قطره ای از دریای بیکران کلام الهی:
آیه شماره 39 از سوره مبارکه عنکبوت
وَ قَارُونَ وَ فِرْعَوْنَ وَ هَامَانَ وَ لَقَدْ جَاءَهُم مُّوسىَ بِالْبَیِّنَاتِ فَاسْتَکْبَرُواْ فىِ الْأَرْضِ وَ مَا کاَنُواْ سَابِقِینَ
و «قارون» و «فرعون» و «هامان» را نیز هلاک کردیم; موسی با دلایل روشن به سراغشان آمد، اما آنان در زمین برتری جویی کردند، ولی نتوانستند بر خدا پیشی گیرند! نکات تفسیری:
1- عاقبت استکبار، نابودى است و سرنوشت شوم آنان، درس عبرت است. «و قارون و فرعون و هامان ...»
2- سنّت خداوند، اتمام حجّت و سپس مؤاخذه است. «جاءهم موسى بالبیّنات»
3- جلوه هاى استکبار مختلف است؛ قارون مظهر مال پرستى بود و فرعون و هامان مظهر قدرت پرستى، ولى همه ى آنان در طغیان، سرکشى و لجاجت با حقّ مشترک بودند. «و قارون و فرعون و هامان - فاستکبروا»
4- زر و زور، در برابر قدرت خداوند عاجز و بى اثر است. «و ما کانوا سابقین»
قطره ای از دریای بیکران کلام الهی:
آیه شماره 40 از سوره مبارکه عنکبوت
فَکُلاًّ أَخَذْنَا بِذَنبِهِ فَمِنْهُم مَّنْ أَرْسَلْنَا عَلَیْهِ حَاصِبًا وَ مِنْهُم مَّنْ أَخَذَتْهُ الصَّیْحَةُ وَ مِنْهُم مَّنْ خَسَفْنَا بِهِ الْأَرْضَ وَ مِنْهُم مَّنْ أَغْرَقْنَا وَ مَا کَانَ اللَّهُ لِیَظْلِمَهُمْ وَ لَاکِن کَانُواْ أَنفُسَهُمْ یَظْلِمُونَ
ما هر یک از آنان را به گناهانشان گرفتیم، بر بعضی از آنها طوفانی از سنگریزه فرستادیم، و بعضی از آنان را صیحه آسمانی فروگرفت، و بعضی دیگر را در زمین فرو بردیم، و بعضی را غرق کردیم; خداوند هرگز به آنها ستم نکرد، ولی آنها خودشان بر خود ستم می کردند! نکات تفسیری:
1-تمام کیفرها به قیامت واگذار نشده است. (برخى اقوام در همین دنیا به کیفر گرفتار شده اند.) «فکلاًّ اخذنا ...»
2- از مهلت دادن خدا مغرور نشویم که عاقبت گناه، کیفر است. «فکلاًّ اخذنا بذنبه»
3- قهر الهى، عادلانه است. «و ما کان اللَّه لیظلمهم»
4- سرنوشت هر کس در گرو اعمال خود اوست. «کانوا أنفسهم یظلمون»
5 - تکبّر در برابر حقّ، ظلم به خویشتن است. «کانوا أنفسهم یظلمون»
قطره ای از دریای بیکران کلام الهی:
آیه شماره 41 از سوره مبارکه عنکبوت
مَثَلُ الَّذِینَ اتخَّذُواْ مِن دُونِ اللَّهِ أَوْلِیَاءَ کَمَثَلِ الْعَنکَبُوتِ اتخَّذَتْ بَیْتًا وَ إِنَّ أَوْهَنَ الْبُیُوتِ لَبَیْتُ الْعَنکَبُوتِ لَوْ کَانُواْ یَعْلَمُونَ
مثل کسانی که غیر از خدا را اولیای خود برگزیدند، مثل عنکبوت است که خانه ای برای خود انتخاب کرده; در حالی که سستترین خانه ها، خانه عنکبوت است اگر می دانستند! نکات تفسیری:
1-استفاده از مثل، یکى از بهترین شیوه ها در تعلیم و تربیت است، «مثل الّذین ...» و بهترین مثالها، مثالى است که در همه ى زمانها و مکانها و براى همه ى اقشار مردم ملموس باشد. «کمثل العنکبوت»
2- بناى شرک، مانند خانه ى عنکبوت سست و بى اساس است. «مثل الّذین... کمثل العنکبوت...»
