بحث را با یک تأمّل قرآنی آغاز می کنم. خداوند متعال برای آن کسانی که وعده‌ی نصرت داده است، شرطی مقرّر فرموده است: وَ اِنَّ اللهَ عَلی نَصرِهِم لَقَدیر؛(۱) اَلَّذینَ اِن مَکَّنّاهُم فِی الاَرضِ اَقامُوا الصَلوةَ وَ ءاتَوُا الزَّکوة وَ اَمَروا بِالمَعروفِ وَ نَهَوا عَنِ المُنکَرِ وَ لِلّهِ عاقِبةُ الاُمور.(۲) خداوند متعال چهار شاخص را در این آیه‌ی شریفه برای آن مؤمنانی که قدرت در اختیار آنها قرار می گیرد و از زیر سلطه‌ی قدرتمندان جائر خارج می شوند، معیّن کرده و وعده کرده است که «اِنَّ اللهَ عَلی نَصرِهِم لَقَدیر»؛ خدای متعال قادر است که یک چنین ملّتی را نصرت کند و یقیناً هم نصرت خواهد کرد. از این چهار شرط، یکی نماز است، یکی زکات است، یکی امر به معروف است و دیگری نهی از منکر. هر کدام این چهار خصوصیّت و چهار شاخص، یک جنبه‌ی فردی و شخصی دارند، لکن در کنار آن، یک جنبه‌ی اجتماعی و تأثیر در نظام‌سازی اجتماعی [هم] دارند. نماز با آن همه راز و رمزی که در حقیقت نماز نهفته است که معراج هر مؤمن است، «قُربانُ کُلِّ تَقی»(۳) است، وسیله‌ی فوز و سعادت است، از همه‌ی اعمال برتر و بالاتر است، حتّی نماز دارای جنبه‌ی اجتماعی هم هست. جنبه‌ی اجتماعی نماز این است که یکایک مسلمانان به‌وسیله‌ی نماز با یک مرکز واحدی در تماس میشوند. در آنِ واحد در وقت نماز، همه‌ی مسلمانان در همه‌ی نقاطی که دنیای اسلام گسترده است، دل را به یک مرکز واحدی متّصل میکنند؛ این اتّصال همه‌ی دلها به یک مرکز واحد، یک مسئله‌ی اجتماعی است، یک مسئله‌ی نظام‌ساز است، معیّن‌کننده و شکل‌دهنده‌ی هندسه‌ی نظام اسلامی است.
زکات که دارای جنبه‌های فردی است و گذشت و اعطای «ما یحب» را به انسان می‌آموزد که خود این یک تجربه و آزمون بسیار مهم است، امّا یک ترجمان اجتماعی دارد؛ زکات در استعمالات قرآنی، به معنی مطلق انفاقات است اعم از زکات مصطلحی است که در آیه‌ی شریفه‌ی «خُذ مِن اَموالِهِم صَدَقَةً»(۴) به آن اشاره شده است؛ زکات یعنی مطلق انفاقات مالی، [امّا] جنبه‌ی اجتماعی و ترجمان اجتماعی نظام‌ساز زکات این است که انسانی که در محیط اسلامی و جامعه‌ی اسلامی، برخوردار از مال دنیوی است، خود را متعهّد می داند، مدیون می داند، طلبکار نمی داند، خود را بدهکار جامعه‌ی اسلامی می داند؛ هم در مقابل فقرا و ضعفا، هم در مقابل سبیل‌الله؛ بنابراین زکات با این نگاه، یک حکم و شاخص نظام‌ساز است.
