درس 111 ، قسمت دوم سوره جمعه ؛ سوره جمعه از سه گفتار اصلی تشکیل شده:
نعمت هدایت مردم توسط پیامبر(ص)
نکوهش یهودیان به دلیل عمل نکردن به تورات
انجام تکالیف و وظایف شرعی
خداوند برای هدایت قوم بنی اسرائیل کتاب تورات را برای آنها فرستاد و عقاید توحیدی و احکام دینی را که ضامن سعادت و نیکبختی دنیا و آخرت آنها بود به ایشان عنایت کرد و به آنها وعده داد اگر به کتاب خدا عمل کنند، نه تنها از نظر معنوی، بلکه از نظر اقتصادی و اجتماعی هم به موفقیتهای بسیاری دست می یابند؛ اما بیشتر یهودیان به دین خدا پشت کردند و به احکام تورات عمل نکردند و تنها به مواردی عمل کردند که مطابق میلشان بود . خدای سبحان با بیان مثالی گویا، روحیه دین گریزی یهودیان را نکوهش کرده، می فرماید: "وضعیت کسانی که به آنها امر شده بود به تورات عمل کنند، ولی به آن عمل نکردند، به درازگوشی می ماند که کتا بهای آسمانی را بر پشت خود حمل می کنند. " این تمثیل نشان می دهد که واقعیت درونی کسانی که آیات و نشانه های الهی را تکذیب می کنند و به آنها عمل نمی کنند، چقدر زشت است. آنان با این رفتار نادرست و زشتشان از مرتبه و شأن انسانی خود فاصله گرفته و به مرتبه حیوان باربری تنزل کرده اند که از حقایق معنوی غافل است و به این وسیله بزر گترین ظلم و ستم را به خود کردند و خود را از سعادت و کمال انسانی محروم نمودند و برای همیشه از هدایت الهی محروم شدند؛ زیرا "سنت خدا چنین است که ستمکاران را هدایت نمی کند. "
... امیر مؤمنان در ادامه نامه اش به عثمان بن حنیف می فرماید :" مرا با ورع و کوشش و عفت و پاکدامنی خودتان یاری کنید." برخی گفته اند ورع بالاتر از تقواست چون ورع وقوف عند الشبهات است اما آنچه در قرآن ذکر شده نشانگر این است که تقوا واژه کلیدی قرآن است و اعم از ورع است چرا که هم جنبه های ایجابی واثباتی را در بر می گیرد و هم جنبه های سلبی را ....
.... در قرآن و روایات گناه به جهل نسبت داده شده . حضرت امیر مؤمنان علی علیه السلام می فرماید: " کسانیکه خدا را نافرمانی می کنند به جهت جهل آنهاست."
هر جا گناه و نافرمانی و سرکشی در مقابل خدا هست، دلیل بر این است که شخص قدرت خدا را نفهمیده لذا تسلیم امر خدا نیست ...
حدیث 27 درباره فارغ کردن دل از همه اشتغالات ظاهری و باطنی برای خداست. به عنوان مثال اینکه انسان چکار کند که در نماز حضور قلب داشته باشد و خودش را برای خدا فارغ البال کند . به نظر حضرت امام کسی که نماز را تأخیر می اندازد و در نماز استخفاف می ورزد ولی نماز را با حضور قلب می خواند با کسی که نماز را اول وقت ولی بدون حضور قلب می خواند یکسان است!... برای رسیدن به حضور قلب در نماز کتاب نماز از منظر امام و شهید ثانی را مطالعه کنید.
... در این هنگام عمر گفت : علی تا بیعت نکنی ، کسی به تو رضایت نمی دهد ( و تو را رها نمی کنیم ) یعنی اگر بیعت نکنی دیگر بین ما هیچ چیزی نیست . دنبال گرفتن بیعت از امیر المؤمنین ان هم در موضع ذلت است ! هیچ تفاوتی بین قول عمر و ابوبکر با قول ولید و مروان در قصر حکومتی بنی امیه با سید الشهداء وجود ندارد. فقط تاریخش متفاوت است این در سال 11 هجری بود و آن در سال شصتم اتفاق افتاد ....
در آیه دوم سوره جمعه خداوند تعالی می فرماید: (وَ یُعَلّمهم الکتاب وَ الْحِکْمَةَ) : پیامبر جزئیات قوانین و مقررات کتاب خدا را به آنها آموزش می دهد و ابهامها و تردیدهای آنها را دربارۀ آیات خدا برطرف می کند تا آماده دریافت معارف الهی شوند. بسیاری از مطالب حکمت آمیز اعتقادی، اخلاقی و فقهی را که در کتاب خدا بیان نشده است ، به آنها تعلیم می دهد .
برخی گفته اند مراد از کتاب قرآن تنزیلی است و مراد از حکمت قرآن تبیینی است. همه آنچه که به وسیله پیامبر، عترت و اهل بیت علیهم السلام برای ما بیان می شود ، وحی تبیینی است . برخی نیز گفته اند که منظور از کتاب و حکمت ، وحی و عقل است . و برخی معتقدند منظور ....
درس 45 قسمتهایی از نامه عتاب آمیز امیر مؤمنان علی علیه السلام به عثمان بن حنیف والی بصره است . عثمان یکی از صحابی مهم پیامبر اکرم و از اصحاب و یاران وفادار امیر مؤمنان بود . ایشان در مهمانی شرکت کرده که اشرافی بوده ، نه به جهت رانت خواری ؛ فقط دعوت صاحب ضیافت را پذیرفته و در ان مجلس شرکت کرده و حضرت به این دلیل و فارغ از مجلس و صاحب مجلس ،او را به شدت مورد انتقاد قرار داده و می فرماید: ...
امیر المؤمنین در خطبه 147 نهج البلاغه به این نکته اشاره می فرماید که :" روزی فرا می رسد که حاملان قرآن، قرآن را به کناری می افکنند و حافظانش آن را به فراموشی می سپارند. آن روز قرآن و پیروان واقعی آن (که در اصل عاملان قرآن هستند) از میان مردم رانده و تبعید می شوند ." حضرت رسول می فرماید : « چه بسا تالیان قرآن که قرآن آنها را لعنت می کند»... به جای اینکه قرآن امام و رهبر ایشان باشد ، آنها امام قرآن می شوند....
حجت الاسلام رضا محمدی تکمله ای بر حدیث 26 بیان نمود و سپس به تبیین فرازهای ابتدایی حدیث 27 کتاب چهل حدیث حضرت امام (ره) که پیرامون فراغت دل از دنیا و حضور قلب در عبادات پرداختند: