6. تدبّر در قرآن

در قرآن تدبّر لازم است - تدبّر یعنی اندیشیدن در مفاهیم قرآنی – این سخن عمیقی است، باید در آن تدبّر کرد. گوینده آن ، ذات اقدس الهی است. کلمات آن هم مال ذات اقدس الهی است - یعنی الفاظش ، نه فقط مفاهیمش - لذا بایستی در آن دقّت کرد ، باید آن را فهمید، باید در آن غور کرد. اینها حاصل نمی شود مگر با انس با متن قرآن.

تلاوت قرآنیّ مطلوب است که انسان با تدبّر بخواند و کلمات الهی را بفهمد. اگر انسان لغت عربی را بلد باشد و آنچه را هم که بلد نیست ، به ترجمه مراجعه کند و در همان تدبّر کند؛ دوبار ، سه بار، پنج بار که بخواند، انسان فهم و انشراح ذهنی نسبت به مضمون آیه پیدا می کند که با بیان دیگری حاصل نمی شود؛ بیشتر با تدبّر حاصل می شود ؛ این را تجربه کنید.

لذا انسان بار اول وقتی مثلاً ده آیه ی مرتبط به هم را می خواند ، یک احساس و یک انتباه دارد؛ بار دوم ، پنجم ، دهم که همین را با توجه می خواند، انتباه دیگری دارد؛ یعنی انسان انشراح ذهن پیدا می کند. هر چه انسان بیشتر انس و غور پیدا کند، بیشتر می فهمد.... بنابراین در زندگی حتماً قرآن با تدبّر را در نظر داشته باشید و نگذارید حذف شود.

هر باری که شما با قرآن نشست و برخاست کنید ، یک پرده از پرده های جهالت شما برداشته می شود؛ یک چشمه از چشمه های نورانیت در دل شما گشایش پیدا می کند و جاری می شود. انس با قرآن ، مجالست با قرآن، تفهّم قرآن ، تدبّر در قرآن ، اینها لازم است.

هر کس با درون قرآن آشنا باشد و در قرآن تدبر کند می بیند بحر لا یفنی است که هر چه در آن فرو می رود به عمق آن نمی رسد و این واقعاً اعجاز قرآن است که ممکن نیست انسان به عمق آن برسد .

7. پژوهش در قرآن

در پژوهش های قرآنی توجه به کارهای علمیِ مبنایی و اصولی خیلی لازم است. اینجور نیست که هر کس عربی بلد بود ، بتواند از قرآن همه ی مطالب را بفهمد و درک کند ؛ بتواند یک پژوهنده ی قرآنی باشد؛ نه . اولاً انس با خود قرآن لازم است. بعد هم کیفیت استفاده ی از قرآن ؛ این شیوه ای که علمای دین ما ، فقهای ما در استفاده ی از آیات و روایات دارند ، یک شیوه ی تجربه شده است. اینها را باید فرا گرفت و نیز استفاده ی از روایاتی که در ذیل قرآن هست. اینها همه در پزوهش های قرآنی مؤثر است.

                                                                                                                 ادامه دارد

تلاوت صفحه  504 :

آیه شماره 120  از سوره مبارکه بقره
  وَ لَنْ تَرْضى‏ عَنْکَ الْیَهُودُ وَ لاَ النَّصارى‏ حَتَّى تَتَّبِعَ مِلَّتَهُمْ قُلْ إِنَّ هُدَى اللَّهِ هُوَ الْهُدى‏ وَ لَئِنِ اتَّبَعْتَ أَهْواءَهُمْ بَعْدَ الَّذی جاءَکَ مِنَ الْعِلْمِ ما لَکَ مِنَ اللَّهِ مِنْ وَلِیٍّ وَ لا نَصیرٍ
هرگز یهود و نصارى از تو راضى نخواهند شد، (تا به طور کامل، تسلیم خواسته‏ هاى آنها شوى، و) از آیین (تحریف یافته) آنان، پیروى کنى. بگو: «هدایت، تنها هدایت الهى است!» و اگر از هوى و هوسهاى آنان پیروى کنى، بعد از آنکه آگاه شده ‏اى، هیچ سرپرست و یاورى از سوى خدا براى تو نخواهد بود.
نکات تفسیری :