و امّا امر به معروف و نهی از منکر که در واقع به نوعی زیربنای همه‌ی حرکات اجتماعی اسلام است که «بِها تُقامُ الفَرائِض»؛(۵) امربه‌معروف یعنی همه‌ی مؤمنان در هر نقطه‌ای از عالم که هستند، موظّفند جامعه را به‌سمت نیکی، به‌سمت معروف، به‌سمت همه‌ی کارهای نیکو حرکت دهند؛ و نهی از منکر یعنی همه را از بدی‌ها، از پستی‌ها، از پلشتی‌ها دور بدارند. هرکدام از این چهار شاخص به‌نحوی ترجمان ساخت و هندسه‌ی نظام اسلامی است.
در حاشیه عرض بکنیم که این معنای مهمّ امر به معروف و نهی از منکر را نباید به مسائل زیر نصاب اهمّیّت منحصر کرد؛ بعضی تصوّر میکنند امر به معروف و نهی از منکر منحصر میشود به اینکه انسان به فلان زن یا فلان مردی که یک فرع دینی را رعایت نمیکند تذکّر بدهد؛ البتّه اینها امر به معروف و نهی از منکر است امّا مهم‌ترین قلم امر به معروف و نهی از منکر نیست. مهم‌ترین قلم امر به معروف و نهی از منکر عبارت است از امر به بزرگ‌ترین معروفها و نهی از بزرگ‌ترین منکرها. بزرگ‌ترین معروفها در درجه‌ی اوّل عبارت است از ایجاد نظام اسلامی و حفظ نظام اسلامی؛ این امر به معروف است. معروفی بالاتر از ایجاد نظام اسلامی و حفظ نظام اسلامی نداریم؛ هر کسی که در این راه تلاش کند، آمر به معروف است؛ حفظ عزّت و آبروی ملّت ایران، بزرگ‌ترین معروف است. معروفها اینها هستند: اعتلای فرهنگ، سلامت محیط اخلاقی، سلامت محیط خانوادگی، تکثیر نسل و تربیت نسل جوان آماده‌ی برای اعتلای کشور، رونق دادن به اقتصاد و تولید، همگانی کردن اخلاق اسلامی، گسترش علم و فنّاوری، استقرار عدالت قضائی و عدالت اقتصادی، مجاهدت برای اقتدار ملّت ایران و ورای آن و فراتر از آن، اقتدار امّت اسلامی و تلاش و مجاهدت برای وحدت اسلامی؛ مهم‌ترین معروفها اینها است و همه موظّفند در راه این معروفها تلاش کنند؛ امر کنند. نقطه‌ی مقابل اینها هم عبارت است از منکرها. ابتذال اخلاقی منکر است، کمک به دشمنان اسلام منکر است، تضعیف نظام اسلامی منکر است، تضعیف فرهنگ اسلامی منکر است، تضعیف اقتصاد جامعه و تضعیف علم و فنّاوری منکر است؛ از این منکرها باید نهی کرد.

