1. أَوْ تَقُولَ لَوْ أَنَّ اللَّهَ هَدَانِى لَکُنتُ مِنَ الْمُتَّقِینَ

یا آن که (از شدّت اندوه) بگوید: «اگر خداوند هدایتم کرده بود، از پرهیزکاران بودم».

• انسان براى نجات و رستگارى به هدایت الهى نیاز دارد. «أَنَّ اللَّهَ هَدانِی لَکُنْتُ مِنَ الْمُتَّقِینَ» (زمر، 57)

2. بَلِ اللَّهَ فَاعْبُدْ وَ کُن مِّنَ الشَّاکِرِینَ
بلکه تنها خدا را پرستش کن و از سپاس گزاران باش.

• بهترین راه تشکّر از خداوند عبادت است. «فَاعْبُدْ وَ کُنْ مِنَ الشَّاکِرِینَ» (زمر، 66)

3. وَ قَالُواْ الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِى صَدَقَنَا وَعْدَهُ وَ أَوْرَثَنَا الْأَرْضَ نَتَبَوَّأُ مِنَ الْجَنَّةِ حَیْثُ نَشَاءُ فَنِعْمَ أَجْرُ الْعَامِلِینَ

«سپاس خداوندى را که به وعده ‏اى که به ما داد وفا کرد و زمین را میراث ما قرار داد. تا از بهشت هر جاى را که بخواهیم برمى‏ گزینیم.» پس چه نیکوست پاداش اهل عمل.

• گفتن «الحمد للَّه» پس از دریافت نعمت، شیوه‏ى بهشتیان است. «قالُوا الْحَمْدُ لِلَّهِ»  (زمر، 74)

4. مَا یُجَادِلُ فِى ءَایَاتِ اللَّهِ إِلَّا الَّذِینَ کَفَرُواْ فَلَا یَغْرُرْکَ تَقَلُّبُهُمْ فىِ الْبِلَادِ
جز کسانى که کفر ورزیدند کسى در آیات خداوند جدال و ستیزه نمى ‏کند پس تحرّک آنان در شهرها تو را نفریبد.

• توقع نداشته باشید که سخن حقّ شما را همه بپذیرند. «یُجادِلُ فِی آیاتِ اللَّهِ»(غافر، 4)

5. فَادْعُواْ اللَّهَ مخُلِصِینَ لَهُ الدِّینَ وَ لَوْ کَرِهَ الْکَافِرُونَ
پس خدا را بخوانید در حالى که دین خود را براى او پیراسته کرده ‏اید، هر چند کافران را ناخوش آید.

• تنها خداوند شایسته دعا و نیایش است. «فَادْعُوا اللَّهَ» (غافر، 14)

6. یَعْلَمُ خَائنَةَ الْأَعْیُنِ‏ وَ مَا تُخفِى الصُّدُور
خداوند از خیانت چشم‏ها و آن چه دل‏ها مخفى مى ‏کنند، آگاه است.

• علم خداوند تنها به ظاهر نیست، او باطن را هم مى‏داند. «خائِنَةَ الْأَعْیُنِ وَ ما تُخْفِی الصُّدُورُ»(غافر، 19)

7. وَ قَالَ الَّذِى ءَامَنَ یَاقَوْمِ اتَّبِعُونِ أَهْدِکُمْ سَبِیلَ الرَّشَاد
و کسى که (از قوم فرعون به موسى) ایمان آورده بود گفت: «اى قوم من! از من پیروى کنید، تا شما را به راه درست هدایت کنم».

• وظیفه ‏ى مؤمن، دعوت دیگران است. «وَ قالَ الَّذِی آمَنَ یا قَوْمِ اتَّبِعُونِ»  
• در دعوت مردم، گاهى باید یک تنه به پاخاست و منتظر دیگران نبود. «قالَ الَّذِی آمَنَ» (غافر، 38)

8. وَ قَالَ رَبُّکُمُ ادْعُونِى أَسْتَجِبْ لَکُم إِنَّ الَّذِینَ یَسْتَکْبِرونَ عَنْ عِبَادَتِى سَیَدْخُلُونَ جَهَنَّمَ دَاخِرِینَ
و پروردگارتان گفت: «مرا بخوانید تا براى شما اجابت کنم. همانا کسانى که از عبادت من سر باز زده و تکبّر مى ‏ورزند به زودى با سرافکندگى به جهنّم وارد مى ‏شوند».