3- عنکبوت، در اماکن متروکه خانه مى سازد؛ شرک نیز در روحهاى دور از خدا جا گرفته و تأثیر مى گذارد. «دون اللَّه - کمثل العنکبوت»
4- خانه ى عنکبوت، تنها اسم خانه را دارد؛ غیر خدا نیز اسمهایى بیش نیستند. «دون اللَّه - أوهن البیوت»
5- ولایت الهى، بنیانى مرصوص و بنایى آهنین دارد، «کانّهم بنیان مرصوص»(142) امّا ولایت غیر خدا، بسیار سست است. «أوهن البیوت»
قطره ای از دریای بیکران کلام الهی:
آیه شماره 116 از سوره مبارکه مومنون
فَتَعَلىَ اللَّهُ الْمَلِکُ الْحَقُّ لَا إِلَاهَ إِلَّا هُوَ رَبُّ الْعَرْشِ الْکَرِیمِ
پس برتر است خداوندی که فرمانروای حق است (از اینکه شما را بی هدف آفریده باشد)! معبودی جز او نیست; و او پروردگار عرش کریم است! نکات تفسیری:
1- خداوند، کار عبث و بیهوده نمى کند. «فتعالى اللّه»
2- حکومت حقّ، از آن خداست. «الملک الحقّ»
3- هستى، تحت تربیت و مدیریّت الهى است. «ربّ العرش» و در جاى دیگر مى خوانیم: «ربّ الناس»، «ربّ العالمین» و «ربّ کلّ شىء»
قطره ای از دریای بیکران کلام الهی:
آیه شماره 115 از سوره مبارکه مومنون
أَ فَحَسِبْتُمْ أَنَّمَا خَلَقْنَاکُمْ عَبَثًا وَ أَنَّکُمْ إِلَیْنَا لَا تُرْجَعُونَ
آیا گمان کردید شما را بیهوده آفریده ایم، و بسوی ما باز نمی گردید؟ نکات تفسیری:
1- آفرینش انسان، هدفدار است. «أفحسبتم انّما خلقناکم عبثا»
2- همه ى محاسبات انسان، واقع بینانه نیست. «أفحَسِبتم»
3- در کار خداوند عبث و بیهودگى راه ندارد. «أفحَسِبتم... عَبَثا»
4- زندگى دنیا بدون آخرت، بیهوده ولغو است. «عَبَثا»
5- انسان مسئول و متعهّد است. (باید خود را براى پاسخ گویى در قیامت آماده کنیم). «أفحسبتم ... لا ترجعون»
قطره ای از دریای بیکران کلام الهی:
آیه شماره 113 از سوره مبارکه مومنون
قَالُواْ لَبِثْنَا یَوْمًا أَوْ بَعْضَ یَوْمٍ فَسْئلِ الْعَادِّینَ
(در پاسخ) می گویند(کافران): «تنها به اندازه یک روز(دردنیا)، یا قسمتی از یک روز! از آنها که می توانند بشمارند بپرس!» نکات تفسیری:
1- حسرت بزرگ آن است که انسان براى لذّت و راحتى چند روزه، دوزخ و عذاب همیشگى را خریدارى کند. «لبثنا یوماً»
2- به مهلت روزگار مغرور نشوید، که مدّتى بسیار اندک است. «یَوماً اوبعض یوم»
3- همه ى عمر دنیا نسبت به ابدیّت اندک است. «یوماً او بَعض یوم»
4-برخى از فرشتگان، مأمور شمارش و آمار ایّام هستند. «فسئل العادّین»
قطره ای از دریای بیکران کلام الهی:
آیه شماره 110 از سوره مبارکه مومنون
فَاتخَّذْتُمُوهُمْ سِخْرِیًّا حَتىَّ أَنسَوْکُمْ ذِکْرِى وَ کُنتُم مِّنْهُمْ تَضْحَکُونَ