1. سوره‌ی حج، بخشی از آیه‌ی ۳۹؛ «...و البتّه خدا بر پیروزی آنان سخت توانا است»
2. سوره‌ی حج، آیه‌ی ۴۱؛ «همان کسانی که چون در زمین به آنان توانایی دهیم، نماز برپا میدارند و زکات می دهند و به کارهای پسندیده وامیدارند، و از کارهای ناپسند باز می دارند، و فرجام همه‌ی کارها از آنِ خدا است»
3. من لا یحضره الفقیه، ج ۱ ، ص ۲۱۰؛ «نماز تقرّب هر پرهیزکار است»
4. سوره‌ی توبه، بخشی از آیه‌ی ۱۰۳؛ «از اموال آنان صدقه‌ای بگیر ...»
5. کافی، ج ۵ ، ص ۵۶؛ «با آن همه‌ی فرائض و واجبات برپا می شود»

... زمین چرا سبز می شود ؟ خاک چرا سبز می شود ؟ چون می پذیرد . بذر بدهی می پذیرد ، نهال بدهی می پذیرد ، بخاطر همین هم هست که سبز می شود . ولی سنگ اینطور نیست هیچگاه سبز نمی شود چون هیچ چیزی رانمی پذیرد.
در بهاران کی شود سرسبز سنگ        خاک شو تا گل برویی رنگ رنگ
در بهار همه چیز سبز می شود همه خاکها سبز می شوند در عالم حتی یک سنگ هم پیدا نمی شود که سبز شود .
سالها توسنگ بودی دل خراش             آزمون را یک زمانی خاک باش
همیشه سنگ بودی وسبز نشدی ، یک مدتی را هم امتحان کن و خاک باش ، خاکی باش ، زیر بار برو ، بپذیر ، سبز می شوی . چرا اهل جهنم ناله می کنند و می گویند : یا لیتنی کنت ترابا " ای کاش خاک بودیم " یعنی مثل خاک می پذیرفتیم ولی سنگ بودیم ، قران می گوید : کالحجاره       " انها مثل سنگ بودند "     نمی پذیرفتند!
ای کاش خاک بودیم ما که می توانستیم خاک باشیم ، ای کاش خاک شده بودیم ! ثم استیقن ثم استعمل ؛       " وقتی پذ یرفتی و باور کردی حالا بکار ببر ، عمل کن "
آیات را اول بشنو وقتی شنیدی سعی کن بفهمی ( برو جلسات تفسیر ببین آیات چه می خواهند بگویند ) وقتی فهمیدی بپذیر،ایمان بیاور، باور کن ، بکار ببر ( از همین امروز شروع کن ، بکار ببر ).....
 

برای دانلود کردن اینجا کلیک کنید.

تلاوت صفحه 63:

قطره ای از دریای بیکران کلام الهی:
آیه شماره 94  از سوره مبارکه النحل‏
وَلاَ تَتَّخِذُواْ أَیْمَانَکُمْ دَخَلًا بَیْنَکُمْ فَتَزِلَّ قَدَمٌ بَعْدَ ثُبُوتِهَا وَتَذُوقُواْ الْسُّوءَ بِمَا صَدَدتُّمْ عَن سَبِیلِ اللّهِ وَلَکُمْ عَذَابٌ عَظِیمٌ
و زنهار سوگندهاى خود را دستاویز تقلب میان خود قرار مدهید تا گامى بعد از استواریش بلغزد و شما به [سزاى] آنکه [مردم را] از راه خدا باز داشته ‏اید دچار شکنجه شوید و براى شما عذابى بزرگ باشد
تفسیر : هرگاه خطر شایع و جدّى بود، سفارشات و نهى خود را تکرار کنید. (در آیه‏ ى 91 نیز از سوءاستفاده از سوگند نهى شده بود) «لاتتخذوا ایمانکم دخلاً»
پیمان شکنى وسوءاستفاده از مقدسات، سبب بدعاقبتى است. «فتزلّ قدم بعد ثبوتها»
یک گناه، زمینه وبستر گناهان دیگران مى‏ شود. (پیمان‏شکنى مقدمه بدعاقبتى و آن نیز مقدمه بازماندن وبازداشتن دیگران از راه خدا مى ‏شود) «صددتم عن سبیل‏اللَّه»