• خداوند، از ما خواسته که به درگاه او دعا کنیم. «قالَ رَبُّکُمُ ادْعُونِی»
• در دعا فقط خدا را بخوانیم، نه خدا و دیگران را در کنار هم. «ادْعُونِی»
• اگر دعایى مستجاب نشد لا بد به سود ما نبوده است، چون فرمود: «أَسْتَجِبْ لَکُمْ» آنچه را به نفع شما باشد مستجاب مى ‏کنم.(غافر، 60)

9. هُوَ الْحَىُّ لَا إِلَهَ إِلَّا هُوَ فَادْعُوهُ مخُلِصِینَ لَهُ الدِّینَ الْحَمْدُ لِلَّهِ رَبّ‏ الْعَالَمِینَ
اوست زنده ‏اى که جز او معبودى نیست، پس او را در حالى که دین را براى او خالص نموده ‏ا ید بخوانید. سپاس براى خداوندى است که پروردگار جهانیان است.

• حیاتِ واقعى از آنِ خداست. «هُوَ الْحَیُّ» (حیات دیگران، محدود و فانى و وابسته است).
• اگر جز او معبودى نیست، پس تنها او را پرستش کنیم. «لا إِلهَ إِلَّا هُوَ فَادْعُوهُ مُخْلِصِینَ»
• از آداب دعا ستایش پروردگار است. «فَادْعُوهُ ... الْحَمْدُ لِلَّهِ» (غافر، 65)

10. اللَّهُ الَّذِى جَعَلَ لَکُمُ الْأَنْعَامَ لِترَکَبُواْ مِنْهَا وَ مِنْهَا تَأْکُلُونَ
خداوند است که براى شما چهار پایان را قرار داد تا از آنها سوارى بگیرید و از آنها بخورید.

• اگر چهار پایان رام نبودند زندگى بشر فلج بود. با این که قدرتشان از ما بیشتر است ولى خداوند آنها را براى ما رام کرد. «جَعَلَ لَکُمُ الْأَنْعامَ لِتَرْکَبُوا» (غافر، 79)

• هر دانه و گیاهى که از زمین مى‏ روید، همچون مرده‏ اى است که در قیامت از گور بر مى ‏خیزد. «وَ آیَةٌ لَهُمُ»(یس، 33)

2. لَهُمْ فِیهَا فَاکِهَةٌ وَ لَهُم مَّا یَدَّعُون
در آن جا (هر گونه) میوه براى آنان مهیّا است و هر آن چه بخواهند برایشان موجود است.

• در بهشت بهترین تغذیه است. «لَهُمْ فِیها فاکِهَه»(یس، 57)

3. وَ مَن نُّعَمِّرْهُ نُنَکِّسْهُ فِى الْخَلْقِ أَفَلَا یَعْقِلُون
هر که را عمر دراز دهیم، در آفرینش دگرگونش کنیم. چرا تعقل نمى‏ کنند؟

• آثار عمر طولانى به دست خداست. آن جا که خداوند اراده کند، افرادى مثل نوح و مهدى (علیهما السلام) عمر طولانى مى ‏کنند. «نُنَکِّسْهُ»   (یس، 68)                       

4. إِنَّمَا أَمْرُهُ إِذَا أَرَادَ شَیْئا أَن یَقُولَ لَهُ کُن فَیَکُونُ
چون چیزى را اراده کند، فرمانش این است که بگوید: «باش» پس بى درنگ موجود مى ‏شود.

• خداوند در آفرینش هستى، نه وسیله مى‏ خواهد نه کمک و نه کسى که موانع را بر طرف کند. «کُنْ فَیَکُونُ»(یس، 82)

5.  قُلْ نَعَمْ وَ أَنتُمْ دَاخِرُون
بگو: آرى (همه زنده مى ‏شوید) در حالى که خوار و کوچک خواهید بود.

