدًا طَیِّبًا فَامْسَحُواْ بِوُجُوهِکُمْ وَأَیْدِیکُم مِّنْهُ مَا یُرِیدُ اللّهُ لِیَجْعَلَ عَلَیْکُم مِّنْ حَرَجٍ وَلَکِن یُرِیدُ لِیُطَهَّرَکُمْ وَلِیُتِمَّ نِعْمَتَهُ عَلَیْکُمْ لَعَلَّکُمْ تَشْکُرُونَ
اى کسانى که ایمان آورده‏ اید چون به [عزم] نماز برخیزید صورت و دستهایتان را تا آرنج بشویید و سر و پاهاى خودتان را تا برآمدگى پیشین [هر دو پا] مسح کنید و اگر جنب‏ هستید خود را پاک کنید [=غسل نمایید] و اگر بیمار یا در سفر بودید یا یکى از شما از قضاى حاجت آمد یا با زنان نزدیکى کرده ‏اید و آبى نیافتید پس با خاک پاک تیمم کنید و از آن به صورت و دستهایتان بکشید خدا نمى‏ خواهد بر شما تنگ بگیرد لیکن مى‏ خواهد شما را پاک و نعمتش را بر شما تمام گرداند باشد که سپاس [او] بدارید
تفسیر: نظافت و طهارت، لازمه‏ ی ایمان است. «یا ایّها الّذین آمنوا... فاغسلوا... فاطّهروا»
طهارت، شرط نماز است. «فاغسلوا»
همچنان که تماس با قرآن مخصوص پاکان است، ارتباط با خدا هم نیاز به طهارت دارد.«فاغسلوا»
آلودگى جسم، مانع قرب به خداست. «اذا قمتم الى الصلوة فاغسلوا»
اصل در کلام، رعایت حیا و عفّت و ادب است، خصوصاً در مسائل زناشویى. «لامستم النساء» البتّه در مسائل حقوقى، براى این که حقّى ضایع نشود، قانون روشن و بى ‏پرده بیان مى‏ شود.
شرایط و مقدّمات نماز، تخفیف بردار هست، ولى تعطیل بردار نیست. «فلم تجدوا ماءً فتیمموا»
با آب یا خاک آلوده، نمى ‏توان با خداى پاک، ارتباط برقرار کرد. «صعیداً طیّباً»
هم خوردنى‏ها باید طیّب باشد، که در دو آیه قبل به آن اشاره شد، هم تیمّم باید به خاک طیّب باشد. «صعیداً طیّباً»
در احکام دین، حرج و دشوارى نیست. «ما یرید اللّه... من حرج»
هدف از وضو و غسل و تیمم، طهارت معنوى و آمادگى براى ارتباط با خداوند است. « لیطهّرکم»
تکالیف الهى، براى انسان نعمت است. «لیتمّ نعمته علیکم»
انجام تکلیف، یکى از مصادیق شکر خداست. «لعلّکم تشکرون»

تلاوت صفحه 70:

قطره ای از دریای بیکران کلام الهی:
آیه شماره 55  از سوره مبارکه المائدة
إِنَّمَا وَلِیُّکُمُ اللّهُ وَرَسُولُهُ وَالَّذِینَ آمَنُواْ الَّذِینَ یُقِیمُونَ الصَّلاَةَ وَیُؤْتُونَ الزَّکَاةَ وَهُمْ رَاکِعُونَ
ولى شما تنها خدا و پیامبر اوست و کسانى که ایمان آورده ‏اند همان کسانى که نماز برپا مى‏ دارند و در حال رکوع زکات مى‏ دهند
تفسیر: اسلام، هم دین ولایت است و هم دین برائت. هم جاذبه دارد و هم دافعه. آیات قبل، از پذیرش ولایت یهود و نصارى نهى کرد، این آیه مى‏ فرماید: خدا و رسول و کسى را که در رکوع انگشتر داد، ولىّ خود قرار دهید. «یا ایّها الّذین آمنوا لا تتّخذوا... انّما ولیّکم اللَّه...»
از اینکه به جاى «اولیائکم»، «ولیّکم» آمده ممکن است استفاده شود که روح ولایت پیامبر و على‏ علیهما السلام، شعاع ولایت الهى است. «ولیّکم»
معمولاً در قرآن نماز وزکات در کنار هم مطرح شده است، ولى در این آیه، هر دو به هم آمیخته‏ اند. (دادن زکات در حال نماز) «الّذین یقیمون الصلوة و یؤتون الزکاة و هم راکعون»
کسانى که اهل نماز و زکات نیستند، حقّ ولایت بر مردم را ندارند. «انّما ولیّکم اللَّه...» («انّما»، نشانه‏ ی انحصار ولایت در افراد خاصّ است)
براى توجّه به محرومان، نماز هم مانع نیست. «یؤتون الزکاة و هم راکعون» (آرى، فقیر نباید از جمع مسلمانان دست خالى برگردد.)
ولایت از آنِ کسانى است که نسبت به اقامه ى نماز وپرداخت زکات پایدار باشد. «یقیمون الصلوة ویؤتون...» («یقیمون» و«یؤتون» نشانه دوام است)
هرگونه ولایت، حکومت و سرپرستى که از طریق خدا و رسول و امام نباشد، باطل است. «انّما ولیّکم اللَّه...» (کلمه «انّما» علامت حصر است)
توجّه به خلق براى خدا در حال نماز، با اقامه نماز منافات ندارد.«یؤتون الزکاة و هم راکعون»
کسى که نسبت به فقرا بى تفاوت باشد، نباید رهبر و ولىّ شما باشد. «انّما ولیّکم اللَّه... و یؤتون الزکاة»
کارهاى جزئى (مثل انفاق انگشتر) نماز را باطل نمى‏ کند. «یقیمون الصلوة و یؤتون الزکاة و هم راکعون»
در فرهنگ قرآن، به صدقه مستحبّى هم «زکات» گفته مى ‏شود. «یؤتون الزکاة»
ولایت‏ها در طول یکدیگرند، نه در برابر یکدیگر. ولایت بر مسلمین، ابتدا از آنِ خداست، سپس پیامبر، آنگاه امام. «انّما ولیّکم اللَّه و رسوله و الّذین آمنوا...»

تلاوت صفحه 69 :

قطره ای از دریای بیکران کلام الهی:
آیه شماره 58  از سوره مبارکه الذاریات‏
إِنَّ اللَّهَ هُوَ الرَّزَّاقُ ذُو الْقُوَّةِ الْمَتِینُ
خداست که خود روزى بخش نیرومند استوار است
تفسیر: کسى که خودش رزّاق است، چه نیازى به رزق بندگان دارد. «ما أرید منهم من رزق... ان اللّه هو الرّزاق»
تمام امکانات و تخصّص‏ها و ابزارها، وسیله و بستر رسیدن به رزق است ولى روزى رسان تنها خداست. «انّ اللّه هو الرّزاق»
خداوند در توان روزى‏ رسانى کمبودى ندارد. «هو الرّزاق ذوالقوّة»
با گذشت زمان، قدرت روزى رسانى خداوند کمرنگ نمى‏ شود. «المتین» («متین» به معناى ثابت و استوار است)

تلاوت صفحه 68:

قطره ای از دریای بیکران کلام الهی:
آیه شماره 59  از سوره مبارکه الذاریات‏
فَإِنَّ لِلَّذِینَ ظَلَمُوا ذَنُوبًا مِّثْلَ ذَنُوبِ أَصْحَابِهِمْ فَلَا یَسْتَعْجِلُونِ
پس براى کسانى که ستم کردند بهره ‏اى است از عذاب همانند بهره عذاب یاران [قبلى]شان پس [بگو] در خواستن عذاب از من شتابزدگى نکنند
تفسیر: کسى که خدا را عبادت نکند و خود را در مسیر هدفى که براى آن آفریده شده قرار ندهد، ظالم، بلکه کافر است. «الا لیعبدون... للّذین ظلموا... کفروا»
سنّت الهى درباره ستمگران، در طول تاریخ یکسان است. «ذَنوباً مثل ذَنوب اصحابهم»
تاریخ گذشتگان، بهترین گواه بر حتمى بودن کیفر ستمگران است. «ذنوباً مثل ذنوب اصحابهم»
کارهاى مشابه، کیفرهاى مشابه دارد. «مثل ذنوب أصحابهم»
رفتارهاى مشابه، افراد را به یکدیگر پیوند مى‏ دهد. «مثل ذنوب أصحابهم»
قهر و لطف خداوند زمان بندى حکیمانه دارد، عجله و شتاب ما در آن اثرى ندارد. «فلایستعجلون»

