تلاوت صفحه173:

 
قطره ای از دریای بی کران کلام الهی:
آیه شماره 19  ازسوره مبارکه انعام
قُلْ أَیُّ شَیْ‏ءٍ أَکْبَرُ شَهادَةً قُلِ اللَّهُ شَهیدٌ بَیْنی‏ وَ بَیْنَکُمْ وَ أُوحِیَ إِلَیَّ هذَا الْقُرْآنُ لِأُنْذِرَکُمْ بِهِ وَ مَنْ بَلَغَ أَإِنَّکُمْ لَتَشْهَدُونَ أَنَّ مَعَ اللَّهِ آلِهَةً أُخْرى‏ قُلْ لا أَشْهَدُ قُلْ إِنَّما هُوَ إِلهٌ واحِدٌ وَ إِنَّنی‏ بَری‏ءٌ مِمَّا تُشْرِکُونَ
(به این کفار) بگو: چه چیزى در شهادت بزرگتراست (تا من او را براى شما گواه بر رسالت خود بیاورم؟) بگو خداى تعالى گواه بین من و شما است، و این قرآن به من وحى شده که شما و هر که را که این قرآن به گوشش بخورد انذار کرده، هشدار دهم آیا  (باچنین گواهى بزرگ) باز هم شما شهادت مى‏ دهید که با خداى تعالى خدایان دیگرى هست؟ بگو من که چنین شهادتى نمى‏ دهم، بگو حق مطلب همین است که او معبودى است یگانه و به درستى که من از هر چه که شما شریک خدایش پنداشته‏ اید بیزارم!
نکات تفسیری:
1- طرح و بیان حقایق به شکل سؤال و جواب از شیوه‏ هاى تبلیغى قرآن است. «قل اىّ شى‏ء...قل اللَّه»
2- قرآن، بزرگ‏ترین گواه بر رسالت پیامبر است. «اللَّه شهید بینى و... هذا القرآن»
3 - براى مردم غافل، سخن گفتن از زاویه‏ ى انذار مؤثّرتر است. «لانذرکم»
4- رسالت حضرت محمد صلى الله علیه و آله جهانى و جاودانى و براى همه‏ ى مردم در همه‏ ى عصرها و نسل‏هاست. «لانذرکم به و مَن بلغ»
5- تا قانون به مردم ابلاغ نشود، توبیخ و مسئولیّتى در کار نیست. «ومن بلغ» وبه اصطلاح علم اصول، عِقاب بدون بیان، قبیح است.

امیر المؤمنین علیه السلام ضربت خورد فرقش شکافته شد آقا را آوردند توی بستر آقا در آستانه‌ی شهادت است دارد وصیت می کند و آخرین حرفهایش را می زند. همیشه وصیت حرفهای آخر است و آدم حرفهای مهمش را در آخرین لحظات می زند. حالا ببینیم امیرالمؤمنین علیه السلام آن دنیای معرفت چه می گوید: «أُوصِیکُمَا بِتَقْوَى اللَّهِ وَ أَلَّا تَبْغِیَا الدُّنْیَا وَ إِنْ بَغَتْکُمَا وَ لَا تَأْسَفَا عَلَى شَیْ‏ءٍ مِنْهَا زُوِیَ عَنْکُمَا وَ قُولَا بِالْحَقِّ وَ اعْمَلَا لِلْأَجْرِ وَ کُونَا لِلظَّالِمِ خَصْماً وَ لِلْمَظْلُومِ عَوْناً أُوصِیکُمَا وَ جَمِیعَ وَلَدِی وَ أَهْلِی وَ مَنْ بَلَغَهُ کِتَابِی بِتَقْوَى اللَّهِ وَ نَظْمِ أَمْرِکُمْ وَ صَلَاحِ ذَاتِ بَیْنِکُمْ» (نهج‏البلاغه،نامه‏47) «أُوصِیکُمَا» حسن جان، حسین جان «وَ جَمِیعَ وَلَدِی» و به بچه های دیگرم هم وصیت می کنم «وَ مَنْ بَلَغَهُ کِتَابِی» به تمام کسانی که نامه‌ی من به دستشان می رسد و ناله و فریاد من را می شنوند وصیت می کنم که «بِتَقْوَی اللَّهِ» سفارش می کنم به تقوای خدا.

