قرائت صفحه274:

قطره ای از دریای بیکران کلام الهی:
آیه شماره 128  از سوره مبارکه بقره
رَبَّنا وَ اجْعَلْنا مُسْلِمَیْنِ لَکَ وَ مِنْ ذُرِّیَّتِنا أُمَّةً مُسْلِمَةً لَکَ وَ أَرِنا مَناسِکَنا وَ تُبْ عَلَیْنا إِنَّکَ أَنْتَ التَّوَّابُ الرَّحیمُ
پروردگارا، و نیز ما را دو مسلمان براى خود بگردان و از ذریه ما نیز امتى مسلمان براى خودت بدار و مناسک ما را بما نشان بده و توبه ما را بپذیر که تو تواب و مهربانى !
نکات تفسیری:
1- به کمالات امروز خود قانع نشوید، تکامل و تداوم آنرا از خدا بخواهید. «ربنا و اجعلنا مسلمَین لک»
2- توجّه به نسل و فرزندان، یک دورنگرى عاقلانه و خداپسندانه است که حاکى از وسعت نظر و سوز وعشق درونى است وبارها در دعاهاى حضرت ابراهیم آمده است. «ومن ذریّتنا»
3- راه و روش بندگى را باید از خدا آموخت وگرنه انسان گرفتار انواع خرافات و انحرافات مى‏ شود. «أرنا مناسکنا»
4- تا روح تسلیم نباشد، بیان احکام سودى نخواهد داشت. در اینجا ابراهیم علیه السلام ابتدا از خداوند روح تسلیم تقاضا مى‏ کند، سپس راه و روش عبادت و بندگى را مى‏ خواهد. «واجعلنا مسلمَین لک... ارنا مناسکنا»
5 - نیاز به توبه وبازگشت الطاف الهى، در هر حال و براى هر مقامى، ارزش است. «تب [در حدیث مى‏ خوانیم: رسول اکرم صلى الله علیه وآله هر روز، هفتاد مرتبه استغفار مى‏ نمود، با اینکه او معصوم بود و هیچ گناهى نداشت.] علینا»

قرائت صفحه273:

قطره ای از دریای بیکران کلام الهی:
آیه شماره 58  از سوره مبارکه فرقان
وَ تَوَکَّلْ عَلىَ الْحَىّ‏ِ الَّذِى لَا یَمُوتُ وَ سَبِّحْ بِحَمْدِهِ وَ کَفَى‏ بِهِ بِذُنُوبِ عِبَادِهِ خَبِیرًا
و توکل کن بر آن زنده‏ ای که هرگز نمی‏ میرد; و تسبیح و حمد او را بجا آور; و همین بس که او از گناهان بندگانش آگاه است!
نکات تفسیری:
1- تکیه‏ ى فانى بر فانى لغو است. «توکّل على الحىّ الّذى لایموت»
2- خدایى را وکیل بگیر که براى همیشه زنده است و اگر امروز به دشمن مهلت داد تا شاید از کارشکنى و کفر دست بردارد، فردا فرصت و مهلت دارد تا از او انتقام گیرد. «لایموت»
3- توکّل قلبى باید با تسبیح و حمد عملى همراه باشد. «و سبّح بحمد»
4 - خداوند به کارهاى جزئى مردم علم دقیق دارد. «بذنوب عباده»
5- گناهکاران نیز بندگان خدا هستند. «ذنوب عباده»

قرائت صفحه272:

قطره ای از دریای بیکران کلام الهی:
آیه شماره 57  از سوره مبارکه فرقان
قُلْ مَا أَسْئلُکُمْ عَلَیْهِ مِنْ أَجْرٍ إِلَّا مَن شَاءَ أَن یَتَّخِذَ إِلىَ‏ رَبِّهِ سَبِیلًا
بگو: «من در برابر آن (ابلاغ آیین خدا) هیچ گونه پاداشی از شما نمی‏ طلبم; مگر کسی که بخواهد راهی بسوی پروردگارش برگزیند (این پاداش من است.)»
نکات تفسیری:
1-رهبرى موفّق است که بى‏ توقّعى خود را به مردم اعلام کند. «قل ما اسئلکم»
2- انسان، زمانى به اخلاص مى‏ رسد که هیچ گونه پاداش مادّى و عنوانى و زبانى نخواهد. «ما اسئلکم من اجر»
3- انسان در انتخاب راه و عقیده آزاد است. «من شاء أن یتّخذ»
4- مزد انبیا این است که مردم خدا را بندگى کنند. «الى ربّه سبیلا»

قرائت صفحه271:

قطره ای از دریای بیکران کلام الهی:
آیه شماره 56  از سوره مبارکه فرقان
وَ مَا أَرْسَلْنَاکَ إِلَّا مُبَشِّرًا وَ نَذِیرًا
(ای پیامبر!) ما تو را جز بعنوان بشارت دهنده و انذار کننده نفرستادیم!
نکات تفسیری:
1- انبیاء ضامن وظیفه‏ ى خود هستند، نه نتیجه. «و ما ارسلناک الا مبشّراً و نذیرا»
2- در ارشاد و تبلیغ، هشدار و مژده در کنار هم کارساز است. «مبشّراً و نذیرا»
3- انبیاء حقّ اجبار مردم و سیطره بر آنها را ندارند. «الاّ مبشّراً و نذیرا»
4- انسان، به هشدار بیشتر نیاز دارد تا بشارت. (کلمه‏ ى «نذیر» صیغه‏ ى مبالغه و نشانه‏ ى تأکید است) «نذیرا»

قرائت صفحه270 :

قطره ای از دریای بیکران کلام الهی:
آیه شماره 55  از سوره مبارکه فرقان
وَ یَعْبُدُونَ مِن دُونِ اللَّهِ مَا لَا یَنفَعُهُمْ وَ لَا یَضُرُّهُمْ وَ کاَنَ الْکاَفِرُ عَلىَ‏ رَبِّهِ ظَهِیرًا
آنان جز خدا چیزهایی را می‏ پرستند که نه به آنان سودی می‏ رساند و نه زیانی; و کافران همیشه در برابر پروردگارشان (در طریق کفر) پشتیبان یکدیگرند.
نکات تفسیری:
1-عملى ارزشمند است که بدنبال آن جلب منفعت یا دفع ضررى باشد، پرستش غیر خدا ارزشى ندارد. «ویعبدون من دون اللّه ما لاینفعهم و لایضرّهم»
2- مشرکان، هیچ دلیل ومنطقى براى پرستش بت‏ها ندارند. «لاینفعهم ولایضرّهم»
3- نفع و ضرر تنها به دست خداست، نه دیگران. «لا ینفعهم و لا یضرّهم»
4- مشرکان، کافرند ودر کفر پشتیبان یکدیگرند. «کان الکافر على ربّه ظهیرا»

قرائت صفحه269:

قطره ای از دریای بیکران کلام الهی:
آیه شماره 54  از سوره مبارکه فرقان
وَ هُوَ الَّذِى خَلَقَ مِنَ الْمَاءِ بَشَرًا فَجَعَلَهُ نَسَبًا وَ صِهْرًا وَ کاَنَ رَبُّکَ قَدِیرًا
او کسی است که از آب، انسانی را آفرید; سپس او را نسب و سبب قرار داد (و نسل او را از این دو طریق گسترش داد); و پروردگار تو همواره توانا بوده است.
نکات تفسیری:
1- هم انسان از آب است، «خلق من الماء بشرا» هم حیوان، «واللّه خلق کلّ دابّة من ماء[نور/45]« و هم سایر موجودات زنده. «و جعلنا من الماء کلّ شى‏ء حىّ» [انبیاء/30]
2- همه ‏ى انسان‏ها از یک مادّه آفریده شده ‏اند، «خلق من الماء بشرا» پس امتیازات و برترى‏ هاى نژادى پوچ است.
3- زندگى انسان بر اساس پیوندهاى سببى و نسبى شکل مى‏ گیرد. «نَسباً و صِهراً»
4- در این آیه از بستگان نسبى قبل از بستگان سببى سخن به میان آمده است تا رمز اولویّت آنان باشد. «نَسباً و صِهراً»

قرائت صفحه 268 :

 قطره ای از دریای بیکران کلام الهی:
آیه شماره 53  از سوره مبارکه فرقان
وَ هُوَ الَّذِى مَرَجَ الْبَحْرَیْنِ هَذَا عَذْبٌ فُرَاتٌ وَ هَذَا مِلْحٌ أُجَاجٌ وَ جَعَلَ بَیْنَهُمَا بَرْزَخًا وَ حِجْرًا محجُورًا
او کسی است که دو دریا را در کنار هم قرار داد; یکی گوارا و شیرین، و دیگری شور و تلخ; و در میان آنها برزخی قرار داد تا با هم مخلوط نشوند (گویی هر یک به دیگری می‏ گوید:) دور باش و نزدیک نیا!
نکات تفسیری:
1- خدایى که اجازه نمى ‏دهد آب گوارا و آب شورى که در کنار یکدیگرند با هم مخلوط شوند، چگونه اجازه مى‏ دهد حقّ و باطل و کفر وایمان، آمیخته شوند؟ «فلا تُطِع الکافرین و جاهدهم به جهاداً کبیرا... مَرَج البحرین...»
2- با اراده ‏ى خداوند حتّى اگر مایعات در کنار هم باشند با یکدیگر مخلوط نمى‏ شوند. «جعل بینهما برزخاً»

قرائت صفحه267 :

قطره ای از دریای بیکران کلام الهی:
آیه شماره 52  از سوره مبارکه فرقان
فَلَا تُطِعِ الْکَفِرِینَ وَ جَهِدْهُم بِهِ جِهَادًا کَبِیرًا
بنابر این از کافران اطاعت مکن، و بوسیله آن ( قرآن) با آنان جهاد بزرگی بنما!
نکات تفسیری:
1- زمانى مى ‏توانید در برابر کفّار، مستقل و مقاوم و با صلابت باشید که متمرکز باشید. «لوشئنا لبعثنا فى کل قریة نذیراً - فلا تطع» یعنى اکنون که رهبرى در وجود یک پیامبر متمرکز است، شما نیرومندید، پس سازش نکنید.
2- پیروى نکردن از کفّار کافى نیست، جهاد لازم است، آن هم جهادى بزرگ و همه‏ جانبه. «فلا تُطِع ... و جاهدهم به جهاداً کبیرا»
3- مبارزه‏ ى منفى، یکى از شیوه‏ هاى مبارزه است. (با ترک اطاعت از کفّار، با آنان جهاد کن) «فلاتُطِع... و جاهدهم»
4 - قرآن بهترین ابزار جهاد علمى و فرهنگى و نیرومندترین وسیله‏ ى بحث و محاجّه با دشمنان اسلام است. «جاهدهم به»
5- دشمنان شما براى تهاجم فرهنگى و فکرى تلاش‏ها دارند، شما هم بیکار نباشید. «جاهدهم» طرفینى است.

قرائت صفحه 266 :

قطره ای از دریای بیکران کلام الهی:
آیه شماره 51  از سوره مبارکه فرقان
وَ لَوْ شِئْنَا لَبَعَثْنَا فىِ کُلّ‏ِ قَرْیَةٍ نَّذِیرًا
و اگر می‏ خواستیم، در هر شهر و دیاری بیم ‏دهنده ‏ای برمی ‏انگیختیم (ولی این کار لزومی نداشت).
نکات تفسیری:
1- گرچه براى هر امّتى رهبرى لازم است، «و اِنْ من اُمّة الاّ خَلا فیها نذیر[فاطر/24]در هر قریه ‏اى یک پیامبر بود، این کار به وحدتِ رهبرىِ امّت ضربه مى‏ زد. «ولو شئنا لبعثنا...»
2- رسالت امرى توقیفى است، نه قراردادى و انتخابى. «ولو شئنا لبعثنا...»

قرائت صفحه265 :

 
قطره ای از دریای بیکران کلام الهی:
آیه شماره 40  از سوره مبارکه ابراهیم
رَبِّ اجْعَلْنِی مُقِیمَ الصَّلاَةِ وَمِن ذُرِّیَّتِی رَبَّنَا وَتَقَبَّلْ دُعَاء
پروردگارا مرا برپادارنده نماز قرار ده و از فرزندان من نیز پروردگارا و دعاى مرا بپذیر
نکات تفسیری:
1-تکرار «ربّ» در آغاز دعاهاى حضرت ابراهیم، نشانه تأثیر آن دراستجابت دعا و یا یکى از آداب آن است. «ربّ اجعلنى»
2- براى اقامه‏ ى نماز خود و فرزندانتان، از خداوند استمداد کنید. «ربّ اجعلنى»
3- نماز، محور دعاهاى حضرت ابراهیم است. «ربّنا لیقیموا الصّلاة»، « ربّ اجعلنى مقیم الصّلاة»
4- با آنکه رسالت انبیا اقامه‏ ى دین است اما دعا براى اقامه‏ ى نماز به جاى آن، نشانه آن است که نماز چهره و سیماى تمام ‏نماى دین است. «مقیم الصّلاة»