• خاک شدن انسان، مانعى براى زنده شدن دوباره‏ ى او نیست. «قُلْ نَعَم»(صافات، 18)

6 . قَالُواْ بَل لَّمْ تَکُونُواْ مُؤْمِنِینَ
(گروه دیگر در پاسخ) گویند: (این چنین نیست) بلکه شما خود اهل ایمان نبودید.

• در قیامت، هیچ کس حاضر نیست جرم دیگران را به عهده گیرد. «لَمْ تَکُونُوا مُؤْمِنِینَ»(صافات، 29)

7 . فَاطَّلَعَ فَرَءَاهُ فِى سَوَاءِ الجْحِیمِ
پس از حال او اطلاع مى ‏یابد، پس او را در میان دوزخ مى ‏بیند.

• بهشتیان از حال دوزخیان اطلاع مى ‏گیرند. «فَاطَّلَعَ» (صافات، 55)

8 . إِنَّا سَخَّرْنَا الْجِبَالَ مَعَهُ یُسَبِّحْنَ بِالْعَشِىِّ‏ وَ الْإشْرَاق
همانا ما کوه‏ها را رام کردیم تا شامگاهان و بامدادان، همراه او تسبیح گویند.

• بهترین زمان براى یاد خدا شامگاهان و صبحگاهان است. «بِالْعَشِیِّ وَ الْإِشْراقِ» ( ص، 18)

9 . اُرْکُضْ بِرِجْلِکَ هَاذَا مُغْتَسَلٌ بَارِدٌ وَ شَرَابٌ

(به او گفتیم:) پاى خود را بر زمین بزن (تا از زیر پاى تو چشمه ‏اى جارى کنیم) این چشمه‏ ى آبى خنک براى شستشو و نوشیدن است.

• شستشو با آب سرد براى سلامتى نقش مهمى دارد. «مُغْتَسَلٌ بارِدٌ وَ شَرابٌ»    (ص، 42)

10.  قَالَ فَاخْرُجْ مِنْهَا فَإِنَّکَ رَجِیم
خداوند فرمود: «پس از این درگاه بیرون شو که تو رانده شده‏ اى.

• نتیجه‏ ى تکبّر و حسادت، محرومیّت است. «فَاخْرُجْ» ( ص، 77)

تحیّت آنان در روزى که خدا را ملاقات کنند سلام است و خداوند براى آنان پاداشى نیکو فراهم کرده است.

• سلام، درودِ بهشتى و بهشتیان است. «تَحِیَّتُهُمْ ... سَلامٌ»
• پاداش‏هاى الهى، هم بزرگوارانه است، هم بزرگ و گرانقدر. «أَجْراً کَرِیماً»، «أَجْراً عَظِیماً»( احزاب، 44)

2. یَعْلَمُ مَا یَلِجُ فِى الْأَرْضِ وَ مَا یخْرُجُ مِنْهَا وَ مَا یَنزِلُ مِنَ السَّمَاءِ وَ مَا یَعْرُجُ فِیهَا وَ هُوَ الرَّحِیمُ الْغَفُور
هر چه را که در زمین فرو شود و هر چه را که از زمین بیرون آید و هر چه را که از آسمان فرود آید و هر چه را که بر آسمان بالا رود، مى ‏داند. و او مهربان و آمرزنده است.

• با آن که خداوند همه چیز را مى ‏داند ولى کسى را رسوا نمى‏ کند. «الرَّحِیمُ الْغَفُورُ» (سبأ، 2)

3. لِّیَجْزِىَ الَّذِینَ ءَامَنُواْ وَ عَمِلُواْ الصَّلِحَاتِ أُوْلَئکَ لَهُم مَّغْفِرَةٌ وَ رِزْقٌ کَرِیمٌ
تا کسانى را که ایمان آورده و کارهاى شایسته انجام داده ‏اند پاداش دهد آنانند که برایشان آمرزش و روزى نیکو مقرّر است.

• پاداش‏هاى الهى، هم معنوى است «مَغْفِرَةٌ» و هم مادّى. «رِزْقٌ کَرِیمٌ» (سبأ، 4)

4. ذَالِکَ جَزَیْنَاهُم بِمَا کَفَرُواْ وَ هَلْ نُجَازِى إِلَّا الْکَفُور
این (کیفر) را به خاطر کفرانشان به آنان جزا دادیم و آیا جز ناسپاسان را کیفر مى‏ دهیم.

