تلاوت صفحه 148 :

قطره ای از دریای بیکران کلام الهی:
آیه شماره 39  از سوره مبارکه نجم
وَأَن لَّیْسَ لِلْإِنسَانِ إِلَّا مَا سَعَى
و این‏که براى انسان جز آنچه تلاش کرده، (بهره دیگرى) نیست.
نکات تفسیری :
1- هستى، میدان تلاش و کار و نتیجه‏ گیرى است. «و أن لیس للانسان الاّ ما سعى»
2 - ما مکلّف به انجام وظیفه‏ ایم، نه حصول نتیجه. سعى و تلاش وظیفه ماست. «الاّ ما سعى»

ماه رمضان است آن هایی که قرآن بلد هستند یاد بدهند و آن هایی که بلد نیستند عار نداشته باشند. پیامبر(ص) فرمود: «مَا مِنْ مُؤْمِنٍ ذَکَرٍ أَوْ أُنْثَى حُرٍّ أَوْ مَمْلُوکٍ إِلَّا وَ لِلَّهِ عَلَیْهِ حَقٌّ وَاجِبٌ أَنْ یَتَعَلَّمَ مِنَ الْقُرْآنِ» (مستدرک‏الوسائل،ج‏4،ص‏232) خداوندیک حقی بر بشر دارد و آن این است که یک مقدار از قرآن را یاد بگیرند. هر کس قرآن به کسی بیاموزد در ثواب قرآن خواندن یاد گیرنده شریک است. «خِیَارُکُمْ مَنْ تَعَلَّمَ الْقُرْآنَ وَ عَلَّمَهُ» (أمالى طوسى،ص‏357)بهترین مؤمنین کسی است که معلم قرآن باشد. معلم قرآن به قدری آبرو دارد که حتی حیوانات دریا برای او استغفار می نمایند.
حق پسر بر پدر این است که پدر قرآن به او بیاموزد، کما این که حق نام خوب و ادب دارد. قرآن کتاب تربیت است، تربیت غیر از تعلیم است. تعلیم همان یاد گرفتن و به داخل مغز رفتن است، ولی تربیت یعنی مفاهیم جذب روح شود. تربیت قرآن چگونه است: «وَ لَقَدْ صَرَّفْنا لِلنَّاسِ فی‏ هذَا الْقُرْآنِ مِنْ کُلِّ مَثَلٍ» (اسراء/89) صرف از همان صرف و نحو است و صرف به معنای زیر و رو کردن است، یعنی من برای این که مردم را تربیت نمایم لغات را زیر و رو کردم. مثل فعلی که صیغه دارد و صرف می شود و لذا قرآن یک قصه را چند بار با تعاریف مختلف می گوید: «صَرَّفْنا»! یعنی این قدر با تعابیرگوناگون گفتم تا در روحش جذب شد. به همین خاطر ما هم سعی می کنیم بحث ها تکراری نشود، ولی برخی مطالب را باید تکرار کرد مگر در اذان تکرار نیست؟
اگر انسان یک بار سخنرانی کند که آمریکا بد است که مردم نمی فهمند، باید با تعابیر مختلف آن قدر جنایات آمریکا را بگوید و تکرار کند تا مردم در مغزشان فرو رود . مردم با یک سخنرانی ضد آمریکا نمی شوند. «وَ قُرْآناً فَرَقْناهُ لِتَقْرَأَهُ عَلَى النَّاسِ عَلى‏ مُکْثٍ» (اسراء/106) یکی از ویژگی های قرآن این است که قرآن یک مرتبه نازل شد چون مردم یاد نمی گرفتند. اگر یک مرتبه سیل بیاید کشت نمی شود و تدریجاً نازل شد و نزول قرآن هم در شب مبارکی بود، یعنی شب قدر.

روایت دارد که در آخر الزمان همه هلاک می شوند به جز کسی که برای فرج دعا می کند . گویا همین دعا برای فرج ، یک امیدواری است و یک ارتباط روحی با صاحب دعا است. همین ، مرتبه ای از فرج است . ( گوهرهای حکیمانه : 115),

تلاوت صفحه 147:

قطره ای از دریای بیکران کلام الهی:
آیه شماره 31 و32   از سوره مبارکه مومنون
ثُمَّ أَنشَأْنَا مِن بَعْدِهِمْ قَرْنًا ءَاخَرِینَ * فَأَرْسَلْنَا فِیهِمْ رَسُولًا مِّنهُمْ أَنِ اعْبُدُواْ اللَّهَ مَا لَکمُ مِّنْ إِلَاهٍ غَیرُهُ أَ فَلَا تَتَّقُونَ
سپس جمعیت دیگری را بعد از آنها به وجود آوردیم. * و در میان آنان رسولی از خودشان فرستادیم که: «خدا را بپرستید; جز او معبودی برای شما نیست; آیا (با این همه، از شرک و بت پرستی) پرهیز نمی‏کنید؟!»
نکات تفسیری :
1- -خداوند براى هر امّتى پیامبرى فرستاده است.پیامبر باید از خود مردم باشد. (تا الگوئى عملى و درد آشنا داشته باشند و
حجّت بر آنان تمام باشد) (منهم)
2- عبادت خدا همراه با نفى شرک ارزش دارد. (أن اعبدواالله مالکم من اله غیره)
3- گرایش به توحید، به تقوا نیاز دارد.(أن اعبدوا الله... افلا تتّقون)

