قرائت صفحه271:

قطره ای از دریای بیکران کلام الهی:
آیه شماره 56  از سوره مبارکه فرقان
وَ مَا أَرْسَلْنَاکَ إِلَّا مُبَشِّرًا وَ نَذِیرًا
(ای پیامبر!) ما تو را جز بعنوان بشارت دهنده و انذار کننده نفرستادیم!
نکات تفسیری:
1- انبیاء ضامن وظیفه‏ ى خود هستند، نه نتیجه. «و ما ارسلناک الا مبشّراً و نذیرا»
2- در ارشاد و تبلیغ، هشدار و مژده در کنار هم کارساز است. «مبشّراً و نذیرا»
3- انبیاء حقّ اجبار مردم و سیطره بر آنها را ندارند. «الاّ مبشّراً و نذیرا»
4- انسان، به هشدار بیشتر نیاز دارد تا بشارت. (کلمه‏ ى «نذیر» صیغه‏ ى مبالغه و نشانه‏ ى تأکید است) «نذیرا»

قرائت صفحه270 :

قطره ای از دریای بیکران کلام الهی:
آیه شماره 55  از سوره مبارکه فرقان
وَ یَعْبُدُونَ مِن دُونِ اللَّهِ مَا لَا یَنفَعُهُمْ وَ لَا یَضُرُّهُمْ وَ کاَنَ الْکاَفِرُ عَلىَ‏ رَبِّهِ ظَهِیرًا
آنان جز خدا چیزهایی را می‏ پرستند که نه به آنان سودی می‏ رساند و نه زیانی; و کافران همیشه در برابر پروردگارشان (در طریق کفر) پشتیبان یکدیگرند.
نکات تفسیری:
1-عملى ارزشمند است که بدنبال آن جلب منفعت یا دفع ضررى باشد، پرستش غیر خدا ارزشى ندارد. «ویعبدون من دون اللّه ما لاینفعهم و لایضرّهم»
2- مشرکان، هیچ دلیل ومنطقى براى پرستش بت‏ها ندارند. «لاینفعهم ولایضرّهم»
3- نفع و ضرر تنها به دست خداست، نه دیگران. «لا ینفعهم و لا یضرّهم»
4- مشرکان، کافرند ودر کفر پشتیبان یکدیگرند. «کان الکافر على ربّه ظهیرا»

قرائت صفحه269:

قطره ای از دریای بیکران کلام الهی:
آیه شماره 54  از سوره مبارکه فرقان
وَ هُوَ الَّذِى خَلَقَ مِنَ الْمَاءِ بَشَرًا فَجَعَلَهُ نَسَبًا وَ صِهْرًا وَ کاَنَ رَبُّکَ قَدِیرًا
او کسی است که از آب، انسانی را آفرید; سپس او را نسب و سبب قرار داد (و نسل او را از این دو طریق گسترش داد); و پروردگار تو همواره توانا بوده است.
نکات تفسیری:
1- هم انسان از آب است، «خلق من الماء بشرا» هم حیوان، «واللّه خلق کلّ دابّة من ماء[نور/45]« و هم سایر موجودات زنده. «و جعلنا من الماء کلّ شى‏ء حىّ» [انبیاء/30]
2- همه ‏ى انسان‏ها از یک مادّه آفریده شده ‏اند، «خلق من الماء بشرا» پس امتیازات و برترى‏ هاى نژادى پوچ است.
3- زندگى انسان بر اساس پیوندهاى سببى و نسبى شکل مى‏ گیرد. «نَسباً و صِهراً»
4- در این آیه از بستگان نسبى قبل از بستگان سببى سخن به میان آمده است تا رمز اولویّت آنان باشد. «نَسباً و صِهراً»

قرائت صفحه 268 :

 قطره ای از دریای بیکران کلام الهی:
آیه شماره 53  از سوره مبارکه فرقان
وَ هُوَ الَّذِى مَرَجَ الْبَحْرَیْنِ هَذَا عَذْبٌ فُرَاتٌ وَ هَذَا مِلْحٌ أُجَاجٌ وَ جَعَلَ بَیْنَهُمَا بَرْزَخًا وَ حِجْرًا محجُورًا
او کسی است که دو دریا را در کنار هم قرار داد; یکی گوارا و شیرین، و دیگری شور و تلخ; و در میان آنها برزخی قرار داد تا با هم مخلوط نشوند (گویی هر یک به دیگری می‏ گوید:) دور باش و نزدیک نیا!
نکات تفسیری:
1- خدایى که اجازه نمى ‏دهد آب گوارا و آب شورى که در کنار یکدیگرند با هم مخلوط شوند، چگونه اجازه مى‏ دهد حقّ و باطل و کفر وایمان، آمیخته شوند؟ «فلا تُطِع الکافرین و جاهدهم به جهاداً کبیرا... مَرَج البحرین...»
2- با اراده ‏ى خداوند حتّى اگر مایعات در کنار هم باشند با یکدیگر مخلوط نمى‏ شوند. «جعل بینهما برزخاً»

