در این فراز از خطبه امام علی (علیه السلام)می فرماید: ...خداوند شما را با نعمت های فراوان برگزید . چون انسان وسیع ترین نعمت ها را نسبت به مابقی مخلوقات داراست . مثلاً نعمت دل ، عشق و محبت نعمتی است که انسان دارد ولی فرشتگان ندارد .
جلوه ای که از رخش دید ملک عشق نداشت خیمه ی آب و گل اندر حرم آدم زد
حیوان فقط از شهوت خلق شده ، عقل ندارد . فرشته فقط از عقل خلق شده ، شهوت ندارد . انسان هر دو را دارد . اگر عقل او بر شهوت غلبه کرد، مقامش از فرشته هم بالاتر خواهد رفت .چون فرض این است که فرشته شهوت ندارد و تابع عقل است . اگر عقل انسان بر شهوتش غلبه کرد از حیوان پست تر خواهد شد . چون فرض این است که حیوان عقل ندارد و تابع شهوت است و انسان با داشتن عقل ، تابع شهوت است ....
در ژر فنای فتنه انگیز این ائتلاف یک مطلب ، محور اساسی است و هر وقت جامعه اسلامی غفلت کرد، آسیب دید. و آن اینکه آنها تمام قدرت و تمرکز خودشان را متوجه غفلت و وا دادگی فکری و ذهنی جامعه دینی کردند. حالا نقطه قوت مردم در آن روزگار چه بود ؟
یکی کلمه وحدت؛ کلمه ی وحدت پیغمبر اکرم بود که نقطه کانونی جامعه اسلامی بود .
دوم : وحدت کلمه ؛ اتحاد و انسجام مردم بر پایه اعتقادات ناب و برخورداری از روح مجاهده و حماسه بود . یعنی این 2 عامل دست به دست هم داد و اسلام شکل گرفت. آنها این را فهمیدند. لذا از شیوه ی رفتار قریش و جبهه شرک و کفر به راحتی دریافت می شود که آنها علی رغم کمیّت پایین عِدّه و عُدّه نظام دینی، همیشه از مسلمانان میترسیدند .!
یعنی اگر این دو عنصر در جامعه دینی وجود داشته باشد...
... یکی از مهمترین وظایفی که مسلمانان به عهده دارند ، مسئولیت پذیری است هم از جنبه اجتماعی و هم از جنبه فردی . از آیاتی که این نکته را توأم بیان کرده ، آیه 36 سوره اسراء است که انسان را در حوزه ی رفتار های فردی و اجتماعی مسئول می داند . طبق این آیه شریفه سکوت مصلحت اندیشانه در برابر رفتار غلط دیگران وقتی به معنای بی تفاوتی و تماشا چی بودن باشد ، نوعی گناه است و در قیامت از آن سؤال می شود . سکوت ( به معنی تماشا چی بودن ) خود نوعی منکر است و هم ردیف غیبت و تهمت و رشوه و ... قرار می گیرد ...
... در سوره ی عصر ، انسان را در خسران معرفی می کند مگر عدّه ی معدودی که دارای سه مشخّصه زیر باشند : "ایمان + عمل صالح + تواصی" (توصیه کردن و تذکر دادن )
اگر کسی یکی از این سه را نداشته باشد ، در زمره این استثنا قرار نمی گیرد ...
.... یکی از شارحین صحیح بخاری عملکرد عمر (جلوگیری ازنوشتن وصیت پیامبر) را اینگونه توجیه می کند : اگر پیامبر مطلب مورد نظر خود را می نوشت به استناد نوشته ی پیامبر اختلاف از بین می رفت ، همه چیز واضح می شد و اجتهاد در طلب حق از بین می رفت . و اشکالش این بود که اگر پیامبر می نوشت و مردم حق را می دانستند، همه مردم عالم می شدند و دیگر فضیلت عالم بر غیر عالم معلوم نمی شد .
لذا آقای عمر برای اینکه این فضیلت از بین نرود اجازه نوشتن به رسول اکرم (ص) نداد .
...توجیه دیگر این است که عمر می دانست که دین که کامل شده و شرایع هم تمام شده و از آن طرف هم، پیامبر درد می کشد و در تب می سوزد ، دلش به حال پیامبر سوخت و به او گفت : یا رسول الله لازم نیست به خود زحمت بدهی و چیزی بنویسی ...
... کسی که برای خدا کار نمی کند ، خودش را با عبادات سرگرم می کند . یعنی اگر عباداتش را از او بگیری به وحشت می افتد . امیرالمؤمنین می فرمایند : دو گروه کمر مرا شکستند ؛ عالمی که پرده در است و جاهلی که فقط عبادت می کند ولی تفکر نمی کند . تشخیص اینکه "الان وظیفه ام چیست" بسیار مهم است . مثلاً نماز اول وقت بخوانم یا غذای بچه ام را که گرسنه است بدهم ، کدام ارجحیت دارد؟؟ ...
... مرداب به رود گفت چطور تو اینقدر شفاف و زلال هستی ؟ گفت من گذشتم در حالیکه تو ایستادی !!! خداوند می فرماید : ببخشید تا من هم از شما بگذرم ....
حضرت فاطمه سلام الله علیها
فَرَضَ اللّهُ الإِیمانَ تَطهیراً مِنَ الشِّرکِ... وَالزَّکاةَ زِیادَةً فِی الرِّزقِ.
خداوند ایمان را پاک کننده از شرک... و زکات را افزاینده روزى ساخت.
کتاب من لا یحضره الفقیه : ج ٣