• سرچشمه‏ ى بدبختى‏ ها، عملکرد منفى خود ماست. «ذلِکَ جَزَیْناهُمْ بِما کَفَرُوا»(سبأ، 17)

5. یَأَیُّها النَّاسُ أَنتُمُ الْفُقَرَاءُ إِلَى اللَّهِ وَ اللَّهُ هُوَ الْغَنِىُّ الْحَمِیدُ
اى مردم! این شمایید که به خداوند نیاز دارید و (تنها) خداوند، بى ‏نیاز و ستوده است.

• هیچ کس از خدا بى نیاز نیست. «یا أَیُّهَا النَّاسُ»  (فاطر، 15)

6. وَ لَا الظُّلُمَاتُ وَ لَا النُّورُ
تاریکى و روشنایى (نیز یکسان نیستند).

• راه حقّ یکى بیش نیست. «النُّورُ» به صورت مفرد آمده ولى راه‏هاى انحرافى زیاد است. «الظُّلُماتُ»(فاطر، 20)

7. لِیُوَفِّیَهُمْ أُجُورَهُمْ وَ یَزِیدَهُم مِّن فَضْلِهِ إِنَّهُ غَفُورٌ شَکُور
خداوند پاداش آنان را به طور کامل عطا کند و از فضل خویش به آنان بیفزاید، چرا که خداوند آمرزنده و سپاسگزار است.

• خداوند از تلاش‏ها قدردانى کرده و لغزشها را مى ‏پوشاند، ما نیز در برابر خدمات دیگران قدرشناس باشیم و از لغزش‏هاى آنان بگذریم. «إِنَّهُ غَفُورٌ شَکُورٌ»(فاطر، 30)

8. إِنَّ اللَّهَ عَالِمُ غَیْبِ السَّمَاوَاتِ وَ الْأَرْضِ إِنَّهُ عَلِیمٌ بِذَاتِ الصُّدُورِ
همانا خداوند به غیب آسمان‏ها و زمین آگاه است، بدون شک او به راز دل‏ها داناست.

• کسانى که فرصت‏هاى دنیا را از دست داده و عمل صالحى انجام نداده‏ اند و در آخرت ناله مى ‏زنند که ما را از دوزخ نجات بده تا عمل صالح انجام دهیم، در سخن خود صداقت ندارند. «إِنَّهُ عَلِیمٌ بِذاتِ الصُّدُورِ»  (فاطر، 38)

9. وَ اضْرِبْ لَهُم مَّثَلاً أَصحْابَ الْقَرْیَةِ إِذْ جَاءَهَا الْمُرْسَلُونَ
براى آنها اصحاب قریه را مثال بزن که فرستادگان خدا به سوى آنها آمدند.

• در بیان داستان، عبرت‏ها مهم است، نام قریه، نژاد، زبان و تعداد افراد مهم نیست. «أَصْحابَ الْقَرْیَةِ»
• انبیا به سراغ مردم مى ‏رفتند و منتظر نبودند تا مردم به سراغ آنان بیایند. «جاءَهَا الْمُرْسَلُونَ» (  یس، 13)

10. قَالُواْ إِنَّا تَطَیَّرنَا بِکُمْ لَئن لَّمْ تَنتَهُواْ لَنَرجُمَنَّکُم وَ لَیَمَسَّنَّکُم مِّنَّا عَذَابٌ أَلِیمٌ
گفتند: ما شما را به فال بد گرفته‏ ایم. اگر بس نکنید سنگسارتان خواهیم کرد و شما را از ما شکنجه ‏اى سخت خواهد رسید.

