خداوند در قرآن کریم خواب را یکی از عوامل سلامت و آرامش روح انسان برمی شمارد و آن را نعمتی قابل ستایش و آیه ای از آیات اعجازآمیز الهی معرفی می کند; (روم/23 و فرقان/47)

در قرآن کریم، آیات متعددی درباره ی توبه آمده است ولی قید«نصوح» برای توبه، فقط همین یکبار و در آیه هشتم این سوره آمده است. نصوح صیغه ی مبالغه و یا صفت مشبهه از «نصح» است و نصح یعنی خیرخواهی و اخلاص. از این رو معنای آیه چنین خواهد شد: «ای اهل ایمان به سوی خدا بازگردید؛ بازگشتی همراه با خیرخواهی و خیراندیشی».

اینک جای سئوال است که : منظور خیرخواهی برای چه کسی است؟ این جاست که به اصل موضوع مطرح شده در سوره باید توجه کرد. مسلمانان به خاطر گرفتار شدن در دام توطئه، از خط خدا و رسول او فاصله گرفته و ولیّ منصوب از طرف خدای رحمان را ترک کرده اند. اینک قرآن از آن ها دعوت می کند که بازگردند و خیرخواه ولی خدا باشند.

با این مقدمات به نظر می رسد، منظور از دعوت به «توبه نصوح» این است که مسلمانانی که به فتنه و فساد پس از پیامبر اکرم(ص) تن دادند، به سوی خدای رحمان برگردند و نسبت به امامی که پروردگار بزرگ تعیین و منصوب کرده است، خیرخواه باشند تا مغفرت و رحمت الهی شامل حالشان شود.

دریافت
حجم: 23.3 مگابایت

در قرآن کریم، در آیات فراوانی از اندوه، علل ایجاد کننده آن و راه های برطرف ساختن آن سخن رفته است . گاهی اندوه فراق را با دیدار و گاهی اندوه فقر را با بشارت و گاهی اندوه رسول خدا (ص) را به دلداری حضرت حق، درمان نموده است .

همانطور که در فضای سخن سیاق دوم مطرح شد مخاطب این سیاق کافران به ربوبیت خدا در عالم هستند، ربوبیت خدا در عالم را قبول ندارند و نذیری را هم که از طرف خدا برای انذار آنان آمده است تکذیب می کنند.
اما در این سیاق، آیه «وأسروا قولکم أو اجهروا به .... » بر علم خدا به آشکار و نهان تأکید کرده است، بجا بودن این خدای متعالی، حاکی از پنهانکاری مخاطب سوره است؛ اما مخاطب چه چیزی را پنهان می کند؟ سیاق دوم نشان داد که تکذیب نذیر امری ظاهری است و در کافران بروز دارد (فکذبنا و قلنا ما نزل الله من شیء إن أنتم إلا فی ضلال کبیر)، پس کفر به رب، همان امریست که از سوی آنها پنهان می شود.
آنها در دل خود ربوبیت خدا در عالم را باور ندارند و از همین رو انذارهای نذیر نیز سودی به حالشان نمی بخشد، چرا که در نظر آنها خدا رب عالم نیست و انذار از عذاب خدایی که رب عالم نباشد و دخالتی در تدبیر امور عالم نداشته باشد، هراسی ندارد!

آیات سوره مبارکه ملک به 3 سیاق تقسیم می شود؛
پیوستگی آیات سیاق اول روشن است و نیازی به توضیح ندارد. از ابتدای آیه 4 سیر مفهومی جدیدی آغاز می شود که به بیان عاقبت شیاطین و کافران به ربوبیت پرداخته است.
سؤال: آیه 3 از خلق آسمانهای هفتگانه سخن گفته (هو الذی خلق سبع سموات طباقاً)؛ و جمله نخست آیه 5، از زینت دادن آسمان دنیا با ستارگان سخن گفته است (ولقد زینا السماء الدنیا بمصابیح)؛ آیا این قرینه ای برای اتصال سیاقی این ایات با یکدیگر نیست؟
در پاسخ به این سؤال باید گفت که سیر مفهومی آیات قبل با آیه 5، متفاوت است، آیات قبل با تکرار «الذی»، در مقام توصیف خدا است و آیه 5 این سیر را ادامه نداده است، این آیه از زینت دادن آسمان دنیا با ستارگان خبر داده و به جنبه مقابله آنها با شیاطین سخن می گوید و در ادامه به عذاب اخروی شیاطین و کافران به ربوبیت اشاره می کند، این تفاوت آشکار در سیر مفهومی دلیل جدایی آیه 5 از آیات قبل است.
 آیات 5 و 6 از عذاب شیاطین و کافران به ربوبیت سخن گفته است و در ادامه آیات 7 تا 11، صحنه وارد شدن به عذاب و گفتگوی میان کافران و خزنه جهنم را به تصویر کشیده است و آیه 12 در مقابل عذاب کافران به ربوبیت به عاقبت خوب خشیت پیشگان اشاره کرده است

.

در دیدگاه قرآن، ترس دو نوع است ; ترس پسندیده و ترس ناپسند ; ترس پسندیده، همان ترس از خداوند و عدالت اوست که منجر به اصلاح رفتار می شود; (انفال/2) و ترس ناپسند، اضطرابی شدید با علت مشخصی است که تسلط بر نفس را از بین می برد و باید با آن مبارزه شود; (احزاب/10 و 11)

سیاق چهارم، آیات 51 تا 52است که این سیاق نیز در فضای تکذیب سخن گفته است، اما فضای تکذیب در این سیاق، تحت تأثیر سخنان خدای متعالی در سیاقهای قبل است؛
آیه 52 (وان یکاد الذین کفروا لیزلقونک بأبصارهم لما سمعوالذکر و یقولون إنه لمجنون)، بوضوح از این فضا خبر می دهد: سخنان کوبنده و درهم شکننده خدای متعالی در سیاقهای قبل، مکذبان را بسیار خشمگین کرده است و اکنون هنگام شنیدن قرآن با خشم و غیظ زیادی به پیامبر نگاه می کنند و بار دیگر اتهام جنون را تکرار می کنند!

آیات این سیاق، با خبر از خشم و حیرت مکذبان از موفقیت سوره در مقابله با آنها حکایت می کند؛ این آیات بار دیگر فضا را به ابتدای سوره که پیامبر با اتهام جنون برابر بود، بازگردانده و این بار تنها با جمله ای کوتاه اتهام آنها را پاسخ می دهد: این قرآن سخن جنیان نیست، بلکه تذکاری برای جهانیان است.

دریافت
حجم: 24.9 مگابایت