بسم الله‌الرّحمن‌الرّحیم
الحمدلله ربّ‌العالمین و الصّلاة و السّلام علی سیّدنا و نبیّنا ابی القاسم المصطفی محمّد و علی اله الاطیبین الاطهرین...
خدای متعال را سپاسگزاریم که یک بار دیگر و یک سال دیگر این فرصت را به ما عنایت فرمود که در ذیل و ظلّ بارگاه حضرت ابی الحسن الرّضا (علیه الصّلاة و السّلام) با شما برادران و خواهران عزیز، زائران و مجاوران مشهد رضوی ملاقات کنیم.
ایرانیِ زیرکِ مسلمان، نوروز باستانی را با عقیده‌ی خود و به شکل دلخواه خود، تغییر داد؛ قالب نوروز و صورت نوروز را نگه داشت، محتوای آن را عوض کرد. نوروز باستانی، نوروز پادشاهان بود؛ فرصتی برای سلاطین و حکّام مستبد بود؛ برای اینکه شکوه خود و عظمت ظاهری خود را به رخ ملّتها بکشانند و بنشینند از آنها هدیه بپذیرند. حتّی در زمان بنی‌امیّه و بنی‌عبّاس که نوروز به دربارهای خلافت اموی و عبّاسی وارد شد، همان رفتار و سیره‌ی پادشاهان و کسرایان فارسی باستان در دربار آنها عمل می شد. امّا ایرانیِ مسلمان، این نظم را، این قالب را به‌نفع خود تغییر داد؛ اگرچه این تغییر به‌صورت دفعی انجام نگرفته است امّا شما امروز بعد از گذشتن قرنها، مشاهده می کنید که نوروز بهانه‌ای و وسیله‌ای است برای ارتباط قلبی میان مردم و میان مبدأ عظمت و عزّت، یعنی ذات مقدّس باری‌تعالی. در نوروز ایرانی، حقیقت نوروز یک حقیقت مردمی است؛ مردم به‌مناسبت نوروز با یکدگر با صفا و محبّت رفتار می کنند؛ به یکدیگر تبریک می گویند و هدیه می دهند. رسم و سنّت باستانی و پادشاهی، امروز بعد از گذشت سالها و قرنها، در نوروز وجود ندارد. در ایّام نوروز و تحویل سال نو، شلوغ‌ترین و پرازدحام‌ترین مراکز در کشور پهناور ما عبارت است از بارگاه‌های مقدّس ائمّه و امام‌زادگان (سلام الله علیهم). دیشب ــ در نیمه‌‌ی شب ــ در این آستان مقدّس، صدها هزار مؤمن با دلهای پاکیزه، متوجّه مرکز عظمت و قدرت شدند، با خدای خود سخن گفتند، از گرداننده‌ی حالها گردش نیکوی حالت خود را طلب کردند و مراسم دینی به جا آوردند؛ بنابراین این نوروزی که امروز ما داریم، نوروز باستانی نیست، نوروز ایرانی است؛ نوروز ملّت مسلمانی است که از قالب این مراسم کهن، توانسته است برای خود سرمایه‌ای فراهم کند و به سمت هدفهای خود پیش برود. امیدواریم خداوند متعال به ملّت عزیز ایران کمک کند تا این ابتکارات زیرکانه‌ی اسلامی را در همه‌ی مسائل و ‌در همه‌ی موارد به کار ببندد. لذا امسال که ایّام نوروز با شهادت بانوی بزرگ جهان اسلام، حضرت فاطمه‌ی زهرا (سلام الله علیها) مصادف است، یقیناً مراسم نوروز نباید هیچ‌گونه منافاتی با تکریم و احترام به نام آن بزرگوار و یاد آن بزرگوار داشته باشد؛ و یقیناً منافاتی پیدا نخواهد کرد....
ادامه دارد...

... خدا رحمت کند مرحوم آیت الله بهجت را ؛ ایشان فرموده بود که : در دوران جوانی در شهر قم می شنیدم نابینایی ، طلبه ها قران رابدستش می دهند و از ایشان می خواهند که فلان آیه را بیاورد ؛ نابینای مادر زاد ؛ایشان قران راباز می کند و انگشت می گذاشت روی همان آیه . ایت الله بهجت می گوید : شنیدم ولی باور نکردم ، اوراپیداکردم ، قران را دستش دادم و گفتم فلان آیه را بیاور ؛ یک ضرب قران را باز کرد و انگشت روی آیه گذاشت ، نگاه کردم دیدم همان آیه است . گفتم نیست ، عصبانی شد ومحکم زد روی آیه و گفت : مگر کوری ؟ گفتم : آری من کورم ! تو چطور می بینی ؟ گفت : هر آیه نوری دارد .
همانطور که اگر در اینجا چراغی باشد که صد لامپ رنگی داشته باشد ، هر کدام نوری داشته باشد تا به شما بگویند : سبز ، دست رویش می گذاری! هرآیه ای نوری دارد اگرهرآیه در زندگی شما بیاید نوری درزندگی شما می آید وقتی چند آیه می آید چراغان میشود زندگی شما .هر چه چراغان تر باشد ترس وهراس کمتر می شود . ما چرا اینقدر می ترسیم ؟ چون چراغی بالای سرمان نیست .نور باشد ترس می رود .هرچه نوروروشنی بیشتر باشدترس انسان کمتر می شود . قران هم نور است هر چه این آیات درزندگی بیاید به همین دلیل می گوید : ألا إنّ اولیا ء الله لا خوف علیهم    " هیچ ترسی ندارند " چون زندگی آنها چراغان است اصلا نقطه تاریک ندارد ....