• فالگیرى و فال زدن، از آداب و رسوم جاهلى است. «تَطَیَّرْنا بِکُمْ»
• کسى که منطق ندارد به خرافات متوسّل مى ‏شود. «تَطَیَّرْنا بِکُمْ»  (یس، 18)

• مرگ، استثنا ندارد و براى همه است. «کُلُّ نَفْسٍ ذائِقَةُ الْمَوْتِ»
• مرگ، پایان کار نیست، بازگشت به مبدأ است. «إِلَیْنا تُرْجَعُونَ»(عنکبوت، 57)

2 .وَ الَّذِینَ جَاهَدُواْ فِینَا لَنَهدِیَنَّهُمْ سُبُلَنَا وَ إِنَّ اللَّهَ لَمَعَ الْمُحْسِنِین
 کسانى را که در راه ما مجاهدت کنند، به راه‏ هاى خویش هدایتشان مى‏ کنیم، و خدا با نیکوکاران است.
خداوند، هم راه قرب را به ما نشان مى ‏دهد و هم تا رسیدن به مقصد، دست ما را مى‏ گیرد. «لَنَهْدِیَنَّهُمْ ... لَمَعَ الْمُحْسِنِینَ» (عنکبوت، 69)
3غُلِبَتِ الرُّوم فِى أَدْنَى الْأَرْضِ وَ هُم مِّن بَعْدِ غَلَبِهِمْ سَیَغْلِبُونَ
رومیان مغلوبِ (ایرانیان) شدند. (این شکست) در نزدیک‏ترین سرزمین (رخ داد) ولى آنان بعد از مغلوب شدن، در آینده‏ ى نزدیکى پیروز خواهند شد.

• با یک شکست، مأیوس نشوید. «غُلِبَتِ ... سَیَغْلِبُونَ» (روم، 3)

4 .وَعْدَ اللَّهِ لَا یُخلِفُ اللَّهُ وَعْدَهُ وَ لَکِنَّ أَکْثرَ النَّاسِ لَا یَعْلَمُون
(این پیروزى) وعده‏ى الهى است. خداوند وعده ‏اش را تخلّف نمى ‏کند ولى بیشتر مردم نمى ‏دانند.
اکثر مردم در وفا کردن خداوند به وعده ‏هایش تردید دارند. «لا یُخْلِفُ اللَّهُ وَعْدَهُ وَ لکِنَّ أَکْثَرَ النَّاسِ لا یَعْلَمُونَ»(روم، 6)
5 . وَ مِنْ ءَایَاتِهِ أَنْ خَلَقَکُم مِّن تُرَابٍ ثُمَّ إِذَا أَنتُم بَشَرٌ تَنتَشِرُونَ
و از نشانه ‏هاى الهى آن است که شما را از خاکى (پست) آفرید، پس (به صورت) بشرى به هر سوى پراکنده شدی.

• بهترین راه خداشناسى، تفکّر در آفرینش است. «وَ مِنْ آیاتِهِ» . (روم، 20)

6 .  لِیَجْزِىَ الَّذِینَ ءَامَنُواْ وَ عَمِلُواْ الصَّالِحَاتِ مِن فَضْلِهِ إِنَّهُ لَا یُحِبُّ الْکَافِرِین
تا کسانى را که ایمان آورده ‏اند و کارهاى شایسته کرده ‏اند از فضل خود پاداش دهد. زیرا خدا کافران را دوست ندارد.

• ایمان و عمل صالح، شمارا مغرور نکند، زیرا که دریافت هرنعمتى از فضل خداست. «لِیَجْزِیَ...فَضْلِهِ»(روم، 45)

7 .فَیَوْمَئذٍ لَّا یَنفَعُ الَّذِینَ ظَلَمُواْ مَعْذِرَتُهُمْ وَ لَا هُمْ یُسْتَعْتَبُونَ
پس در چنین روزى، پوزش کسانى که ستم کردند سودى ندارد، و توبه‏ ى آنان نیز پذیرفته نمى ‏شود.

• توبه و عذرخواهى تنها در دنیا کارساز است و در قیامت هیچ کارایى ندارد. «فَیَوْمَئِذٍ لا یَنْفَعُ الَّذِینَ ظَلَمُوا مَعْذِرَتُهُمْ» (روم، 57)

8 .فَاصْبِر إِنَّ وَعْدَ اللَّهِ حَقٌّ وَ لَا یَسْتَخِفَّنَّکَ الَّذِینَ لَا یُوقِنُونَ
پس صبر کن که وعده خدا حق است. مباد آنان که به مرحله یقین نرسیده‏ اند، تو را بى ‏ثبات وسبکسر گردانند.