تلاوت صفحه 67 :

قطره ای از دریای بیکران کلام الهی:
آیه شماره 112  از سوره مبارکه المائدة
إِذْ قَالَ الْحَوَارِیُّونَ یَا عِیسَى ابْنَ مَرْیَمَ هَلْ یَسْتَطِیعُ رَبُّکَ أَن یُنَزِّلَ عَلَیْنَا مَآئِدَةً مِّنَ السَّمَاءِ قَالَ اتَّقُواْ اللّهَ إِن کُنتُم مُّؤْمِنِینَ
[یاد کن]و هنگامى را که حواریون گفتند اى عیسى پسر مریم آیا پروردگارت می ‏تواند از آسمان خوانى براى ما فرود آورد [عیسى] گفت اگر ایمان دارید از خدا پروا دارید
تفسیر: اى پیامبر! از مردم خیلى توقّع نداشته باش! حواریّون عیسى هم با آنکه به آنان الهام مى‏ شد و اقرار به ایمان و اسلام داشتند، باز معجزهاى دلخواهشان را مى‏ خواستند. «اذ قال الحواریّون...»
تردید در قدرت خداوند «هل یستطیع ربّک» با دیدن آن همه معجزه از حضرت عیسى در گهواره و زنده کردن مرده و درخواست معجزه‏ ى مجدّد، در شأن حواریّون نبود. «اتّقوا اللّه»
اگر سوء نیّت هم نداشته باشیم، باید در خطاب‏ها و گفتگوها حریم افراد را حفظ کنیم. «اتّقوا اللّه»
مؤمن، نباید خدا را آزمایش کند. «هل یستطیع ربّک... اتّقوا اللَّه ان کنتم مؤمنین»
تقوا، نشانه‏ ى ایمان است. «اتّقوا اللّه ان کنتم مؤمنین»

تلاوت صفحه 66:

قطره ای از دریای بیکران کلام الهی:
آیه شماره 5  از سوره مبارکه النساء
وَلاَ تُؤْتُواْ السُّفَهَاء أَمْوَالَکُمُ الَّتِی جَعَلَ اللّهُ لَکُمْ قِیَامًا وَارْزُقُوهُمْ فِیهَا وَاکْسُوهُمْ وَقُولُواْ لَهُمْ قَوْلًا مَّعْرُوفًا
و اموال خود را که خداوند آن را وسیله قوام [زندگى] شما قرار داده به سفیهان مدهید و[لى] از [عواید] آن به ایشان بخورانید و آنان را پوشاک دهید و با آنان سخنى پسندیده بگویید
تفسیر: سفیه، از تصرّف در مال خود ممنوع است. «لاتؤتوا السفهاء»
مالى که سبب برپا ماندن جامعه است، نباید در اختیار سفیه باشد. «اموالکم التى... قیاماً»
حاکم شدن سفیه حتّى بر اموال خود، ضربه‏ ى اقتصادى به جامعه است و جامعه نست به اموال شخصى افراد حقّ دارد. «اموالکم» به جاى «اموالهم»
در برخوردها، به مصالح اقتصادى جامعه و رشد فکرى افراد باید توجّه کرد، نه عواطف و ترحّم‏ هاى گذرا. «لاتؤتوا السفهاء اموالکم»
مال و ثروت، قوام زندگى و اهرم نظام است. «جعل اللّه لکم قیاماً»
سرمایه نباید راکد بماند. اموال یتیمان و سفیهان هم، باید در مدار تولید و سود دهى قرار گیرد و از درآمدش زندگى آنان بچرخد، نه از اصل مال. «وارزقوهم فیها» به جاى «منها»
به ابعاد روحى و شخصیّت محرومان باید توجّه کرد. «قولوا لهم قولاً معروفا»
ممنوع کردن افراد از تصرّف در اموالشان، واکنش دارد. چاره‏ ى آن برخورد و سخن نیکوست. «قولاً معروفا»