قرائت صفحه267 :

قطره ای از دریای بیکران کلام الهی:
آیه شماره 52  از سوره مبارکه فرقان
فَلَا تُطِعِ الْکَفِرِینَ وَ جَهِدْهُم بِهِ جِهَادًا کَبِیرًا
بنابر این از کافران اطاعت مکن، و بوسیله آن ( قرآن) با آنان جهاد بزرگی بنما!
نکات تفسیری:
1- زمانى مى ‏توانید در برابر کفّار، مستقل و مقاوم و با صلابت باشید که متمرکز باشید. «لوشئنا لبعثنا فى کل قریة نذیراً - فلا تطع» یعنى اکنون که رهبرى در وجود یک پیامبر متمرکز است، شما نیرومندید، پس سازش نکنید.
2- پیروى نکردن از کفّار کافى نیست، جهاد لازم است، آن هم جهادى بزرگ و همه‏ جانبه. «فلا تُطِع ... و جاهدهم به جهاداً کبیرا»
3- مبارزه‏ ى منفى، یکى از شیوه‏ هاى مبارزه است. (با ترک اطاعت از کفّار، با آنان جهاد کن) «فلاتُطِع... و جاهدهم»
4 - قرآن بهترین ابزار جهاد علمى و فرهنگى و نیرومندترین وسیله‏ ى بحث و محاجّه با دشمنان اسلام است. «جاهدهم به»
5- دشمنان شما براى تهاجم فرهنگى و فکرى تلاش‏ها دارند، شما هم بیکار نباشید. «جاهدهم» طرفینى است.

قرائت صفحه 266 :

قطره ای از دریای بیکران کلام الهی:
آیه شماره 51  از سوره مبارکه فرقان
وَ لَوْ شِئْنَا لَبَعَثْنَا فىِ کُلّ‏ِ قَرْیَةٍ نَّذِیرًا
و اگر می‏ خواستیم، در هر شهر و دیاری بیم ‏دهنده ‏ای برمی ‏انگیختیم (ولی این کار لزومی نداشت).
نکات تفسیری:
1- گرچه براى هر امّتى رهبرى لازم است، «و اِنْ من اُمّة الاّ خَلا فیها نذیر[فاطر/24]در هر قریه ‏اى یک پیامبر بود، این کار به وحدتِ رهبرىِ امّت ضربه مى‏ زد. «ولو شئنا لبعثنا...»
2- رسالت امرى توقیفى است، نه قراردادى و انتخابى. «ولو شئنا لبعثنا...»

قرائت صفحه265 :

 
قطره ای از دریای بیکران کلام الهی:
آیه شماره 40  از سوره مبارکه ابراهیم
رَبِّ اجْعَلْنِی مُقِیمَ الصَّلاَةِ وَمِن ذُرِّیَّتِی رَبَّنَا وَتَقَبَّلْ دُعَاء
پروردگارا مرا برپادارنده نماز قرار ده و از فرزندان من نیز پروردگارا و دعاى مرا بپذیر
نکات تفسیری:
1-تکرار «ربّ» در آغاز دعاهاى حضرت ابراهیم، نشانه تأثیر آن دراستجابت دعا و یا یکى از آداب آن است. «ربّ اجعلنى»
2- براى اقامه‏ ى نماز خود و فرزندانتان، از خداوند استمداد کنید. «ربّ اجعلنى»
3- نماز، محور دعاهاى حضرت ابراهیم است. «ربّنا لیقیموا الصّلاة»، « ربّ اجعلنى مقیم الصّلاة»
4- با آنکه رسالت انبیا اقامه‏ ى دین است اما دعا براى اقامه‏ ى نماز به جاى آن، نشانه آن است که نماز چهره و سیماى تمام ‏نماى دین است. «مقیم الصّلاة»

قرائت صفحه264 :