اما شما آنها را به باد مسخره گرفتید تا شما را از یاد من غافل کردند; و شما به آنان می خندیدید! نکات تفسیری:
1-کیفر توهین کردن، توهین شدن است. (خداوند از مؤمنین حمایت مى کند و اهانت به آنان را پاسخ مى دهد) «فاتّخذتموهم سخریّا - اخسئوا فیها»
2- بى اعتنایى به مراسم دعا ونیایش بندگان خدا، بى اعتنایى خدا را به دنبال دارد. «سخریّا - ولا تکلّمون»
3- مؤمنین همواره در معرض تمسخر کفّار هستند. «و کنتم منهم تضحکون»
4- کیفر مسخره کردن مؤمنان، فراموش کردن یاد خداست. «انسوکم ذکرى»
5- خنده ى تحقیرآمیز از گناهان کبیره است[هر گناهى که وعده عذاب را بدنبال داشته باشد، از گناهان کبیره است و چون براى خنده تحقیرآمیز به مؤمنین دوزخ مطرح است، پس گناه کبیره است] «و کنتم منهم تضحکون» (حساب خنده هاى معمولى از خنده هاى مستکبرانه جداست)
قطره ای از دریای بیکران کلام الهی:
آیه شماره 109 از سوره مبارکه مومنون
إِنَّهُ کاَنَ فَرِیقٌ مِّنْ عِبَادِى یَقُولُونَ رَبَّنَا ءَامَنَّا فَاغْفِرْ لَنَا وَ ارْحمَنَا وَ أَنتَ خَیْرُ الرَّاحِمِینَ
(فراموش کردهاید) گروهی از بندگانم می گفتند: پروردگارا! ما ایمان آوردیم; ما را ببخش و بر ما رحم کن; و تو بهترین رحم کنندگانی! نکات تفسیری:
1-خداوند، زخم زبان منحرفین به مؤمنین را بى پاسخ نمى گذارد. «انّهکان...»
2- دعا به درگاه خداوند در دنیا مفید است، «کان فریق من عبادى یقولون ربّنا...» ولى دعا و التماس در قیامت مفید نیست. «ربّنا اخرجنا... قال اخسئوا»
3- بندگان خداوند همواره از کاستى هاى خود بیمناک بوده و استغفار مى کنند. «کان... یقولون ربّنا...»
4- ایمان مقدّمه ى مغفرت و مغفرت، مقدّمه ى دریافت رحمت الهى است. «آمنّا فاغفرلنا وارحمنا»
5- از آداب دعا، تجلیل از خداوند است. «و انت خیرالرّاحمین»
قطره ای از دریای بیکران کلام الهی:
آیه شماره 105 از سوره مبارکه مومنون
أَ لَمْ تَکُنْ ءَایَاتىِ تُتْلىَ عَلَیْکمُْ فَکُنتُم بهِا تُکَذِّبُونَ
(به آنها گفته میشود:) آیا آیات من بر شما خوانده نمی شد، پس آن را تکذیب می کردید؟! نکات تفسیری:
1- عذاب خداوند بعد از اتمام حجّت است. «تَلفح وجوههم... ألمتکن آیاتى تُتلى»
2- اصرار بر تکذیب، اساسى ترین رمز رفتن به دوزخ است. «فکنتم بها تکذّبون»
قطره ای از دریای بیکران کلام الهی:
آیه شماره 108 از سوره مبارکه مومنون
قَالَ اخْسَئُوا فِیهَا وَ لاَ تُکَلِّمُونِ
(خداوند) می گوید: «دور شوید در دوزخ، و با من سخن مگویید! نکات تفسیری:
1-خداوند در قیامت با کوبنده ترین کلمات، با کفّار سخن مى گوید. «اخسئوا فیها و لاتکلّمون»