گفتیم سوره تغابن را که هدف اصلی اش تقویت ایمان انسانهاست ، را می توانیم به چهار سیاق تقسیم کنیم:

1/ در 4 آیه اول خدا شناسی و تسبیح خداوند که پایه شناخت است، ارائه می شود.

2/ در آیه 5-10 عاقبت کفر و ایمان بیان می شود.

3/ آیات 11تا13بیان آسیب های ایمان که آسیب مصیبت و آسیب مال فرزند که هر دو زمینه فراهمی برای آسیب دیدن ایمان  انسان است...

حجم: 23.5 مگابایت

سوره تغابن هجده آیه دارد و در مدینه نازل شده است.
به مناسبت آیه نهم که در آن روز قیامت، روز «تغابن» شمرده شده، این سوره، تغابن نام گرفته است.
تغابن به معناى دیگرى را مغبون کردن و سود را به نفع خود جذب کردن است. در قیامت، هر کس به فکر آن است که خود را نجات دهد و دیگرى را مقصر بداند.
آیات این سوره از نظر نظم و سیاق، شبیه سوره حدید و گویى خلاصه‏اى از آن است.
سوره با بیان توحید و یگانگى خداوند آغاز شده و با هشدار به مردم در مراقبت از اعمالشان و توجّه به قیامت ادامه یافته است و در پایان مردم را به انفاق در راه خدا و دورى از دلبستگى به دنیا سفارش مى‏ کند.

حجم: 24.7 مگابایت

خداوند در سورۀ طلاق احکام طلاق را بیان و روشن می‌کند، و حالاتی را شرح و بسط می‌دهد که در سورۀ بقره شرح و بسط نشده‌اند. سورۀ بقره برخی از احکام طلاق را دربر داشت‌. در این سوره احکام حالات و اوضاعی را بیان می‌فرماید که پیامد طلاق در خانواده است‌. این سوره زمانی را بیان می‌کند که طلاق در آن روی می‌دهد، طلاقی ‌که خدا آن را می‌پذیرد و موافق با قانون او انجام می‌گیرد

اولین آیه سوره طلاق، به صورت مستقیم و روشن دربار‌ه طلاق زنان، احصاء عده، سکونت در مدت عده و … بحث می‌­کند. آیه دوم نیز درباره تصمیمی است که باید پس از سر رسیدن اجل عده به انجام رسد، در آخرین فقره از آیه دوم، مضمون اعتقادی و اخلاقی ویژه­ای مطرح می‌­شود که هر کس تقوای الهی پیشه گیرد، خداوند برای آن فرد گشایشی قرار می‌­دهد. سپس در آیه سوم، مضمون اعتقادی اخلاقی را به صورت دیگری مطرح می‌­کند و می‌­فرماید: خداوند وعده می‌­دهد که هر کس تقوای الهی داشته باشد، از آن جایی که گمان نمی­کند، روزی او را می‌­دهد و هر کس به خدا توکل کند، خداوند او را کفایت می‌­کند و خداوند امر خود را به انجام رسانده و برای هر چیز قدر و اندازه­ای قرار داده است.

دریافت
حجم: 30.3 مگابایت

در قرآن کریم، آیات متعددی درباره ی توبه آمده است ولی قید«نصوح» برای توبه، فقط همین یکبار و در آیه هشتم این سوره آمده است. نصوح صیغه ی مبالغه و یا صفت مشبهه از «نصح» است و نصح یعنی خیرخواهی و اخلاص. از این رو معنای آیه چنین خواهد شد: «ای اهل ایمان به سوی خدا بازگردید؛ بازگشتی همراه با خیرخواهی و خیراندیشی».

اینک جای سئوال است که : منظور خیرخواهی برای چه کسی است؟ این جاست که به اصل موضوع مطرح شده در سوره باید توجه کرد. مسلمانان به خاطر گرفتار شدن در دام توطئه، از خط خدا و رسول او فاصله گرفته و ولیّ منصوب از طرف خدای رحمان را ترک کرده اند. اینک قرآن از آن ها دعوت می کند که بازگردند و خیرخواه ولی خدا باشند.

با این مقدمات به نظر می رسد، منظور از دعوت به «توبه نصوح» این است که مسلمانانی که به فتنه و فساد پس از پیامبر اکرم(ص) تن دادند، به سوی خدای رحمان برگردند و نسبت به امامی که پروردگار بزرگ تعیین و منصوب کرده است، خیرخواه باشند تا مغفرت و رحمت الهی شامل حالشان شود.

دریافت
حجم: 23.3 مگابایت

همانطور که در فضای سخن سیاق دوم مطرح شد مخاطب این سیاق کافران به ربوبیت خدا در عالم هستند، ربوبیت خدا در عالم را قبول ندارند و نذیری را هم که از طرف خدا برای انذار آنان آمده است تکذیب می کنند.
اما در این سیاق، آیه «وأسروا قولکم أو اجهروا به .... » بر علم خدا به آشکار و نهان تأکید کرده است، بجا بودن این خدای متعالی، حاکی از پنهانکاری مخاطب سوره است؛ اما مخاطب چه چیزی را پنهان می کند؟ سیاق دوم نشان داد که تکذیب نذیر امری ظاهری است و در کافران بروز دارد (فکذبنا و قلنا ما نزل الله من شیء إن أنتم إلا فی ضلال کبیر)، پس کفر به رب، همان امریست که از سوی آنها پنهان می شود.
آنها در دل خود ربوبیت خدا در عالم را باور ندارند و از همین رو انذارهای نذیر نیز سودی به حالشان نمی بخشد، چرا که در نظر آنها خدا رب عالم نیست و انذار از عذاب خدایی که رب عالم نباشد و دخالتی در تدبیر امور عالم نداشته باشد، هراسی ندارد!

آیات سوره مبارکه ملک به 3 سیاق تقسیم می شود؛
پیوستگی آیات سیاق اول روشن است و نیازی به توضیح ندارد. از ابتدای آیه 4 سیر مفهومی جدیدی آغاز می شود که به بیان عاقبت شیاطین و کافران به ربوبیت پرداخته است.
سؤال: آیه 3 از خلق آسمانهای هفتگانه سخن گفته (هو الذی خلق سبع سموات طباقاً)؛ و جمله نخست آیه 5، از زینت دادن آسمان دنیا با ستارگان سخن گفته است (ولقد زینا السماء الدنیا بمصابیح)؛ آیا این قرینه ای برای اتصال سیاقی این ایات با یکدیگر نیست؟
در پاسخ به این سؤال باید گفت که سیر مفهومی آیات قبل با آیه 5، متفاوت است، آیات قبل با تکرار «الذی»، در مقام توصیف خدا است و آیه 5 این سیر را ادامه نداده است، این آیه از زینت دادن آسمان دنیا با ستارگان خبر داده و به جنبه مقابله آنها با شیاطین سخن می گوید و در ادامه به عذاب اخروی شیاطین و کافران به ربوبیت اشاره می کند، این تفاوت آشکار در سیر مفهومی دلیل جدایی آیه 5 از آیات قبل است.
 آیات 5 و 6 از عذاب شیاطین و کافران به ربوبیت سخن گفته است و در ادامه آیات 7 تا 11، صحنه وارد شدن به عذاب و گفتگوی میان کافران و خزنه جهنم را به تصویر کشیده است و آیه 12 در مقابل عذاب کافران به ربوبیت به عاقبت خوب خشیت پیشگان اشاره کرده است

.

سیاق چهارم، آیات 51 تا 52است که این سیاق نیز در فضای تکذیب سخن گفته است، اما فضای تکذیب در این سیاق، تحت تأثیر سخنان خدای متعالی در سیاقهای قبل است؛
آیه 52 (وان یکاد الذین کفروا لیزلقونک بأبصارهم لما سمعوالذکر و یقولون إنه لمجنون)، بوضوح از این فضا خبر می دهد: سخنان کوبنده و درهم شکننده خدای متعالی در سیاقهای قبل، مکذبان را بسیار خشمگین کرده است و اکنون هنگام شنیدن قرآن با خشم و غیظ زیادی به پیامبر نگاه می کنند و بار دیگر اتهام جنون را تکرار می کنند!

آیات این سیاق، با خبر از خشم و حیرت مکذبان از موفقیت سوره در مقابله با آنها حکایت می کند؛ این آیات بار دیگر فضا را به ابتدای سوره که پیامبر با اتهام جنون برابر بود، بازگردانده و این بار تنها با جمله ای کوتاه اتهام آنها را پاسخ می دهد: این قرآن سخن جنیان نیست، بلکه تذکاری برای جهانیان است.

دریافت
حجم: 24.9 مگابایت

بخش دوم سوره مبارکه قلم

خانم قربانی:

در سوره مبارکه قلم ؛

پیامبر اکرم از سوی مکذبان ثروتمند و قدرتمند قرآن کریم، تحت فشار سنگینی قرار گرفته و به جرم خواندن قرآن و ابلاغ پیامهای آن به ارتباط با جن متهم می¬شود، ثروت و قدرت مکذبان از یک سو و اتهام جنون با استفاده از ابزار بد اخلاقی از سوی دیگر فضایی را ایجاد کرده که هر لحظه ممکن است، استقامت در این مسیر سخت و دشوار را غیر ممکن نماید و پیامبر را به انزوای تبلیغاتی و کنار کشیدن از عرصه تبلیغ قرآن وادار کند؛

آیه 1، سوگند و آیات 2 تا 4، جواب این سوگند است؛ نقطه اصلی و مهم جواب سوگند، رفع اتهام جنون از پیامبر6 است، (ما أنت بنعمه ربک بمجنون)؛ به مناسبت همین جواب، مجموعه آیات 5 تا 7 (فستبصر و یبصرون بأیکم المفتون ....) از آشکار شدن جنون خود اتهام زنندگان خبر می دهد و آیات 8 تا 16 (فلا تطع المکذبین .....) در مقام نتیجه گیری از این آیات پیامبر را از اطاعت مکذبان نهی می کند.

دریافت
حجم: 29.2 مگابایت