تلاوت صفحه 394:
آیه
شماره 53 از سوره مبارکه عنکبوت
وَ یَسْتَعْجِلُونَکَ بِالْعَذَابِ وَ لَوْ لَا أَجَلٌ مُّسَمًّى
لجَّاءَهُمُ الْعَذَابُ وَ لَیَأْتِیَنَهُم بَغْتَةً وَ هُمْ لَا یَشْعُرُونَ
آنان با شتاب از تو عذاب را می طلبند; و اگر موعد مقرری تعیین نشده بود، عذاب
(الهی) به سراغ آنان می آمد; و سرانجام این عذاب بطور ناگهانی بر آنها نازل می شود
در حالی که نمی دانند (و غافلند).
نکات تفسیری :
1-لطف یا قهر الهى، حکیمانه، حساب
شده و داراى برنامه است و با عجله ى این و آن تغییر نمى کند. «یستعجلونک»
2- سقوط فکرى انسان به قدرى است که حاضر است هلاک شود، ولى حقّ را نپذیرد.
«یستعجلونک بالعذاب»
3- امور این عالم، داراى زمانبندى هاى حساب شده و معیّن است. «اجلٌ مسّمىً»
4- قهر ناگهانى خداوند براى آمادگى دایمى ماست. «بغتةً»
5- قهر الهى قابل پیشبینى نیست. «لا یشعرون»
تلاوت صفحه 393:
آیه
شماره 52 از سوره مبارکه عنکبوت
قُلْ کَفَى بِاللَّهِ بَیْنىِ وَ بَیْنَکُمْ شهَیدًا یَعْلَمُ مَا فىِ
السَّمَاوَاتِ وَ الْأَرْضِ وَ الَّذِینَ ءَامَنُواْ بِالْبَاطِلِ وَ کَفَرُواْ
بِاللَّهِ أُوْلَئکَ هُمُ الْخَسِرُونَ
بگو: «همین بس که خدا میان من و شما گواه است; آنچه را در آسمانها و زمین است
میداند; و کسانی که به باطل ایمان آوردند و به خدا کافر شدند زیانکاران واقعی
هستند!
نکات تفسیری :
1-اگر استدلال با مخالف سودى نداشت،
بحث را قطع کنید و او را به خدا واگذارید. «قل کفى»
2- خداوند با نزول قرآن و بشارت آمدن پیامبر اسلام در کتابهاى آسمانى پیشین،
صداقت پیامبر را تأیید کرده و بر آن گواهى مى دهد. «شهیدا»
3- خداوند، به همه چیز آگاه است، پس لجاجت و بهانه تراشى چرا؟! «یعلم ما فى
السموات...»
4- رها کردن ایمان و معنویّت و دلبستگى به غیر او، قدم گذاردن در راه کفر، باطل،
پوچى و انحراف مى باشد که سرانجامش خسارت واقعى است. «آمنوا بالباطل ... هم
الخاسرون»
5- کافران، زیانکاران واقعى اند. «کفروا باللّه اولئک هم الخاسرون »
تلاوت صفحه 392 :
قطره ای از دریای بیکران کلام الهی :
آیه شماره 51 از سوره مبارکه عنکبوت
أَ وَ لَمْ یَکْفِهِمْ أَنَّا أَنزَلْنَا عَلَیْکَ الْکِتَابَ یُتْلىَ عَلَیْهِمْ إِنَّ فىِ ذَالِکَ لَرَحْمَةً وَ ذِکْرَى لِقَوْمٍ یُؤْمِنُونَ
آیا برای آنان کافی نیست که این کتاب را بر تو نازل کردیم که پیوسته بر آنها تلاوت می شود؟! در این، رحمت و تذکری است برای کسانی که ایمان می آورند (و این معجزه بسیار واضحی است) .
نکات تفسیری :
1- قرآن، کتابى جامع و کامل است و همه ى نیازهاى معنوى را به نوعى پاسخ داده و تأمین مى کند. «اولم یکفهم»
2- هم پیامبرِ خدا، «رحمة للعالمین»(154) است و هم کتابش. («رحمةً» نکره و با تنوین آمده، که نشانه ى بزرگى و عظمت آن است)
3- قرآن، مایه ى رحمت و دورى از غفلت است. «لرحمةً و ذکرى»
4- شرط دریافت رحمت و پذیرش تذکّرات الهى، ایمان است. «لقوم یؤمنون»
تلاوت صفحه 391 :
آیه
شماره 50 از سوره مبارکه عنکبوت
وَ قَالُواْ لَوْ لَا أُنزِلَ عَلَیْهِ ءَایَاتٌ مِّن رَّبِّهِ قُلْ
إِنَّمَا الآیَاتُ عِندَ اللَّهِ وَ إِنَّمَا أَنَا نَذِیرٌ مُّبِینٌ
گفتند: «چرا معجزاتی از سوی پروردگارش بر او نازل نشده؟!» بگو: «معجزات همه نزد
خداست (و به فرمان او نازل میشود، نه به میل من و شما); من تنها بیم دهنده ای آشکارم!
نکات تفسیری :
1- بهانه جویى افراد لجوج، تمام شدنى
نیست. (با دیدن انواع معجزه، باز هم معجزه ى دیگرى مى خواهند.) «لولا انزل»
2- پیامبر در برابر بهانه جویان مقاومت مى کرد و به آنان پاسخ مى داد، زیرا معجزه
کارى حکیمانه و الهى است نه بازیچه ى بهانه جویان. «قل انّما الایات عند اللّه»
3- هشدار و انذار، به دلیل غفلت زدایى، قوىتر و مؤثّرتر از بشارت و امید است.
«انّما انا نذیر» و نفرمود: «انّما انا بشیر»
4- هشدار انبیا، صریح و شفّاف است. (نه با کنایه و ابهام و تعریض) «مبین»
تلاوت صفحه 390 :
آیه
شماره 49 از سوره مبارکه عنکبوت
بَلْ هُوَ ءَایَاتُ بَیِّنَاتٌ فىِ صُدُورِ الَّذِینَ أُوتُواْ الْعِلْمَ وَ
مَا یَجْحَدُ بِایَاتِنَا إِلَّا الظَّلِمُونَ
ولی این آیات روشنی است که در سینه دانشوران جای دارد; و آیات ما را جز ستمگران
انکار نمیکنند!
نکات تفسیری :
1- نشانهى علم واقعى، پذیرش آیات
روشن الهى است. «فى صدور الّذین اوتوا العلم»
2- گرچه انسان براى رسیدن به مقصود، مأمور به تلاش و کوشش است، لیکن علم، هدیه ى
الهى است. «اوتوا العلم»
3- آیات قرآن، بر دل اهل علم مى نشیند و این گروه هستند که حقانیّت آن را با تمام
وجود درک مى کنند. «الّذین اوتوا العلم»
4 - نمونه ى روشن ظلم، ظلم فرهنگى و انکار نابجاست. «و ما یجحد بآیاتنا الاّ
الظلمون»
5- آنچه را که انسان مى فهمد، اگر انکار کند، نوعى ظلم است. «الاّ الظالمون»
تلاوت صفحه389:
آیه
شماره 40 از سوره مبارکه طه
إِذْ تَمْشىِ أُخْتُکَ فَتَقُولُ هَلْ أَدُلُّکمُْ عَلىَ مَن یَکْفُلُهُ
فَرَجَعْنَاکَ إِلىَ أُمِّکَ کىَْ تَقَرَّ عَیْنهُا وَ لَا تحَزَنَ وَ قَتَلْتَ
نَفْسًا فَنَجَّیْنَاکَ مِنَ الْغَمِّ وَ فَتَنَّاکَ فُتُونًا فَلَبِثْتَ سِنِینَ
فىِ أَهْلِ مَدْیَنَ ثمَُّ جِئْتَ عَلىَ قَدَرٍ یَامُوسىَ
در آن هنگام که خواهرت (در نزدیکی کاخ فرعون) راه می رفت و می گفت: «آیا کسی را به
شما نشان دهم که این نوزاد را کفالت می کند (و دایه خوبی برای او خواهد بود)!» پس
تو را به مادرت بازگرداندیم، تا چشمش به تو روشن شود; و غمگین نگردد! و تو یکی (از
فرعونیان) را کشتی; اما ما تو را از اندوه نجات دادیم! و بارها تو را آزمودیم! پس
از آن، سالیانی در میان مردم «مدین; سذللّه توقف نمودی; سپس در زمان مقدر (برای
فرمان رسالت) به این جا آمدی، ای موسی!
نکات تفسیری :
1- در نظام حاکمیت طاغوت، هر کس از
طرفداران حقّ، چه زن و چه مرد، باید نقش مبارزاتى خود را به خوبى انجام دهد.
«تَمشى اُختک»
2- خدا به وعده هاى خویش وفادار است.( امام باقرعلیه السلام فرمود: مدّت جدایى
فرزند از مادر سه روز بود. تفسیر نورالثقلین.) «اِنّا رادّوه الیک - فرجعناک الى
اُمّک»
3- نگرانى از بازتاب کارها، به اخلاص و عصمت ضربه نمى زند. «فنجّیناک من الغمّ»
(موسى علیه السلام یک قبطى را بدون تعمّد کشته بود و اگر چه گناهى نداشت، ولى
نگران و غمگین بود.)
