قطره ای از دریای بیکران کلام الهی :
آیه شماره 38 از سوره مبارکه طه
إِذْ أَوْحَیْنَا إِلىَ أُمِّکَ مَا یُوحَى
آن زمان که به مادرت آنچه لازم بود الهام کردیم... نکات تفسیری :
1- گاهى والدین به خاطر فرزند، مشمول لطف خاص مى شوند. «اوحینا الى امّک»
2- زن نیز مى تواند به مقامى برسد که مورد وحى و الهام الهى قرار بگیرد. «اوحینا الى اُمّک» (اگر چه این وحى، براى رسالت بشمار نمى رود، امّا الهام ساده نیز به حساب نمى آید، زیرا مادر موسى به واسطه ى آن، فرزند خود را تسلیم امواج آب کرد.)
3- در حرکت ونهضت انبیا، زنان نیز ایفاى نقش کرده اند. «امّک»
قطره ای از دریای بیکران کلام الهی :
آیه شماره 37 از سوره مبارکه طه
وَ لَقَدْ مَنَنَّا عَلَیْکَ مَرَّةً أُخْرَى
و ما بار دیگر تو را مشمول نعمت خود ساختیم... نکات تفسیری :
1- نعمتهاى الهى از باب امتنان است، نه استحقاق. «و لقد مننّا»
2- هیچگاه الطاف خداوند را از یاد نبریم. «و لقد مننّا علیک مَرّة اُخرى»
قطره ای از دریای بیکران کلام الهی :
آیه شماره 48 از سوره مبارکه عنکبوت
وَ مَا کُنتَ تَتْلُواْ مِن قَبْلِهِ مِن کِتَابٍ وَ لَا تخَطُّهُ بِیَمِینِکَ إِذًا لاَّرْتَابَ الْمُبْطِلُونَ
تو هرگز پیش از این کتابی نمی خواندی، و با دست خود چیزی نمی نوشتی، مبادا کسانی که در صدد (تکذیب و) ابطال سخنان تو هستند، شک و تردید کنند! نکات تفسیری :
1- به خواندن و نوشتن خود مغرور نشویم، گاهى به اراده ى الهى، یک فرد اُمّى و درس نخوانده، فرهنگ بشریّت را عوض مى کند. «و ما کنتَ تتلوا»
نگار من که به مکتب نرفت و خط ننوشت به غمزه مسأله آموز صد مدرّس شد.
2- یکى از دلایل حقّانیّت قرآن، امّى بودن پیامبر اسلام است. «و لاتخطّهُ...»
3- هوشیارى و جلوگیرى از سوءاستفاده و بهانه تراشى مخالفان لازم است. «اذاً لارتاب المبطلون»
4- نزول قرآن بر پیامبر امّى که خواندن و نوشتن نمى داند، از راههاى اتمام حجّت خداوند بر مردم است. «اذاً لارتاب المبطلون»
5 - رها کردن حقّ و به سراغ زمینه هاى شک و تردید رفتن، نشانه ى بیمارى و انگیزه هاى ناصحیح انسان است. «لارتاب المبطلون»
قطره ای از دریای بیکران کلام الهی :
آیه شماره 47 از سوره مبارکه عنکبوت
وَ کَذَالِکَ أَنزَلْنَا إِلَیْکَ الْکِتَابَ فَالَّذِینَ ءَاتَیْنَاهُمُ الْکِتَابَ یُؤْمِنُونَ بِهِ وَ مِنْ هَؤُلَاءِ مَن یُؤْمِنُ بِهِ وَ مَا یجَاحَدُ بِایَاتِنَا إِلَّا الْکَفِرُونَ
و این گونه، کتاب ( قرآن) را بر تو نازل کردیم، کسانی که کتاب (آسمانی)به آنها داده ایم به این کتاب ایمان می آورند; و بعضی از این گروه ( مشرکان) نیز به آن مؤمن می شوند; و آیات ما را جز کافران انکار نمی کنند. نکات تفسیری :
1- قرآن، پیروان همه ى ادیان پیشین را به اسلام دعوت مى کند. «فالّذین آتیناهم الکتاب یؤمنون به»
2- هدایتگرى الهى حتمى و لازم است، گرچه همه ى مردم هدایت پذیر نباشند. «انزلنا - و مِن هؤلاء مَن یؤمن به»
3- کسانى که با قرآن آشنا مى شوند ولى آن را نمى پذیرند، گرفتار نوعى کفرند. «و ما یجحد بآیاتنا الاّ الکافرون»
قطره ای از دریای بیکران کلام الهی :
آیه شماره 11 از سوره مبارکه طه
فَلَمَّا أَتَئهَا نُودِىَ یَمُوسىَ
هنگامی که نزد آتش آمد، ندا داده شد که: ای موسی! نکات تفسیری :
1- چه بسا انسان به قصد کارى گام برمى دارد، امّا به نتیجه دیگرى مى رسد. «آتیکم منها بقَبَس... نُودى»
رفت موسى کآتشى آرد بدست آتشى دید او که از آتش بِرَست
2- همین که اراده ى خداوند بر تحقّق چیزى تعلّق گرفت، تمام وسایل به خدمت آن هدف درمى آیند. (تاریکى شب، باردارى همسر، گم کردن راه، دیدن آتش، همه مقدّمه جذب موسى علیه السلام و ارائه وحى و نبوّت به او در میعادگاه الهى شد.)