از عالمی می پرسند تقوا چیست؟ می گوید: شده که شما در زمینی که گِل و آب است خواسته باشی که راه بروید یا پر از تیغ است چگونه مراقبت می کنی تیغها به پایت فرو نرود تقوا یعنی اینکه انسان در زندگی

تلاوت صفحه172:

قطره ای از دریای بی کران کلام الهی:
آیه شماره 204  ازسوره مبارکه اعراف
وَإِذا قُرِئَ الْقُرْآنُ فَاسْتَمِعُوا لَهُ وَ أَنْصِتُوا لَعَلَّکُمْ تُرْحَمُونَ
وچون قرآن خوانده شود بدان گوش دارید و خاموش مانید شاید رحمتتان کند
نکات تفسیری:
1- دربرابر تلاوت قرآن از سوى هر کس که باشد، باید سکوت کرده و گوش بسپاریم. «واذا قُرء القرآن فاستمعوا له» («قُرِء» مجهول آمده است)
2- سکوت و گوش سپردن به قرآن، زمینه‏ ى برخوردارى از رحمت الهى است. «لعلّکم تُرحمون»

٣٧-احیای شب قدر
عن فضیل بن یسار قال: «کان ابو جعفر علیه‌السلام اذا کان لیلة احدى و عشرین و لیلة ثلاث و عشرین اخذ فى الدعا حتى یزول اللیل فاذا زال اللیل صلى». (وسائل‌الشیعه، ج٧، ص٢۶٠، ح۴)
فضیل‌بن‌یسار گوید: امام باقر علیه‌السلام در شب بیست‌ویکم و بیست‌وسوم ماه رمضان مشغول دعا مى‌شد تا شب به سر آید و آنگاه که شب به پایان مى‌رسید نماز صبح را مى‌خواند.
٣٨- زکات فطره
قال الصادق علیه‌السلام: «ان من تمام الصوم اعطاء الزکاة یعنى الفطرة کما ان الصلوة على النبى (صلى الله علیه و آله) من تمام الصلوة». (وسائل‌الشیعه، ج۶، ص٢٢١، ح۵)
امام صادق علیه‌السلام فرمود: تکمیل روزه به پرداخت زکات فطره است، همچنان‌که صلوات بر پیامبر صلى‌الله‌علیه‌وآله کمال نماز است.

آثار و برکات و فلسفه‌ی روزه چیست؟

ماه رمضان ماه گناه سوزی است. «رَمَضَ» به معنی سوزاندن است.

پیغمبر اکرم(ص) راجع به ماه مبارک رمضان خطبه‌ای دارند. من این خطبه را برایتان می‌خوانم. ایشان فرمود: «قَدْ أَقْبَلَ إِلَیْکُمْ شَهْرُ اللَّهِ بِالْبَرَکَةِ وَ الرَّحْمَةِ وَ الْمَغْفِرَةِ شَهْرٌ هُوَ عِنْدَ اللَّهِ أَفْضَلُ الشُّهُورِ وَ أَیَّامُهُ أَفْضَلُ الْأَیَّامِ وَ لَیَالِیهِ أَفْضَلُ اللَّیَالِی وَ سَاعَاتُهُ أَفْضَلُ السَّاعَاتِ هُوَ شَهْرٌ دُعِیتُمْ فِیهِ إِلَی ضِیَافَةِ اللَّهِ وَ جُعِلْتُمْ فِیهِ مِنْ أَهْلِ کَرَامَةِ اللَّهِ أَنْفَاسُکُمْ فِیهِ تَسْبِیحٌ وَ نَوْمُکُمْ فِیهِ عِبَادَةٌ وَ عَمَلُکُمْ فِیهِ مَقْبُولٌ وَ دُعَاؤُکُمْ فِیهِ مُسْتَجَابٌ» (بحارالأنوار، ج‏93، ص‏356) ‌ای مردم! ماه رمضان می‌آید و با خودش برکت و رحمت و مغفرت می‌آورد. ماه رمضان از بهترین ماه‌ها است. ایامش از بهترین ایام است. شب‌هایش‌از بهترین شبها‌ است. ساعاتش از بهترین ساعات است. شما در این ماه به مهمانی خدا دعوت شده‌اید. «دُعِیتُمْ فِیهِ إِلَی ضِیَافَةِ اللَّهِ» راجع به مهمانی خدا نکاتی را خدمت شما عرض می‌کنم. میزبان کیست؟ خدا میزبان است. خدا در این ماه از ما دعوت کرده است. گاهی اوقات آدم به پسرش می‌گوید: برو به فلانی بگو به منزل ما بیاید. در این مهمانی خدا میزبان است و شخصا هم از ما دعوت کرده است. وقتی ما شخصی را دعوت می‌کنیم، چند حالت دارد:

تلاوت صفحه 171:

 
قطره ای از دریای بی کران کلام الهی:
آیه شماره 82  ازسوره مبارکه نساء
أَفَلا یَتَدَبَّرونَ الْقُرْآنَ وَ لَوْ کانَ مِنْ عِنْدِ غَیْرِ اللَّهِ لَوَجَدُوا فیهِ اخْتِلافاً کَثیراً
چرا در یکایک آیه‏ هاى این قرآن دقت نمى‏ کنند با این که اگر از ناحیه غیر خدا بود، اختلاف فراوان در آن مى‏ یافتند
نکات تفسیری:
1- راه گرایش به اسلام و قرآن، اندیشه و تدبر است نه تقلید. «افلا یتدبرون»
2- قرآن همه را به تدبّر فرا خوانده است و فهم انسان به درک معارف آن مى‏ رسد. «افلا یتدبّرون القرآن»
3 - پندار وجود تضاد و اختلاف در قرآن، نتیجه‏ ى نگرش سطحى و عدم تدبّر و دقّت است. «افلا یتدبّرون»
4- در قوانین غیر الهى همواره تضاد و تناقض به چشم مى‏ خورد. «لو کان من عند غیر اللَّه لوجدوا...»
5- یک دستى و عدم اختلاف در آیات نشان آن است که سرچشمه‏ ى آن، وجودى تغییر ناپذیراست. «لو کان من عند غیراللّه»

امام سجاد (سلام الله علیه) در دعای ابوحمزه - که دعای خیلی با حال و خوبی است -  ترس از قیامت را تشریح می‌کنند: «ابکی لخروجی عن قبری عریاناً ذلیلاً حاملاً. ثقلی علی ظهری»؛ امروز می‌گریم برای وقتی که عریان و ذلیل و بار سنگین عمل بر دوشم از قبر بیرون می‌آیم. «انظر مرّةً عن یمینی و اخری عن شمالی اذ الخلائق فی شأن غیر شأنی لکل امرء منهم یومئذ شأن یغنیه وجوه یومئذ مسفرة ضاحکة مستبشرة»؛ یک عده چهره‌هاشان خندان است و خشنود و خوشحال و سربلندند. اینها چه کسانی هستند؟ کسانی هستند که در دنیا از پل صراطی که حقیقت و باطنش در آنجاست و مثال آن در اینجاست، توانسته‌اند رد شوند.  این پل صراط، پل عبودیت، پل تقوا و پل پرهیزگاری است؛ «و ان اعبدونی هذا صراط مستقیم»؛ صراط این دنیا، همان صراط روی جهنم است. «انک علی صراط مستقیم» ی که به پیغمبر می‌فرماید، یا «ان اعبدونی هذا صراط مستقیم»، همان صراط روی جهنم است. اگر اینجا ما توانستیم از این صراط، درست، با دقت و بدون لغزش عبور کنیم، گذر از آن صراط آسان‌ترین کار است؛ مثل مؤمنین که مانند برق عبور می‌کنند. «انّ الذین سبقت لهم منا الحسنی  اولئک عنها مبعدون لا یسمعون حسیسها»؛ اصلاً اینها همهمه جهنم را هم نمی‌شنوند؛ «و هم فی ما اشتهت انفسهم خالدون لا یحزنهم الفزع الاکبر.» فزع اکبر، یعنی دشوارترین ترسی که ممکن است برای انسان پیش بیاید. مؤمنین با همین ابعاد جسمانی و روحانی و نفسانی، فزع عظیمی که در آنجاست، «لا یحزنهم الفزع الاکبر»؛ اینها را محزون و اندوهگین نمی‌کند؛ اینها از این صراط عبور کرده‌اند.