اَللّهُمَّ اجْعَلْ صِیامى فیهِ صِیامَ الصّاَّئِمینَ وَقِیامى فیهِ قیامَ الْقاَّئِمینَ وَنَبِّهْنى فیهِ عَنْ نَوْمَةِ الْغافِلینَ وَهَبْ لىجُرْمى فیهِ یا اِلهَ الْعالَمینَ وَاعْفُ عَنّى یا عافِیاً عَنِ الْمُجْرِمینَ 

خدایا قرار ده روزه ام را در این ماه روزه روزه داران واقعى و شب زنده داری مرا نیز همانند شب زنده داران و بیدارم کن در آن از خواب بی خبران و جنایتم را بر من ببخش اى معبود جهانیان و درگذر از من اى درگذرنده از مجرمان و گنه کاران

مطالبی که پیش رو دارید برگرفته از سخنان استاد گرانقدر "حجت الاسلام و المسلمین محسن قرائتی" است که در برنامه های درسهایی از قرآن ایراد نموده است :

بسم الله الرحمن الرحیم

چون ماه رمضان است و خود قرآن می فرماید:«شَهْرُ رَمَضانَ الَّذی أُنْزِلَ فیهِ الْقُرْآنُ» (بقره/185)پس تناسب دارد از خود قرآن صحبت کنیم ، چون هم نزول قرآن درماه رمضان بوده و هم خود قرآن در ماه رمضان نام قرآن را برده است،

قرآن خودش را و پیامبر و امامان ما قرآن را بسیار خوب معرفی کرده است. ولی متأسفانه از همان اول به قرآن توهین شد، چون دشمنان به آن گفتند «أَساطیرُ الْأَوَّلینَ» (انعام/25)سحر و جادو است و یک آدمی به پیامبر آن را یاد داده است «إِنَّما یُعَلِّمُهُ بَشَرٌ» (نحل/103) و طرفداران قرآن هم به خوبی به سراغ قرآن نیامدند و از آن، آنطور که باید استفاده نکردند.

سیمایی از قرآن( اوصافقرآن کریم ):

«إِنَّهُ لَقُرْآنٌ کَریمٌ» (واقعه/77) چه کرمی از این بیشتر که سعادت و رشد ما را به ما نشان می دهد. ما به کسی که چند بار به ما غذا بدهد، کریم می گوییم. پس کسی که کلید سعادت را به ما می دهد کریم نیست؟

قرآن تجلی خداست:

قَالَ الصَّادِقُ (ع): «لَقَدْ تَجَلَّى اللَّهُ لِخَلْقِهِ فِی کَلَامِهِ وَ لَکِنَّهُمْ لَا یُبْصِرُونَ» (عوالی‏اللآلی،ج‏4،ص‏116) خدا می خواسته خودش را به بندگانش نشان بدهد ولی چون دیدنی نیست ازطریق قرآن تجلی نموده است. کجی ندارد، هدایت است و «یَهْدی لِلَّتی‏ هِیَ أَقْوَمُ» (اسراء/9) استدلال است، کتاب برهان است «قَدْ جاءَکُمْ بُرْهانٌ مِنْ رَبِّکُمْ» (نساء/174) نور است «قَدْ جاءَکُمْ مِنَ اللَّهِ نُورٌ» (مائده/15) نور چیزی است که توسط آن اشیاء را می بیند و قرآن هم به انسان نوری نشان می دهد که انسان توسط آن حق و باطل را تشخیص می دهد. «لا یَأْتیهِ الْباطِلُ» (فصلت/42) قرآن غیر از تورات و انجیلی است که در آن تحریفات شده است.

قرآن میزان است، یعنی کاری به مرده باد و زنده باد دیگران نداشته باش، بلکه «اعْرِضْ نَفْسَکَ عَلَى مَا فِی کِتَابِ اللَّهِ» (تحف‏ العقول،ص‏284) میزان کتاب خداست، یعنی اگر می خواهی ببینی آدم خوب یا بدی هستی خودت را با قرآن بسنج. تعصب غلط، حساسیت نابجا کینه و جهل، شرک، بخل، عقده، همه مسائل روحی هستند، با چه کسی رفیق هستیم و باشیم.

