تلاوت صفحه 579 :

آیه شماره 23  از سوره مبارکه اسراء

 وَ قَضى‏ رَبُّکَ أَلاَّ تَعْبُدُوا إِلاَّ إِیَّاهُ وَ بِالْوالِدَیْنِ إِحْساناً إِمَّا یَبْلُغَنَّ عِنْدَکَ الْکِبَرَ أَحَدُهُما أَوْ کِلاهُما فَلا تَقُلْ لَهُما أُفٍّ وَ لا تَنْهَرْهُما وَ قُلْ لَهُما قَوْلاً کَریماً
و پروردگارت فرمان داده: جز او را نپرستید! و به پدر و مادر نیکى کنید! هرگاه یکى از آن دو، یا هر دوى آنها، نزد تو به سن پیرى رسند، کمترین اهانتى به آنها روا مدار! و بر آنها فریاد مزن! و گفتار لطیف و سنجیده و بزرگوارانه به آنها بگو!
نکات تفسیری :

1- احسان به والدین در کنار توحید و اطاعت از خداوند آمده است تا نشان دهد این کار، هم واجب عقلى و وظیفه‏ ى انسانى است، هم واجب شرعى. «قَضى‏ ربّک ألاّ تعبدوا اِلاّ ایّاه و بالوالدین احساناً»
2- در احسان به والدین، مسلمان بودن آنها شرط نیست. «بالوالدین احساناً»
3 - نیکى به پدر ومادر را بى‏ واسطه وبه دست خود انجام دهیم. «بالوالدین احساناً»
4- هرچه نیاز جسمى و روحىِ والدین بیشتر باشد، احسان به آنان ضرورى‏ تر است. «یبلغنّ عندک الکبر»
5- پدر و مادر سالمند را به آسایشگاه نبریم، بلکه نزد خود نگهداریم. «عندک»
6- در احسان به والدین و قول کریمانه، شرط مقابله نیامده است. یعنى اگر آنان هم با تو کریمانه برخورد نکردند، تو کریمانه سخن بگو. «وقل لهما قولاً کریماً»

تلاوت صفحه 578 :

آیه شماره 125  از سوره مبارکه نحل
  ادْعُ إِلى‏ سَبیلِ رَبِّکَ بِالْحِکْمَةِ وَ الْمَوْعِظَةِ الْحَسَنَةِ وَ جادِلْهُمْ بِالَّتی‏ هِیَ أَحْسَنُ إِنَّ رَبَّکَ هُوَ أَعْلَمُ بِمَنْ ضَلَّ عَنْ سَبیلِهِ وَ هُوَ أَعْلَمُ بِالْمُهْتَدینَ
با حکمت و اندرز نیکو، به راه پروردگارت دعوت نما! و با آنها به روشى که نیکوتر است، استدلال و مناظره کن! پروردگارت، از هر کسى بهتر مى‏ داند چه کسى از راه او گمراه شده است؛ و او به هدایت‏ یافتگان داناتر است.
نکات تفسیری :

1- دعوت باید جهت الهى داشته باشد. «الى سبیل ربّک»
2- دعوت، مراحل و مراتبى دارد. (حکمت، موعظه، جدال نیکو که حکمت راه عقلى و موعظه راه عاطفى مى‏ باشد.)
3- موعظه باید حَسن باشد، ولى جدال باید اَحسن باشد. «الموعظة حسنة - بالتى هى اَحسن» (هم محتوا نیکو باشد و هم شیوه و بیان)
4- بیان آثار و برکات خوبى‏ ها و آفات و خطرات بدى‏ ها از شیوه هاى دعوت است. «بالحکمة» (حکمت یعنى آشنایى با مصالح و مفاسد امور از طریق علم و عقل)
5- شما ضامن وظیفه هستید، نه ضامن نتیجه. «ان ربک هو اعلم بمن ضلّ عن سبیله و هو اعلم بالمهتدین»
6- اسلام به طرفداران خود هم غذاى فکرى مى‏ دهد، «بالحکمة» هم غذاى روح «الموعظة الحسنة» و به مخالفان برخورد منطقى دارد. «جادلهم ...»

تلاوت صفحه 577 :

آیه شماره 97  از سوره مبارکه نحل
 مَنْ عَمِلَ صالِحاً مِنْ ذَکَرٍ أَوْ أُنْثى‏ وَ هُوَ مُؤْمِنٌ فَلَنُحْیِیَنَّهُ حَیاةً طَیِّبَةً وَ لَنَجْزِیَنَّهُمْ أَجْرَهُمْ بِأَحْسَنِ ما کانُوا یَعْمَلُونَ
هر کس کار شایسته‏ اى انجام دهد، خواه مرد باشد یا زن، در حالى که مؤمن است، او را به حیاتى پاک زنده مى‏ داریم؛ و پاداش آنها را به بهترین اعمالى که انجام مى‏ دادند، خواهیم داد.
نکات تفسیری :