برای دانلود کردن اینجا کلیک کنید.

تلاوت صفحه 62 :
قطره ای از دریای بیکران کلام الهی:
آیه شماره 91  از سوره مبارکه المائدة
إِنَّمَا یُرِیدُ الشَّیْطَانُ أَن یُوقِعَ بَیْنَکُمُ الْعَدَاوَةَ وَالْبَغْضَاء فِی الْخَمْرِ وَالْمَیْسِرِ وَیَصُدَّکُمْ عَن ذِکْرِ اللّهِ وَعَنِ الصَّلاَةِ فَهَلْ أَنتُم مُّنتَهُونَ
همانا شیطان مى‏ خواهد با شراب و قمار میان شما دشمنى و کینه ایجاد کند و شما را از یاد خدا و از نماز باز دارد پس آیا شما دست برمى‏ دارید
تفسیر: هر کس که عامل کینه و عداوت در میان مردم شود، مانند شیطان است. «انمّا یرید الشیطان...»
تحریکات شیطان دائمى است. «انّما یرید الشیطان» (فعل مضارع، رمز دوام و استمرار است.)
جامعه‏ اى که در آن عداوت باشد، شیطانى است. «انّما یرید الشیطان ان یوقع بینکم العداوة...»
از الفت و وحدت پاسدارى کنیم و با هر چه آنها را از بین مى‏ برد مبارزه کنیم. «انّما یرید الشیطان ان یوقع بینکم العداوة»
الفت و مهربانى بین اهل ایمان، مورد عنایت خاص خداوند است. «انّما یرید الشیطان ان یوقع بینکم العداوة»
قمار و شراب، ابزار کار شیطان براى ایجاد کینه و دشمنى است. «انّما یرید الشیطان... فى الخمر و المیسر»
نماز برترین سمبل یاد خداست. (با اینکه نماز ذکر خداست، نام آن جداگانه آمده است) «عن ذکر اللَّه و عن الصلوة»
بیان فلسفه‏ ى احکام، یکى از عوامل تأثیر کلام در دیگران است. «العداوة و البغضاء... فهل انتم منتهون»
با تمام عواملى که باعث ایجاد کینه و دشمنى مى‏ شود باید مبارزه کرد. «یرید الشیطان ان یوقع بینکم العداوة و البغضاء... فهل انتم منتهون»
برخى از مسلمانان در صدر اسلام که على رغم تحریم شراب و قمار، باز بدان مشغول بودند، مورد توبیخ خداوند قرار گرفتند. «فهل انتم منتهون»

"بسم‌الله‌الرّحمن‌الرّحیم‌"