• ایمان به وعده‏هاى الهى، عامل صبورى است. «فَاصْبِرْ إِنَّ وَعْدَ اللَّهِ حَقٌّ»
• کسى که صبر نکند، خفیف مى ‏شود. «فَاصْبِرْ ... لا یَسْتَخِفَّنَّکَ ...» ( روم، 60)

9.وَ إِذْ قَالَ لُقْمَانُ لِابْنِهِ وَ هُوَ یَعِظُهُ یَا بُنَىَّ ‏لَا تُشْرِکْ بِاللَّهِ إِنَّ الشِّرْکَ لَظُلْمٌ عَظِیمٌ
و لقمان به پسرش گفت- و او را پند مى‏ داد- که: اى پسرک من، به خدا شرک میاور، زیرا شرک ستمى است بزرگ.

• یکى از شرایط تأثیر موعظه، احترام و شخصیّت دادن به طرف مقابل است. «یا بُنَیَّ»(لقمان، 13)

10 . وَ اقْصِدْ فِى مَشْیِکَ وَ اغْضُضْ مِن صَوْتِکَ إِنَّ أَنکَرَ الْأَصْوَاتِ لَصَوْتُ الْحَمِیرِ
و در راه رفتن (و رفتارت)، میانه‏رو باش و از صدایت بکاه، زیرا که ناخوش‏ترین صداها، آواز خران است.

• صداى خود را کوتاه کنیم. از فریاد بیهوده بپرهیزیم و بیانى نرم و آرام داشته باشیم. «وَ اغْضُضْ مِنْ صَوْتِکَ»
• فریاد کشیدن و بلند کردن صدا، امرى ناپسند و نکوهیده است. «وَ اغْضُضْ مِنْ صَوْتِکَ إِنَّ أَنْکَرَ الْأَصْواتِ لَصَوْتُ الْحَمِیرِ»( لقمان، 19)

چند آیه از جزء بیستم :

1. فَتَوَکَّل‏ عَلَى اللَّهِ إِنَّکَ عَلَى الْحَقِّ‏ الْمُبِینِ
پس بر خدا توکل کن که تو همراه با حقیقتى روشن هستى.

• توکل بر خداوند تنها در مسیر حق معنا دارد، نه در مسیر باطل «فَتَوَکَّل عَلَى اللَّهِ إِنَّکَ عَلَى الْحَقّ‏ الْمُبِینِ» (نمل، 79)

2. قَالَ رَبِّ‏ إِنّى‏ ظَلَمْتُ نَفْسِى فَاغْفِرْ لِى فَغَفَرَ لَهُ إِنَّهُ هُوَ الْغَفُورُ الرَّحِیمُ
گفت: اى پروردگار من، من به خود ستم کردم، مرا بیامرز. و خدایش بیامرزید. زیرا آمرزنده و مهربان است.

•   در دعا، خداوند را با کلمه مبارکه‏ى «رب» بخوانیم. «قالَ رَبِّ»  (قصص، 16)

3. فَخَرَجَ مِنْهَا خَائفًا یَتَرَقَّبُ قَالَ رَبِّ‏ نَجِّنِى مِنَ الْقَوْمِ الظَّالِمِینَ
ترسان و نگران از شهر بیرون شد. گفت: اى پروردگار من، مرا از ستمکاران رهایى بخش.

• زندگى أنبیاء غالباً با آوارگى و سختى همراه بوده است. «فَخَرَجَ»
• سعى و همّت خود را به کار بریم، ولى نتیجه را از خداوند بخواهیم. «فَخَرَج» (قصص، 21)

4. قُلْ فَأْتُواْ بِکِتَابٍ مِّنْ عِندِ اللَّهِ هُوَ أَهْدَى‏ مِنهْمَا أَتَّبِعْهُ إِن کُنتُمْ صَادِقِینَ
بگو: اگر راست مى‏ گویید، از جانب خداوند کتابى بیاورید که از این دو بهتر راه بنماید تا من هم از آن پیروى کنم.
در گزینش مربّى، دوست و کتاب، هدایت‏بخش بودن، معیار است. «أَهْدى‏ مِنْهُما أَتَّبِعْهُ» (قصص، 49) 