1- ملاک پاداش، سنّ، نژاد، جنسیت، موقعیت اجتماعى، سیاسى و... نیست. «مَن عَمِل»
2- زن و مرد در کسب کمالات معنوى یکسانند. «من ذکر او انثى»
3- شرط قبولى عمل صالح، ایمان است. «و هو مؤمن»
4- حتى یک عمل صالح، بى‏ پاسخ نمى‏ ماند. «من عمل صالحاً»
5- کار خوب به تنهایى کافى نیست، خود انسان هم باید خوب باشد. «من عمل صالحاً... و هو مؤمن»
6- انسانِ بدون ایمان و عمل صالح، گویى مرده است. «فلنحیینّه حیوة طیّبةً»

تلاوت صفحه 576 :

آیه شماره 28  از سوره مبارکه رعد
 الَّذینَ آمَنُوا وَ تَطْمَئِنُّ قُلُوبُهُمْ بِذِکْرِ اللَّهِ أَلا بِذِکْرِ اللَّهِ تَطْمَئِنُّ الْقُلُوبُ
آنها کسانى هستند که ایمان آورده ‏اند، و دلهایشان به یاد خدا مطمئن (و آرام) است؛ آگاه باشید، تنها با یاد خدا دلها آرامش مى‏ یابد.
نکات تفسیری :

1- ایمان بدون اطمینان قلبى، کامل و کارساز نیست. «امنوا وتطمئن قلوبهم»
2- یاد خدا با زبان کفایت نمى‏ کند، اطمینان قلبى هم مى‏ خواهد. «تطمئن قلوبهم بذکر اللَّه»
3- تنها یاد خدا، مایه‏ ى آرامش دل مى‏ شود. «بذکر اللَّه تطمئن القلوب»
امروزه دارندگان زر و زور و تزویر بسیارند ولى از آرامش لازم خبرى نیست.

تلاوت صفحه 575 :

آیه شماره 87  از سوره مبارکه یوسف
 یا بَنِیَّ اذْهَبُوا فَتَحَسَّسُوا مِنْ یُوسُفَ وَ أَخیهِ وَ لا تَیْأَسُوا مِنْ رَوْحِ اللَّهِ إِنَّهُ لا یَیْأَسُ مِنْ رَوْحِ اللَّهِ إِلاَّ الْقَوْمُ الْکافِرُونَ
پسرانم! بروید، و از یوسف و برادرش جستجو کنید؛ و از رحمت خدا مأیوس نشوید؛ که تنها گروه کافران، از رحمت خدا مأیوس مى ‏شوند.
نکات تفسیری :

1- رسیدن به لطف الهى، با تنبلى سازگار نیست. «اذهبوا، ولا تایْئسوا»
2- اولیاى خدا، هم خود مأیوس نمى‏ شوند هم دیگران را از یأس باز مى‏ دارند. «لاتایئسوا»
3 - یأس، نشانه‏ ى کفر است. «لایایئس... الاّ القوم الکافرون» زیرا مأیوس شده، در درون خود مى‏ گوید: قدرت خدا تمام شده است.

تلاوت صفحه 574 :

آیه شماره 11  از سوره مبارکه هود
 وَ لا تَرْکَنُوا إِلَى الَّذینَ ظَلَمُوا فَتَمَسَّکُمُ النَّارُ وَ ما لَکُمْ مِنْ دُونِ اللَّهِ مِنْ أَوْلِیاءَ ثُمَّ لا تُنْصَرُونَ
و بر ظالمان تکیه ننمایید، که موجب مى‏ شود آتش شما را فرا گیرد؛ و در آن حال، هیچ ولىّ و سرپرستى جز خدا نخواهید داشت؛ و یارى نمى‏ شوید!
نکات تفسیری :

1- صبر در برابر حوادثِ تلخ و شیرین زندگى، از بهترین مصادیق عمل صالح است. «صبروا و عملوا الصالحات»
2- مؤمن، نه یأس دارد و نه کفران و تفاخر، بلکه نشکن و مقاوم است. «صبروا»
3- صبر و پایدارى وسیله‏ ى آمرزش گناهان است. «الذین صبروا ... لهم مغفرة»
4- اگر بدانیم که چه پاداشى در انتظار ماست، صبر براى ما شیرین مى‏ شود. «الذین صبروا... لهم مغفرة و اجرٌ کبیر»

تلاوت صفحه 573 :

قطره ای از دریای بیکران کلام الهی :

آیه شماره 36  از سوره مبارکه یونس
 وَ ما یَتَّبِعُ أَکْثَرُهُمْ إِلاَّ ظَنًّا إِنَّ الظَّنَّ لا یُغْنی‏ مِنَ الْحَقِّ شَیْئاً إِنَّ اللَّهَ عَلیمٌ بِما یَفْعَلُونَ
و بیشتر آنها، جز از گمان (و پندارهاى بى‏ اساس)، پیروى نمى‏ کنند؛ (در حالى که) گمان، هرگز انسان را از حقّ بى‏ نیاز نمى‏ سازد (و به حق نمى‏ رساند)! به یقین، خداوند از آنچه انجام مى‏ دهند، آگاه است!
نکات تفسیری :