1- دشمن، به کم راضى نیست. فقط با سقوط کامل و محو مکتب و متلاشى شدن اهداف شما راضى مى‏ شود. «لن ترضى عنک...»
2- اگر مسلمانان مشاهده کردند که کفّار از دین آنان راضى هستند، باید در دیندارى خود تردید نمایند. دیندارى کافرپسند، همان کفر است. «لن ترضى... حتّى تتّبع ملّتهم»
3-رابطه با اهل کتاب نباید به قیمت صرف نظر کردن از اصول تمام شود. جذب دیگران آرى، ولى عقب نشینى از اصول هرگز. «لئن اتّبعت اهوائهم...»

3. حفظ قرآن

حفظ قرآن خیلی مؤثر است. جوانها ، دوره ی جوانی را ، قدرت حفظ را قدر بدانند. حفظ قرآن خیلی با ارزش است. حفظ قرآن این فرصت را به حافظ خواهد داد که با تکرار ، در قرآن قدرت تدبر پیدا کند . این فرصت است، این توفیق است . این را از دست ندهید.

4 . ترجمه قرآن

عزیزان من ! باید با قرآن انس پیدا کنید. زبان ما، زبان قرآن نیست؛ می توانیم به ترجمه قرآن مراجعه کنیم؛ اما عمق یابی مضامین قرآنی فقط با مراجعۀ به ترجمه نمی شود؛ کما اینکه با خواندن متن قرآن هم برای کسانی که می فهمند، همیشه به دست نمی آید؛ با «تدبّر» به دست می آید؛ باعمق یابی به دست می آید .

فهمیدن مفاهیم و ترجمه کلمه کلمه قرآن ، برای کسانیکه به زبان عربی آشنایی ندارند، لازم است. وقتی که کلمات قرآن را فهمیدید، آن وقت تدبّر لازم است. حتی آن کسی که الفاظ عربی را هم خوب بلد است ، اگر تدبّر نکند ، بهره کمی از قرآن خواهد برد.

5. مواجهه صحیح با قرآن

فردی که می خواهد در طریق کار قرآن حرکت بکند، دل را برای مواجهه ی با حقیقت ناب قرآنی آماده کند؛ یعنی آن پاکیزگی دل. اگر دل پاکیزه نباشد، آماده ی پذیرش حق و حقیقت از زبان قرآن نباشد، دلبسته ی مبانی غیر اسلامی و غیر الهی باشد با قرآن مواجه بشود، از قرآن استفاده ای نخواهد کرد. این که قرآن می فرماید : « یُضِلُّ بِهِ کثیراً و یَهدِی بِه کثیراً» ، اضلال به قرآن چرا؟ حالا هدایت به قرآن معلوم ، اما اضلال به قرآن چرا؟ این به خاطر این است که : « و أما الذین فی قلوبِهم مَرَضٌ فَزادَتهُم رِجساً إلی رِجسِهِم» آن کسانی که در دلشان مرض هست ، وقتی قرآن را می خوانند ، بر آن پلیدی درونی آنها افزوده خواهد شد. این پلیدی چیست؟ این " فی قلوبهم مَرَضً" چه مرضی است؟ این مرض یعنی همان بیماریهای اخلاقی.

وقتی دچار حسدیم ، وقتی دچار بد خواهی هستیم ، وقتی دچار حرصیم، دچار دنیا طلبی هستیم، وقتی شهوات بر ما غلبه دارد، وقتی قدرت طلبی ها بر ما غلبه دارد، وقتی حق کشی و ندیدن حق ، کتمان حق بر روح ما، بر دل ما غلبه دارد، از قرآن استفاده نمی کنیم. ضد آنچه که باید قرآن به ما بدهد ، از قرآن دریافت می کنیم. باید به خدا پناه برد.

 باید پاکیزه با قرآن مواجه شد تا نور قرآن و تذکر قرآنی در دل ما جا بگیرد و بتوانیم إن شاء الله از آن استفاده کنیم.