تلاوت صفحه 65 :
قطره ای از دریای بیکران کلام الهی:
آیه شماره 8  از سوره مبارکه النساء
وَإِذَا حَضَرَ الْقِسْمَةَ أُوْلُواْ الْقُرْبَى وَالْیَتَامَى وَالْمَسَاکِینُ فَارْزُقُوهُم مِّنْهُ وَقُولُواْ لَهُمْ قَوْلًا مَّعْرُوفًا
و هر گاه خویشاوندان یتیمان و مستمندان در تقسیم [ارث] حاضر شدند [چیزى] از آن را به ایشان ارزانى دارید و با آنان سخنى پسندیده گویید
تفسیر: به نگاه‏ها، حضورها وتوقّعات طبیعى محرومان توجّه کنید. «واذا حضر القسمة»
اموال ارثى را مخفیانه تقسیم نکنید، تا امکان حضور دیگران هم باشد. «حَضر القسمة اولوا القربى»
در تقسیم ارث، علاوه بر افرادى که سهم مشخّص دارند، به فکر محرومان و یتیمان نیز باشید. «نصیباً مفروضاً... فارزقوهم منه»
با هدایاى مالى و زبان شیرین، از کینه ‏ها و حسادت‏ها، پیشگیرى و پیوندهاى خانوادگى را مستحکم ‏تر کنید. «فارزقوهم ... قولوا»
هدایاى مادّى، همراه با محبّت و عواطف معنوى باشد. «قولوا لهم قولاً معروفاً»

تلاوت صفحه 64

قطره ای از دریای بیکران کلام الهی:
آیه شماره 25  از سوره مبارکه غافر
فَلَمَّا جَاءهُم بِالْحَقِّ مِنْ عِندِنَا قَالُوا اقْتُلُوا أَبْنَاء الَّذِینَ آمَنُوا مَعَهُ وَاسْتَحْیُوا نِسَاءهُمْ وَمَا کَیْدُ الْکَافِرِینَ إِلَّا فِی ضَلَالٍ
پس وقتى حقیقت را از جانب ما براى آنان آورد گفتند پسران کسانى را که با او ایمان آورده‏ اند بکشید و زنانشان را زنده بگذارید و[لى] نیرنگ کافران جز در گمراهى نیست
تفسیر : گوهر دین، حقّ و حقیقت است. «جاءهم بالحقّ»
انسان در شناخت راه حقّ به وحى و نبوت و لطف الهى نیاز دارد. «الحقّ من عندنا»
مخالفان انبیا هم با زبان ترور شخصیّت مى‏ کنند. «قالوا ساحر کذاب» و هم عملاً بر ضد آنان قیام مى‏ کنند. «اقتلوا...»
کشتن و شهید کردنِ طرفداران حقّ شیوه‏ ى همه مستکبران تاریخ است. «اقتلوا...»
گرچه دشمن از ایمان مردم به انبیا ناراحت است ولى آنچه او را عصبانى مى کند همراهى عملى مردم با انبیاست. «آمنوا معه»
دشمن، جوانان و زنان را هدف مى‏ گیرد. «اقتلوا ابناء... و استحیوا نساءهم»
کافران کید مى‏ کنند امّا به مقصود خود نمی ‏رسند و نقشه‏ ى آنان نقش بر آب مى‏ شود. «و ما کید الکافرین الا فى ضلال»
خداوند با نقل خنثى کردن توطئه‏ هاى فرعونى به پیامبر و مؤمنان دلدارى مى‏ دهد. «و ما کید الکافرین الا فى ضلال»