یا مقلّب القلوب و الابصار، یا مدبّر اللّیل والنّهار، یا محوّل الحول و الاحوال، حوّل حالنا الی احسن الحال. السّلام علی فاطمة و ابیها و بعلها و بنیها.
آغاز سال مصادف است با ایّام شهادت حضرت زهرا (سلام الله علیها)؛ ارادت مردم ما به خاندان پیغمبر و دخت گرامی پیامبر اعظم اقتضائاتی دارد که یقیناً همه باید این اقتضائات را رعایت کنند و یقیناً رعایت خواهند کرد. امید است که این ایّام و این سال از برکات فاطمی سرشار و برخوردار باشد؛ و نام مبارک این بزرگوار و یاد ایشان تأثیرات عمیق و ماندگار خود را در زندگی مردم ما در سال ۱۳۹۴ بگذارد. و امیدواریم که این آغاز بهار طبیعت که آغاز سال نوی هجری شمسی است، برای ملّت ایران و برای همه‌ی ملّتهایی که نوروز را گرامی میدارند مبارک باشد. سلام خاکسارانه عرض میکنم به ساحت حضرت بقیّة الله الاعظم (ارواحنافداه) و یاد امام بزرگوارمان و شهیدان را در این فرصت، گرامی میداریم و امیدواریم که ما را از برکات انفاس طیّبه و دعاهای ارواح مطهّر آن عزیزان برخوردار فرماید. یک نگاه اجمالی به سال ۱۳۹۳ میکنیم و نگاهی اجمالی به سال جاری‌ای که در این ساعت شروع میشود. سال ۹۳ هم در عرصه‌ی داخلی و هم در عرصه‌ی خارجی و بین‌المللی برای کشور ما سال پرماجرایی بود؛ چالشهایی داشتیم، پیشرفتهایی هم داشتیم؛ ... ملّت ما عزم راسخ خود را هم در تحمّل برخی مشکلاتی که برای او وجود داشت نشان داد، هم در روز بیست‌ودوّم بهمن، در روز قدس و در راهپیمایی عظیم اربعین این عزم را، این همّت را از خود بُروز داد و نشان داد.
و امّا در سال ۹۴ آرزوهای بزرگی برای ملّت عزیزمان داریم که همه‌ی این آرزوها هم دست‌یافتنی است. آرزوهای بزرگ ما برای ملّت در این سال، پیشرفت اقتصادی است؛ اقتدار و عزّت منطقه‌ای و بین‌المللی است؛ جهش های علمی به معنای واقعی است؛ عدالت قضائی و اقتصادی است؛ و ایمان و معنویّت است که از همه مهم‌تر و پشتوانه‌ی همه‌ی آن سرفصل‌های دیگر است. به نظر ما همه‌ی این خواسته‌ها و آرزوها دست‌یافتنی است؛ هیچ‌کدام از اینها چیزهایی نیست که از ظرفیّت ملّت ایران و ظرفیّت سیاستهای نظام بیرون باشد. ظرفیّتهای ما بسیار زیاد است؛
آنچه در این ساعت مایلم به ملّت عزیزمان عرض کنم این است که این ظرفیّت عظیم و مهم دست‌یافتنی است ولی شروطی دارد؛ یکی از مهم‌ترین شروط عبارت است از همکاری‌های صمیمانه میان ملّت و دولت؛ اگر این همکاری صمیمانه از دو سو شکل بگیرد، یقیناً همه‌ی آنچه را که جزو آرزوهای ما است دست‌یافتنی است و آثار آن را مردم عزیزمان به چشم خواهند دید. دولت، کارگزار ملّت است؛ و ملّت، کارفرمای دولت است. هرچه بین ملّت و دولت صمیمیّت بیشتر و همکاری بیشتر و همدلی بیشتری باشد، کارها بهتر پیش خواهد رفت. باید به یکدیگر اعتماد کنند؛ هم دولت، ملّت را به معنای واقعی کلمه قبول داشته باشد و ارزش و اهمّیّت و توانایی‌های ملّت را بدرستی بپذیرد، هم ملّت به دولت که کارگزار کارهای او است به معنای حقیقی کلمه اعتماد کند... لذا به نظر من امسال را باید سال همکاری‌های گسترده‌ی دولت و ملّت دانست؛ من این شعار را برای امسال انتخاب کردم: «دولت و ملّت، همدلی و هم‌زبانی». امیدواریم این شعار در عمل تحقّق پیدا کند و هر دو کفّه‌ی این شعار، یعنی ملّت عزیزمان، ملّت بزرگمان، ملّت با همّت و با شجاعتمان، ملّت بصیر و دانایمان، و همچنین دولت خدمتگزار بتوانند به این شعار به معنای حقیقی کلمه عمل بکنند و آثار و نتایج آن را ببینند.
از خداوند متعال پیشرفت همه‌ی کارهای بزرگ کشور را درخواست می کنیم و توفیق خودمان را در خدمتگزاری از خدای متعال مسئلت می کنیم.