قطره ای از دریای بیکران کلام الهی :
آیه شماره 52 از سوره مبارکه ابراهیم
هَذَا بَلاَغٌ لِّلنَّاسِ وَلِیُنذَرُواْ بِهِ وَلِیَعْلَمُواْ أَنَّمَا هُوَ إِلَهٌ وَاحِدٌ وَلِیَذَّکَّرَ أُوْلُواْ الأَلْبَابِ
این [قرآن] ابلاغى براى مردم است [تا به وسیله آن هدایت شوند] و بدان بیم یابند و بدانند که او معبودى یگانه است و تا صاحبان خرد پند گیرند نکات تفسیری :
1- قرآن مایه ى تبلیغ است ومبلّغین باید مایه ى تبلیغى خود را از قرآن بگیرند.«هذا بلاغ»
2- قرآن، کتاب توحید است و از قرآن باید مُوحّد ساخته شود. «هذا بلاغ ... لیعلموا انّما هو اله واحد»
3- دانستن کافى نیست، توجه و تذکّر نیز لازم است. «لیعلموا لیذکّر»
4- اُنس با قرآن، هم معرفت و شناخت و دید به انسان مى دهد. «لیعلموا» و هم با تذکر و پند، آدمى را به اعمال خیر تشویق مى کند. «لیذکّر»
5- قرآن، براى عموم مردم ابلاغ است، امّا تنها صاحبان عقل متذکّر مى شوند و از آن پند مى گیرند. «ولیذکّر اولوا الالباب» آرى اگر به رهنمودهاى قرآن با جان ودل توجّه کنیم، انسان موّحد و متذکّرى مى شویم. انشاء اللَّه
قطره ای از دریای بیکران کلام الهی :
آیه شماره 46 از سوره مبارکه عنکبوت
وَ لَا تجُادِلُواْ أَهْلَ الْکِتَابِ إِلَّا بِالَّتىِ هِىَ أَحْسَنُ إِلَّا الَّذِینَ ظَلَمُواْ مِنْهُمْ وَ قُولُواْ ءَامَنَّا بِالَّذِى أُنزِلَ إِلَیْنَا وَ أُنزِلَ إِلَیْکُمْ وَ إِلَاهُنَا وَ إِلَاهُکُمْ وَاحِدٌ وَ نحَنُ لَهُ مُسْلِمُونَ
با اهل کتاب جز به روشی که از همه نیکوتر است مجادله نکنید، مگر کسانی از آنان که ستم کردند; و (به آنها) بگویید: «ما به تمام آنچه از سوی خدا بر ما و شما نازل شده ایمان آورده ایم، و معبود ما و شما یکی است، و ما در برابراو تسلیم هستیم!» نکات تفسیری :
1- گفتگو با غیر مسلمان نیز باید با بهترین شیوه باشد. «لاتجادلوا اهل الکتاب الاّ بالّتى هى أحسن»
2- تبادل نظر و گفتگوى صحیح میان مکتبها، فرهنگها و امّتها مورد قبول اسلام است. «بالّتى هى أحسن»
3- مخاطبانِ خود را بشناسیم و با هر دسته به نوعى مناسب برخورد کنیم. زیرا براى ستمگران، منطق، گفتگو و نرمش کارساز نیست. «الاّ الّذین ظلموا»
4- همه ى مخالفان اسلام، ستمگر نیستند. «الاّ الّذین ظلموا منهم»
5- در گفتگوها، قبل از اظهار عقیده و نظر، آنچه را که مورد اتفاق است مطرح کنیم. «الهنا و الهکم واحد»
قطره ای از دریای بیکران کلام الهی :
آیه شماره 45 از سوره مبارکه عنکبوت
اتْلُ مَا أُوحِىَ إِلَیْکَ مِنَ الْکِتَابِ وَ أَقِمِ الصَّلَوةَ إِنَّ الصَّلَوةَ تَنْهَى عَنِ الْفَحْشَاءِ وَ الْمُنکَرِ وَ لَذِکْرُ اللَّهِ أَکْبَرُ وَ اللَّهُ یَعْلَمُ مَا تَصْنَعُونَ
آنچه را از کتاب (آسمانی) به تو وحی شده تلاوت کن، و نماز را برپا دار، که نماز (انسان را) از زشتیها و گناه بازمی دارد، و یاد خدا بزرگتر است; و خداوند می داند شما چه کارهایی انجام می دهید! نکات تفسیری :
1- تنها آشنایى با مفاهیم، تلاوت و آموزش قرآن کافى نیست، بلکه عمل لازم است. «اُتلُ – أقِم»
2- قرآن و نماز، در رأس برنامه هاى تربیتى است. «اُتلُ – أقِم»
3- در تبلیغ و ارشاد، حکمت و آثار دستورها دینى را بیان کنیم. «أقِم الصّلاة انّ الصّلاة تنهى عن الفحشاء و المنکر»
4- نقش اصلاحى نماز در فرد و جامعه حدسى و پیشنهادى نیست، بلکه قطعى است. «اِنّ الصّلاة» (کلمهى «انّ» و جملهى اسمیه)
5- اگر نمازِ انسان، او را از فحشا و منکر باز نداشت، باید در قبولى نماز خود شک کند. «اِنّ الصّلاة تنهى»