با قرآن باید مثل آینه مواجه شد؛ پاکیزه ، برّاق و بی زنگار، تا قرآن در دل ما منعکس شود. قرآن باید در جان ما انعکاس پیدا کند ؛ این همیشه و برای همه نیست ؛ برای کسانی است که دلشان را با صفای باطن و نفس پاکیزه کنند؛ با ایمان ، با باور و با قبول با قرآن مواجه شوند؛ والّا کسانی که دل معاند دارند، بنای بر نشنیدن و نفهمیدن دارند، نوای قرآن ، کلام قرآن و پیام قرآن در دل آنها اثری نمی کند.

ادامه دارد

تلاوت صفحه 503 :

آیه شماره 106  از سوره مبارکه بقره
 ما نَنْسَخْ مِنْ آیَةٍ أَوْ نُنْسِها نَأْتِ بِخَیْرٍ مِنْها أَوْ مِثْلِها أَ لَمْ تَعْلَمْ أَنَّ اللَّهَ عَلى‏ کُلِّ شَیْ‏ءٍ قَدیرٌ
هر حکمى را نسخ کنیم، و یا نسخ آن را به تأخیر اندازیم، بهتر از آن، یا همانند آن را مى ‏آوریم. آیا نمى‏ دانستى که خداوند بر هر چیز توانا است‏؟
نکات تفسیری :

در ماه مبارک رمضان و ماه مهمانی خدا بر آنیم تا جرعه ای از معارف الهی قرآن برگرفته و توشه راه نماییم.در این راستا بهتر دیدیم با رهنمودهای رهبر معظّم انقلاب اسلامی که خود از ابتدای عمر  شریفشان با قرآن انس داشتند در هر فرصت و مناسبتی مردم، مسئولین، ملت های دیگر و ... را به رجوع به قرآن و انس با آن و تدبر در آن توصیه می نمایند، همراه شویم.

از بیانات ایشان می توان به روشنی مراحل و برنامه های رسیدن به جامعه قرآنی را تنظیم کردکه به صورا اجمالی عبارتند از :

1.                 تلاوت قرآن

قدم اول ، یاد گرفتن متن قرآن است و این باید روز به روز زیاد شود. اگر بخواهیم همه قرآن بیاموزند ، عدّه ای باید در اوج قرار گیرند – مثل همه چیز دیگر – اگر بخواهید قرآن در خانه ها ، بین بچه ها ، بین بزرگترها ، بین زنها و مردها رواج پیدا کند ، بایستی قهرمانان قرآنی را احترام کنید...

2.                 انس با قرآن

عزیزان من! باید با قرآن انس پیدا کنید.

اگر جوان مسلمان با قرآن انس پیدا کند و فرصت تدبر در قرآن را به خود بدهد ، بسیاری از شبهات دشمنان بی اثر خواهد شد.

اگر ملتی بتواند از طریق انس با قرآن ، خود را در فضای قرآنی قرار دهد ، در فضای معرفتی قرآن قرار دهد ، خواهد توانست مشکلات خود را برطرف کند. مشکل بزرگ مسلمانان دنیا دوری از قران است؛ علاج هم برگشت به قرآن است.

گوینده آن ذات اقدس الهی است . کلمات آن هم مال ذات اقدس الهی است. لذا بایستی در آن دقت کرد ، باید آن را فهمید در آن غور کرد. اینها حاصل نمی شود مگر با انس با متن قرآن .

اگر بتوانیم با قرآن انس بگیریم ، معارف قرآن را در دل و جان خودمان نفوذ بدهیم ، زندگی ما و جامعه ی ما قرآنی خواهد شد؛ اصل این است که دلمان ، جانمان و معرفتمان حقیقتاً قرآنی باشد...