والسّلام علیکم و رحمةالله و برکاته‌

برای دانلود کردن اینجا کلیک کنید.

... درنگاه قران آدمها مثل چاه می مانند ؛ ظرفیت دارد واین ظرفیت را هم باید بدست بیاوریم ؛ بالقوه است و به بالفعل تبدیل شود با چه ؟ با تحمل ها . در وقت خشم و عصبانیت سعی کنیم تحمل کنیم . وقتی می ریزیم توی خودمان وسعت پیدا می کنیم و انسان شکل پیدامی کند ؛ شخصیت پیدا می کند تا اینکه عصبانیت خود را بیرون بریزد ، مثل این پشتی ؛ اگر این پشتی را بیرون بریزیم چیزی درآن نیست بغیر از شانه تخم مرغ ، کارتون و.....وقتی بیرون ریخته می شود ، این پشتی از شکل پشتی بودن خارج می شود ؛ دیگراین پشتی پشتی نیست ؛ چه ارزشی دارد؟ اینها همه زباله هستند و آشغال ، باید در سطل زباله ریخته شود ، با تمام اینها پشتی شکل پیدا می کند ؛ خشم و عصبانیت هم دقیقا همین کار را می کند وقتی بیرون بریزد زباله است و شما هم از شکل و شخصیت می افتید ووقتی فرو برده می شود : والکاظمین الغیظ قرا ن می گوید شما شکل پیدا می کنید ، شخصیت پیدا می کنید . باید از چیز های کوچک هم تمرین کنید ...

برای دانلود کردن اینجا کلیک کنید.

تلاوت صفحه 61 :

قطره ای از دریای بیکران کلام الهی:
آیه شماره 42  از سوره مبارکه مریم‏
إِذْ قَالَ لِأَبِیهِ یَا أَبَتِ لِمَ تَعْبُدُ مَا لَا یَسْمَعُ وَلَا یُبْصِرُ وَلَا یُغْنِی عَنکَ شَیْئًا
چون به پدرش گفت پدر جان چرا چیزى را که نمى‏ شنود و نمى ‏بیند و از تو چیزى را دور نمى‏ کند مى‏ پرستى
تفسیر: مناظرات ابراهیم با عمویش قابل یادآورى و بزرگداشت است. «اذ قال»
در نهى از منکر، از نزدیکان خود شروع مى‏ کنیم. «یا اَبتِ»
نهى از منکر مرز سنّى ندارد. (پسر مى‏ تواند بزرگ خانواده را نهى کند، امّا باید احترام آنان را حفظ کند.) «یا اَبتِ»
همیشه کمال افراد به سن آنها بستگى ندارد؛ گاهى فرزند خانه از بزرگ‏ترها بهتر مى‏ فهمد. «یا ابت»
ارشاد وتبلیغ نباید همیشه عمومى باشد، بلکه گاهى باید به خود فرد گفته شود. «یا اَبَتِ»
در نهى از منکر، با ایجاد سؤال، وجدان افراد را به قضاوت گیریم. «لم تعبد»
در نهى از منکر، از منکرهاى اعتقادى شروع کنیم. (متأسفانه ما بیشتر سرگرم منکرهاى اخلاقى و اجتماعى هستیم) «لم تعبد»
راه حقّ را فداى عواطف نکنیم. «لابیه لم تعبد» خویشاوندى نباید مانع نهى از منکر شود.
بت ‏پرستى، از فرشته پرستى، انسان پرستى و گاوپرستى بدتر است، زیرا در آنها بینایى و شنوایى و شعور هست، ولى در بت نیست. «مالا یسمع ...»