1- همیشه اکثریّت، نشانه‏ ى حقّانیّت نیست. «و ما یتّبع اکثرهم الا ظناً»
2- مخالفان انبیا، منطق ندارند. «الاّ ظّناً»
3- شرک پایه‏ ى علمى ندارد. «هل من شرکائکم... و ما یتّبع الا ظناً»
4- در عقاید و بینش ها باید سراغ علم رفت، نه گمان. «انّ الظّنَّ لایغنى من الحقّ»

تلاوت صفحه 572 :

آیه شماره 10  از سوره مبارکه یونس
 دَعْواهُمْ فیها سُبْحانَکَ اللَّهُمَّ وَ تَحِیَّتُهُمْ فیها سَلامٌ وَ آخِرُ دَعْواهُمْ أَنِ الْحَمْدُ لِلَّهِ رَبِّ الْعالَمینَ
گفتار (و دعاى) آنها در بهشت این است که: «خداوندا، منزهى تو!» و تحیّت آنها در آنجا: سلام؛ و آخرین سخنشان این است که: «حمد، مخصوص پروردگار عالمیان است!»
نکات تفسیری :

1- یاد خدا تنها در دنیا نیست، آخرت هم جاى ذکر الهى است. «سبحانک اللّهم»
2- انسان به جایى مى‏ رسد که دعا و خواسته ‏اش هم تمجید پروردگار مى‏ شود. «دعواهم فیها سبحانک» و این تسبیح و تمجید آنان را کامیاب مى‏ سازد.
3- مؤمنان، در برابر صفات الهى مى‏ گویند: «سبحانک»، در برابر سایر مؤمنان مى‏ گویند:«سلام» ودر مقابل کامیابى از نعمت‏هاى الهى مى‏ گویند:«الحمدللَّه»
4- مؤمن، عاشق خداست. بهشت و لذّت‏هاى بهشتى هم او را از یاد محبوب باز نمى‏ دارد، بلکه در همه چیز، لطف و قدرت خدا را مى‏ بیند. «سبحانک اللّهم، الحمد للّه»
5 - آغاز سخن مؤمنان با «سبحان اللّه» وپایان آن با «الحمدللَّه» مى‏ باشد. (از عبارت «آخر دعواهم ان الحمدللَّه» استفاده مى‏ شود که اوّل سخن آنان «سبحانک الّلهم» است)

تلاوت صفحه 571 :

آیه شماره 9  از سوره مبارکه یونس
 إِنَّ الَّذینَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ یَهْدیهِمْ رَبُّهُمْ بِإیمانِهِمْ تَجْری مِنْ تَحْتِهِمُ الْأَنْهارُ فی‏ جَنَّاتِ النَّعیمِ
کسانى که ایمان آوردند و کارهاى شایسته انجام دادند، پروردگارشان آنها را در پرتو ایمانشان هدایت مى‏ کند؛ از زیر (قصرهاى) آنها در باغهاى بهشت، نهرها جارى است‏.
نکات تفسیری :

1- گرچه مؤمن هدایت یافته است، ولى همواره نیازمند هدایت الهى است. [حتّى رسول خدا صلى الله علیه وآله و امامان معصوم‏ علیهم السلام نیز همواره مى‏ گفتند: »اهدنا الصراط المستقیم« ] «یهدیهم ربّهم»
2- زمینه‏ ى هدایت الهى را باید خود ایجاد کنیم. «یهدیهم ربّهم‏ بایمانهم»
3- در مقایسه بین ایمان و عمل، ایمان محور است. «یهدیهم ربّهم ‏بایمانهم» و نفرمود: «بایمانهم و عملهم»

تلاوت صفحه 570 :

آیه شماره 122  از سوره مبارکه توبه
 وَ ما کانَ الْمُؤْمِنُونَ لِیَنْفِرُوا کَافَّةً فَلَوْ لا نَفَرَ مِنْ کُلِّ فِرْقَةٍ مِنْهُمْ طائِفَةٌ لِیَتَفَقَّهُوا فِی الدِّینِ وَ لِیُنْذِرُوا قَوْمَهُمْ إِذا رَجَعُوا إِلَیْهِمْ لَعَلَّهُمْ یَحْذَرُونَ
شایسته نیست مؤمنان همگى (بسوى میدان جهاد) کوچ کنند؛ چرا از هر گروهى از آنان، طایفه‏ اى کوچ نمى‏ کند (و طایفه‏ اى در مدینه بماند)، تا در دین (و معارف و احکام اسلام) آگاهى یابند و به هنگام بازگشت بسوى قوم خود، آنها را بیم دهند؟! شاید (از مخالفت فرمان پروردگار) بترسند، و خوددارى کنند!
نکات تفسیری :