تلاوت صفحه 63:

قطره ای از دریای بیکران کلام الهی:
آیه شماره 94  از سوره مبارکه النحل‏
وَلاَ تَتَّخِذُواْ أَیْمَانَکُمْ دَخَلًا بَیْنَکُمْ فَتَزِلَّ قَدَمٌ بَعْدَ ثُبُوتِهَا وَتَذُوقُواْ الْسُّوءَ بِمَا صَدَدتُّمْ عَن سَبِیلِ اللّهِ وَلَکُمْ عَذَابٌ عَظِیمٌ
و زنهار سوگندهاى خود را دستاویز تقلب میان خود قرار مدهید تا گامى بعد از استواریش بلغزد و شما به [سزاى] آنکه [مردم را] از راه خدا باز داشته ‏اید دچار شکنجه شوید و براى شما عذابى بزرگ باشد
تفسیر : هرگاه خطر شایع و جدّى بود، سفارشات و نهى خود را تکرار کنید. (در آیه‏ ى 91 نیز از سوءاستفاده از سوگند نهى شده بود) «لاتتخذوا ایمانکم دخلاً»
پیمان شکنى وسوءاستفاده از مقدسات، سبب بدعاقبتى است. «فتزلّ قدم بعد ثبوتها»
یک گناه، زمینه وبستر گناهان دیگران مى‏ شود. (پیمان‏شکنى مقدمه بدعاقبتى و آن نیز مقدمه بازماندن وبازداشتن دیگران از راه خدا مى ‏شود) «صددتم عن سبیل‏اللَّه»

تلاوت صفحه 62 :
قطره ای از دریای بیکران کلام الهی:
آیه شماره 91  از سوره مبارکه المائدة
إِنَّمَا یُرِیدُ الشَّیْطَانُ أَن یُوقِعَ بَیْنَکُمُ الْعَدَاوَةَ وَالْبَغْضَاء فِی الْخَمْرِ وَالْمَیْسِرِ وَیَصُدَّکُمْ عَن ذِکْرِ اللّهِ وَعَنِ الصَّلاَةِ فَهَلْ أَنتُم مُّنتَهُونَ
همانا شیطان مى‏ خواهد با شراب و قمار میان شما دشمنى و کینه ایجاد کند و شما را از یاد خدا و از نماز باز دارد پس آیا شما دست برمى‏ دارید
تفسیر: هر کس که عامل کینه و عداوت در میان مردم شود، مانند شیطان است. «انمّا یرید الشیطان...»
تحریکات شیطان دائمى است. «انّما یرید الشیطان» (فعل مضارع، رمز دوام و استمرار است.)
جامعه‏ اى که در آن عداوت باشد، شیطانى است. «انّما یرید الشیطان ان یوقع بینکم العداوة...»
از الفت و وحدت پاسدارى کنیم و با هر چه آنها را از بین مى‏ برد مبارزه کنیم. «انّما یرید الشیطان ان یوقع بینکم العداوة»
الفت و مهربانى بین اهل ایمان، مورد عنایت خاص خداوند است. «انّما یرید الشیطان ان یوقع بینکم العداوة»
قمار و شراب، ابزار کار شیطان براى ایجاد کینه و دشمنى است. «انّما یرید الشیطان... فى الخمر و المیسر»
نماز برترین سمبل یاد خداست. (با اینکه نماز ذکر خداست، نام آن جداگانه آمده است) «عن ذکر اللَّه و عن الصلوة»
بیان فلسفه‏ ى احکام، یکى از عوامل تأثیر کلام در دیگران است. «العداوة و البغضاء... فهل انتم منتهون»
با تمام عواملى که باعث ایجاد کینه و دشمنى مى‏ شود باید مبارزه کرد. «یرید الشیطان ان یوقع بینکم العداوة و البغضاء... فهل انتم منتهون»
برخى از مسلمانان در صدر اسلام که على رغم تحریم شراب و قمار، باز بدان مشغول بودند، مورد توبیخ خداوند قرار گرفتند. «فهل انتم منتهون»