ادامه دارد

تلاوت صفحه  502 :

آیه شماره 29  از سوره مبارکه فرقان
 لَّقَدْ أَضَلَّنىِ عَنِ الذِّکْرِ بَعْدَ إِذْ جَاءَنىِ وَ کَانَ الشَّیْطَنُ لِلْانسَنِ خَذُولًا
او مرا از یادآوری (حق) گمراه ساخت بعد از آنکه (یاد حق) به سراغ من آمده بود!» و شیطان همیشه خوارکننده انسان بوده است!
نکات تفسیری :

شَهْرُ رَمَضَانَ الَّذِی أُنْزِلَ فِیهِ الْقُرْآنُ هُدًى لِلنَّاسِ وَبَینَاتٍ مِنَ الْهُدَى وَالْفُرْقَانِ

ماه رمضان است، ماهی که قرآن برای راهنمایی مردم و نشانه‌های هدایت و فرق میان حق و باطل در آن نازل شده است.

فرارسیدن ماه مبارک رمضان، ماه شناخت و معرفت، ماه توبه و مغفرت، ماه عبادت و بندگی، ماه خدا، ماه قرآن، ماه پیامبر (ص) و ماه امیرالمومنین (ع)، ماه نزول رحمت و ضیافت بیکران الهی و ماه شکستن بت‌های نفس و سجده‌ی عشق بر درگاه معبود یکتا و نامتناهی را به همه دوستان و همراهان که همواره با تقوا و ایمان، تقرب به رحمت واسعه الهی را اصلی‌ترین هدف خود می‌دانند و با استفاده از فرصت‌های نورانی ماه رجب و شعبان، خود را مهیای ضیافت الهی نموده‌اند، صمیمانه تبریک و تهنیت می‌گوییم.

 برخورداری درک صحیح از ماه مبارک رمضان، زمینه به دست آوردن مواهب و برکات الهی و عطایای ربانی را فراهم می‌نماید و در سایه این درک و فهم و شناخت است که نقش بی‌بدیل و آثار و فواید آن آشکار می‌شود.

طرح‌ریزی برنامه‌های پویای دینی ، اخلاقی و فرهنگی در دانشگاه‌ و بسط و تسری مولفه‌ها و پیوندهای عرفانی ایام پرعظمت و لیالی گرانقدر ماه مبارک رمضان بر دیگر ماه‌های سال، جان‌ها را به وجد آورده و محیطی سرشار از نشاط و معنویت می‌آفریند.

ماه مبارک رمضان، فرصتی استثنایی و بس گرانقدر و ارزشمند است که باید با برنامه‌ریزی صحیح به استقبال آن برویم، این ماه فرصتی برای دعا و نیایش و شب زنده‌داری است که عشق ملکوتی و انس با محبوب جاودانه را پدید می‌آورد و شهد مناجات و نیایش را در کام انسان، حلاوت می‌بخشد.

امیدواریم همگی از سفره پربرکت فیوضات ربوی در این ماه مبارک به نحو مطلوب بهره مند شویم و با تهذیب نفس و خضوع و خشوع در قبال پروردگار جهانیان، دل‌ها و جان‌ها را در آسمان رحمت واسعه الهی جلا دهیم.

تلاوت صفحه 501 :

آیه شماره 44  از سوره مبارکه بقره
  أَ تَأْمُرُونَ النَّاسَ بِالْبِرِّ وَ تَنْسَوْنَ أَنْفُسَکُمْ وَ أَنْتُمْ تَتْلُونَ الْکِتابَ أَ فَلا تَعْقِلُونَ
آیا مردم را به نیکى (و ایمان به پیامبرى که صفات او آشکارا در تورات آمده) دعوت مى ‏کنید، اما خودتان را فراموش مى‏ نمایید؛ با اینکه شما کتاب (آسمانى) را مى‏ خوانید! آیا نمى ‏اندیشید؟
نکات تفسیری :

1- آمران به معروف، باید خود عامل به معروف باشند. «تأمرون الناس بالبرّ و تنسون انفسکم»
2- اگر مقدّمات فراموشى را خود فراهم کرده باشیم، معذور نیستیم. عذر آن فراموشکارى پذیرفته است که بى‏ تقصیر باشد. «تنسون، تتلون»
3- تلاوت کتاب آسمانى کافى نیست، تعقّل لازم است. «تتلون الکتاب افلا تعقلون»