4- مردان خدا آزمایشات سختى را در پیش روى دارند. «فتنّاک فتوناً»
انبیا نیز باید مزه ى حوادث سخت را بچشند لذا بعد از سالها زندگانى در کاخ، اینک
چوپانى در بیابان شروع مى شود. «فلبثت سنین فى اهل مدین»
5- پشت سر گذاردن مراحل سخت، مقدمه ى رسیدن به مقام الهى و معنوى است. «فتنّاک...
ثمّ جئت على قدر یا موسى»
تلاوت صفحه 388:
آیه
شماره 39 از سوره مبارکه طه
أَنِ اقْذِفِیهِ فىِ التَّابُوتِ فَاقْذِفِیهِ فىِ الْیَمِّ فَلْیُلْقِهِ
الْیَمُّ بِالسَّاحِلِ یَأْخُذْهُ عَدُوٌّ لىِّ وَ عَدُوٌّ لَّهُ وَ أَلْقَیْتُ
عَلَیْکَ محَبَّةً مِّنىِّ وَ لِتُصْنَعَ عَلىَ عَیْنىِ
که: «او را در صندوقی بیفکن، و آن صندوق را به دریا بینداز، تا دریا آن را به ساحل
افکند; و دشمن من و دشمن او، آن را برگیرد!» و من محبتی از خودم بر تو افکندم، تا
در برابر دیدگان ( علم) من، ساخته شوی (و پرورش یابی)!
نکات تفسیری :
1- دریا نیز همچون تمام هستى، تحت
امر الهى است. «فلیلقه الیمّ بالساحل»
2- تکرار کلمه «عدّو» نشانه عمق عداوت طاغوت نسبت به فرستادگان الهى است. «عدوٌّ
لى و عدوٌّ له»
3- عدو شود سبب خیر، اگر خدا خواهد. «یأخذه عدوٌّ لى و عدوٌّ له»
4- محبوبیّت یکى از الطاف الهى است. آنکه دلها از اوست، محبّت نیز از اوست. «محبّة
منّى»
5- اولیاى خدا، تحت نظر و تربیت ویژه ى پروردگار قرار دارند. «على عینى»
تلاوت صفحه 387:
آیه
شماره 38 از سوره مبارکه طه
إِذْ أَوْحَیْنَا إِلىَ أُمِّکَ مَا یُوحَى
آن زمان که به مادرت آنچه لازم بود الهام کردیم...
نکات تفسیری :
تلاوت صفحه 386 :
قطره ای از دریای بیکران کلام الهی :
آیه شماره 37 از سوره مبارکه طه
وَ لَقَدْ مَنَنَّا عَلَیْکَ مَرَّةً أُخْرَى
و ما بار دیگر تو را مشمول نعمت خود ساختیم...
نکات تفسیری :
1- نعمتهاى الهى از باب امتنان است، نه استحقاق. «و لقد مننّا»
2- هیچگاه الطاف خداوند را از یاد نبریم. «و لقد مننّا علیک مَرّة اُخرى»
تلاوت صفحه 385 :
قطره ای از دریای بیکران کلام الهی :
آیه شماره 48 از سوره مبارکه عنکبوت
وَ مَا کُنتَ تَتْلُواْ مِن قَبْلِهِ مِن کِتَابٍ وَ لَا تخَطُّهُ بِیَمِینِکَ إِذًا لاَّرْتَابَ الْمُبْطِلُونَ
تو هرگز پیش از این کتابی نمی خواندی، و با دست خود چیزی نمی نوشتی، مبادا کسانی که در صدد (تکذیب و) ابطال سخنان تو هستند، شک و تردید کنند!
نکات تفسیری :
1- به خواندن و نوشتن خود مغرور نشویم، گاهى به اراده ى الهى، یک فرد اُمّى و درس نخوانده، فرهنگ بشریّت را عوض مى کند. «و ما کنتَ تتلوا»
نگار من که به مکتب نرفت و خط ننوشت به غمزه مسأله آموز صد مدرّس شد.
2- یکى از دلایل حقّانیّت قرآن، امّى بودن پیامبر اسلام است. «و لاتخطّهُ...»
3- هوشیارى و جلوگیرى از سوءاستفاده و بهانه تراشى مخالفان لازم است. «اذاً لارتاب المبطلون»
4- نزول قرآن بر پیامبر امّى که خواندن و نوشتن نمى داند، از راه هاى اتمام حجّت خداوند بر مردم است. «اذاً لارتاب المبطلون»
5 - رها کردن حقّ و به سراغ زمینه هاى شک و تردید رفتن، نشانه ى بیمارى و انگیزه هاى ناصحیح انسان است. «لارتاب المبطلون»
حضرت فاطمه سلام الله علیها
فَرَضَ اللّهُ الإِیمانَ تَطهیراً مِنَ الشِّرکِ... وَالزَّکاةَ زِیادَةً فِی الرِّزقِ.
خداوند ایمان را پاک کننده از شرک... و زکات را افزاینده روزى ساخت.
کتاب من لا یحضره الفقیه : ج ٣