5. مَن جَاءَ بِالْحَسَنَةِ فَلَهُ خَیْرٌ مِّنْهَا وَ مَن جَاءَ بِالسَّیِّئَةِ فَلَا یُجزَى الَّذِینَ عَمِلُواْ السَّیِّئَاتِ إِلَّا مَا کاَنُواْ یَعْمَلُونَ

هر کس که کار نیکى به جاى آرد، بهتر از آن را پاداش یابد و هر که مرتکب گناهى شود، پس آنان که مرتکب گناه مى‏ شوند جز به اندازه عملشان مجازات نشوند.

• کار نیک، مطلوب و پسندیده است، از هر کس و به هر مقدار که باشد. «مَنْ جاءَ بِالْحَسَنَةِ» (قصص، 84)

6. وَ مَن جَاهَدَ فَإِنَّمَا یُجاهِدُ لِنَفْسِهِ إِنَّ اللَّهَ لَغَنِىٌّ عَنِ الْعَالَمِین
هر که جهاد کند به سود خود کرده است، زیرا خدا از همه جهانیان بى ‏نیاز است.

• خداوند به تلاش ما نیاز ندارد. «وَ مَنْ جاهَدَ فَإِنَّما یُجاهِدُ لِنَفْسِهِ»
• خداوند، هم از انسان‏ها بى نیاز است و هم از فرشتگان و هم دیگر موجودات «لَغَنِیٌّ عَنِ الْعالَمِینَ»(عنکبوت، 6)

7. وَ لَیَعْلَمَنَّ اللَّهُ الَّذِینَ ءَامَنُواْ وَ لَیَعْلَمَنَّ الْمُنَافِقِینَ
و قطعاً خدا کسانى را که ایمان آورده مى ‏شناسد، و منافقان را (نیز) مى ‏شناسد.

• مؤمنان واقعى و دروغین را تنها خدا مى‏شناسد. «وَ لَیَعْلَمَنَّ اللَّهُ الَّذِینَ آمَنُوا وَ لَیَعْلَمَنَّ الْمُنافِقِینَ» (عنکبوت، 11)

8. فَآمَنَ لَهُ لُوطٌ وَ قَالَ إِنّى‏ مُهَاجِرٌ إِلَى‏ رَبّى ‏إِنَّهُ هُوَ الْعَزِیزُ الْحَکِیمُ
پس لوط به او (ابراهیم) ایمان آورد، و گفت: همانا من به سوى پروردگارم روى آورده‏ام که او عزیز و حکیم است.

• گاهى در یک زمان چند پیامبر بوده، ولى امامت و رهبرى بر عهده‏ ى یکى از آنان بوده است. «فَآمَنَ لَهُ لُوطٌ» (عنکبوت، 26)

9. إِنَّ اللَّهَ یَعْلَمُ مَا یَدْعُونَ مِن دُونِهِ مِن شَى‏ءٍ وَ هُوَ الْعَزِیزُ الْحَکِیم
خداى یکتا مى‏ داند که چه چیزهایى را سواى او به خدایى مى‏خوانند، و اوست پیروزمند و حکیم.

• به جاى تکیه بر غیر خدا که مانند خانه عنکبوت سست و بى‏ اساس است، به خداوند قوى و شکست‏ ناپذیر توکّل کنیم. «وَ هُوَ الْعَزِیزُ الْحَکِیمُ»  (عنکبوت، 42)

10.  خَلَقَ اللَّهُ السَّمَاوَاتِ وَ الْأَرْضَ بِالْحَقّ‏ إِنَّ فِى ذَالِکَ لاَیَةً لِّلْمُؤْمِنِین
خداوند آسمان‏ها و زمین را به حقّ آفرید، همانا در این آفرینش، براى اهل ایمان نشانه‏ ى قطعى است.

• آفرینش جهان، هدفدار است «بِالْحَقِّ» نگاه ما به جهان نیز باید هدفدار باشد.(  عنکبوت، 44)