بیانات مقام معظم رهبری در دیدار مسئولان نظام، شهوریور ماه 1383

٣٩- بشارت رحمت
قال النبی صلی‌الله‌علیه‌وآله: «من انسلخ عنه شهر رمضان و لم یغقر له فلا غفر الله له». (اقبال‌الاعمال، ج١، ص٢٧٠)
پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله فرمودند: هر که ماه رمضان را پشت سر گذارد و بخشیده نشود، خدا او را نیامرزد.
۴٠- روز حساب
نَظَرَ الْحَسَنُ بْنُ عَلِیٍّ علیه‌السلام إِلَى النَّاسِ یَوْمَ الْفِطْرِ یَضْحَکُونَ وَ یَلْعَبُونَ فَقَال‏: «... فَالْعَجَبُ کُلُّ الْعَجَبِ مِنَ الضَّاحِکِ اللَّاعِبِ فِی الْیَوْمِ الَّذِی یُثَابُ فِیهِ الْمُحْسِنُونَ وَ یَخْسَرُ فِیهِ الْمُقَصِّرُون‏». (اقبال‌الاعمال، ج١، ص٢٧۵)
امام حسن مجتبی علیه‌السلام نگاهش به گروهی افتاد که در روز فطر در حال خنده و سرگرمی بودند، پس فرمود: بسی عجب از کسی که خندان و خوش‌گذران است در روزی که نیکوکاران به پاداش خود می‌رسند و کوتاهی‌کنندگان [در ماه رمضان] دچار خسران می‌شوند.

توبه یعنی چه؟ تاب یعنی برگشت توبه کرده یعنی از کار غلط برگشته و کسانی توفیق توبه پیدا می کنند که مورد لطف خدا قرار بگیرند چون اول تا خداوند به انسان نظر نکند انسان توفیق توبه پیدا نمی کند. قرآن می فرماید «ثُمَّ تابَ عَلَیْهِمْ لِیَتُوبُوا» توبه/18 «تاب الله» یعنی خدا توبه کرد یعنی لطفش را که قطع کرده بود به ایشان لطفش را به ایشان برگرداند حالا که خدا لطف خودش را به اینها برگرداند اینها توفیق پیدا کردند که خودشان توبه کنند. کسانی که گناه می کنند و به فکر توبه هم نیستند پیداست که خدا سیم اینها را قطع کرده یکی از سیلی هایی که خداوند به آدم می زند اینست که آدم حالیش نباشد که چه می کند سیلی خدا صدا ندارد معنایش اینست که قرآن می فرماید «نَسُوا اللَّهَ فَأَنْساهُمْ أَنْفُسَهُمْ» حشر/19 اینها خدا را فراموش کردند خدا هم به اینها سیلی زد چه کردند؟ اینها خودشان را فراموش کردند انسان گاهی وقتها خودش را هم فراموش می کند اصلاً نمی فهمد کجا بود؟ چه کرد؟

گاهی مریض با اولین حالتی که برای او پیش می آید می فهمد که مریض است گاهی وقت ها هم مدتها مریض است و اصلاً به مریضی اش توجه ای ندارد که به دکتر برود. بنابراین کسانی که در شب بیست و سوم رمضان عذرخواهی می کنند پیشانی به خاک می مالند اشکی می ریزند پیداست که خدا اینها را دوست داشته و خدا گناهکارها را دوست دارد در یکی از مناجاتها داریم «یا اله الْعَاصِینَ» ای خدای معصیت کارها حدیث داریم وقتی گناهکار به در خانه خدا می آید خدا به قدری راضی است مثل کسی که

تلاوت صفحه 170 :

قطره ای از دریای بی کران کلام الهی:
آیه شماره 48  ازسوره مبارکه مومنون
فَکَذَّبُوهُمَا فَکاَنُواْ مِنَ الْمُهْلَکِینَ
(آری،) آنها این دو(موسی و برادرش) را تکذیب کردند; و سرانجام همگی هلاک شدند.
نکات تفسیری:
1- نتیجه‏ ى تکذیب حقّ، هلاکت است. (کذّبوهما فکانوا من المهلکین)