تلاوت صفحه 146:

قطره ای از دریای بیکران کلام الهی:
آیه شماره 185  از سوره مبارکه بقره
شَهْرُ رَمَضانَ الَّذی أُنْزِلَ فیهِ الْقُرْآنُ هُدىً لِلنَّاسِ وَ بَیِّناتٍ مِنَ الْهُدى‏ وَ الْفُرْقانِ فَمَنْ شَهِدَ مِنْکُمُ الشَّهْرَ فَلْیَصُمْهُ وَ مَنْ کانَ مَریضاً أَوْ عَلى‏ سَفَرٍ فَعِدَّةٌ مِنْ أَیَّامٍ أُخَرَ یُریدُ اللَّهُ بِکُمُ الْیُسْرَ وَ لا یُریدُ بِکُمُ الْعُسْرَ وَ لِتُکْمِلُوا الْعِدَّةَ وَ لِتُکَبِّرُوا اللَّهَ عَلى‏ ما هَداکُمْ وَ لَعَلَّکُمْ تَشْکُرُونَ
و آن ایام کوتاه ماه رمضان است که قرآن در آن نازل شده تا هدایت مردم و بیاناتى از هدایت و جدا سازنده حق از باطل باشد پس هر کس این ماه را درک کرد باید روزه‏ اش بگیرد و هر کس مریض و یا مسافر باشد بجاى آن چند روزى از ماه هاى دیگر بگیرد خدا براى شما آسانى و سهولت را خواسته و دشوارى نخواسته و منظور اینست که عده سى روزه ماه را تکمیل کرده باشید و خدا را در برابر اینکه هدایت تان کرد تکبیر گفته و شاید شکرگزارى کرده باشید
نکات تفسیری :
1- ارزش رمضان، به نزول قرآن است. ارزش انسان‏ها نیز مى ‏تواند به مقدارى باشد که قرآن در آنها نفوذ کرده باشد. «الّذى اُنزل فیه القرآن»
2- هدایت و توفیق انجام عبادات، از طرف خداست. تکبیر، نشان بزرگداشت خدا و عدم توجّه به خود و دیگران است. «لتکبّروا اللَّه على ما هداکم»
3- روزه، زمینه‏ ساز هدایت انسان و سپاسگزارى اوست. «لتکبّروا اللَّه على ما هداکم و لعلّکم تشکرون»

تلاوت صفحه 145 :
قطره ای از دریای بیکران کلام الهی:
آیه شماره 30  از سوره مبارکه فرقان
وَ قَالَ الرَّسُولُ یَارَبّ‏ِ إِنَّ قَوْمِى اتَّخَذُواْ هَاذَا الْقُرْءَانَ مَهْجُورًا
و پیامبر عرضه داشت: «پروردگارا! قوم من قرآن را رها کردند».
1- در قیامت یکى از شاکیان، پیامبر اکرم صلى الله علیه وآله است. «و قال الرسول»
2- انتقاد از کسانى است که آگاهانه قرآن را کنار مى‏ گذارند. «اتّخذوا...» و نفرمود: «کان عندهم مهجورا»
3- جمع‏ آورى و تدوین قرآن، در زمان شخص پیامبر اکرم‏ (صلى الله علیه وآله ) انجام شده و لذا مورد اشاره و خطاب قرار گرفته است. «هذَا القرآن»
4- مهجوریّت قرآن و گلایه‏ ى پیامبر و مسئولیّت ما قطعى است. («قال» فعل ماضى نشانه‏ى حتمى بودن است)
5- تلاوت ظاهرى کافى نیست، بلکه مهجوریّت ‏زدایى لازم است. «مهجورا»

تلاوت صفحه 144 :

قطره ای از دریای بیکران کلام الهی:
آیه شماره 32  از سوره مبارکه نحل
الَّذِینَ تَتَوَفَّاهُمُ الْمَلآئِکَةُ طَیِّبِینَ یَقُولُونَ سَلامٌ عَلَیْکُمُ ادْخُلُواْ الْجَنَّةَ بِمَا کُنتُمْ تَعْمَلُونَ
همان کسانى که فرشتگان جانشان را در حالى که پاکند مى‏ ستانند [و به آنان] مى‏ گویند درود بر شما باد به [پاداش] آنچه انجام مى‏ دادید به بهشت درآیید
 نکات تفسیری :
1- کیفر وپاداش بعضى، از همان لحظه مرگ آغاز مى‏ شود. «تتوفاهم الملائکة طیبین... ادخلوا الجنّة» در روایات نیز آمده: قبر؛ یا گودالى از دوزخ است، یا باغى از بهشت.
2- مرگ، نیستى نیست، گرفتن روح است. «تتوفاهم»
3- فرشتگان مأموران الهى‏ اند و خداوند براى هر کار مأمورانى دارد. «تتوفاهم الملائکة»
4- مرگ پاکان همراه با درود فرشتگان است. «تتوفاهم الملائکه یقولون سلام علیکم»
5- بهشت را به بها دهند نه بهانه. «ادخلوا الجنّة بما کنتم تعملون»

تلاوت صفحه143 :

قطره ای از دریای بیکران کلام الهی:
آیه شماره 34  از سوره مبارکه مومنون
وَ لَئنِ‏ْ أَطَعْتُم بَشَرًا مِّثْلَکمُ‏ْ إِنَّکمُ‏ْ إِذًا لَّخَاسِرُونَ
و اگر از بشری همانند خودتان اطاعت کنید، مسلما زیانکارید.
نکات تفسیری :
1-پیامبر یک انسان معمولى است. (بشراً)
2-بر دیگران امتیازى ندارد. (مثلکم)
3-پیروى از پیامبران خسارت است. (لخاسرون)