قطره ای از دریای بیکران کلام الهی:
آیه شماره 39  از سوره مبارکه عنکبوت
وَ قَارُونَ وَ فِرْعَوْنَ وَ هَامَانَ وَ لَقَدْ جَاءَهُم مُّوسىَ‏ بِالْبَیِّنَاتِ فَاسْتَکْبَرُواْ فىِ الْأَرْضِ وَ مَا کاَنُواْ سَابِقِینَ
و «قارون‏» و «فرعون‏» و «هامان‏» را نیز هلاک کردیم; موسی با دلایل روشن به سراغشان آمد، اما آنان در زمین برتری جویی کردند، ولی نتوانستند بر خدا پیشی گیرند!
نکات تفسیری:
1- عاقبت استکبار، نابودى است و سرنوشت شوم آنان، درس عبرت است. «و قارون و فرعون و هامان ...»
2- سنّت خداوند، اتمام حجّت و سپس مؤاخذه است. «جاءهم موسى بالبیّنات»
3- جلوه ‏هاى استکبار مختلف است؛ قارون مظهر مال‏ پرستى بود و فرعون و هامان مظهر قدرت‏ پرستى، ولى همه‏ ى آنان در طغیان، سرکشى و لجاجت با حقّ مشترک بودند. «و قارون و فرعون و هامان - فاستکبروا»
4- زر و زور، در برابر قدرت خداوند عاجز و بى‏ اثر است. «و ما کانوا سابقین»

قرائت صفحه 263 :

قطره ای از دریای بیکران کلام الهی:
آیه شماره 40 از سوره مبارکه عنکبوت
فَکُلاًّ أَخَذْنَا بِذَنبِهِ فَمِنْهُم مَّنْ أَرْسَلْنَا عَلَیْهِ حَاصِبًا وَ مِنْهُم مَّنْ أَخَذَتْهُ الصَّیْحَةُ وَ مِنْهُم مَّنْ خَسَفْنَا بِهِ الْأَرْضَ وَ مِنْهُم مَّنْ أَغْرَقْنَا وَ مَا کَانَ اللَّهُ لِیَظْلِمَهُمْ وَ لَاکِن کَانُواْ أَنفُسَهُمْ یَظْلِمُونَ
ما هر یک از آنان را به گناهانشان گرفتیم، بر بعضی از آنها طوفانی از سنگریزه فرستادیم، و بعضی از آنان را صیحه آسمانی فروگرفت، و بعضی دیگر را در زمین فرو بردیم، و بعضی را غرق کردیم; خداوند هرگز به آنها ستم نکرد، ولی آنها خودشان بر خود ستم می‏ کردند!
نکات تفسیری:
1-تمام کیفرها به قیامت واگذار نشده است. (برخى اقوام در همین دنیا به کیفر گرفتار شده‏ اند.) «فکلاًّ اخذنا ...»
2- از مهلت دادن خدا مغرور نشویم که عاقبت گناه، کیفر است. «فکلاًّ اخذنا بذنبه»
3- قهر الهى، عادلانه است. «و ما کان اللَّه لیظلمهم»
4- سرنوشت هر کس در گرو اعمال خود اوست. «کانوا أنفسهم یظلمون»
5 - تکبّر در برابر حقّ، ظلم به خویشتن است. «کانوا أنفسهم یظلمون»

قرائت صفحه262:

قطره ای از دریای بیکران کلام الهی:
آیه شماره 41  از سوره مبارکه عنکبوت
مَثَلُ الَّذِینَ اتخَّذُواْ مِن دُونِ اللَّهِ أَوْلِیَاءَ کَمَثَلِ الْعَنکَبُوتِ اتخَّذَتْ بَیْتًا وَ إِنَّ أَوْهَنَ الْبُیُوتِ لَبَیْتُ الْعَنکَبُوتِ لَوْ کَانُواْ یَعْلَمُونَ
مثل کسانی که غیر از خدا را اولیای خود برگزیدند، مثل عنکبوت است که خانه‏ ای برای خود انتخاب کرده; در حالی که سست‏ترین خانه ها، خانه عنکبوت است اگر می‏ دانستند!
نکات تفسیری:
1-استفاده از مثل، یکى از بهترین شیوه‏ ها در تعلیم و تربیت است، «مثل الّذین ...» و بهترین مثال‏ها، مثالى است که در همه‏ ى زمان‏ها و مکان‏ها و براى همه ‏ى اقشار مردم ملموس باشد. «کمثل العنکبوت»
2- بناى شرک، مانند خانه ‏ى عنکبوت سست و بى‏ اساس است. «مثل الّذین... کمثل العنکبوت...»
3- عنکبوت، در اماکن متروکه خانه مى‏ سازد؛ شرک نیز در روح‏هاى دور از خدا جا گرفته و تأثیر مى ‏گذارد. «دون اللَّه - کمثل العنکبوت»
4- خانه‏ ى عنکبوت، تنها اسم خانه را دارد؛ غیر خدا نیز اسم‏هایى بیش نیستند. «دون اللَّه - أوهن البیوت»
5- ولایت الهى، بنیانى مرصوص و بنایى آهنین دارد، «کانّهم بنیان مرصوص»(142) امّا ولایت غیر خدا، بسیار سست است. «أوهن البیوت»