در این قسمت از نامه حضرت امیر به مالک اشتر تأکید می کند که در حکومت به عامّه مردم بیشتر توجه داشته باش و از دقت نظر پیرامون خواص بپرهیز! چرا که چنین حکومتی رضایت الهی را به دنبال دارد و دوام و بقای خود را تضمین می کند . نارضایتی عامه مردم خشنودی خواص را از بین می برد و نارضایتی خواص با خشنودی عموم مردم پوشیده می شود....


برای دانلود کردن اینجا کلیک کنید.

پس از توصیه های امیر المؤمنین درباره پایه های اصلی حکومت اسلامی و ضرورت خودسازی حاکم و خدمت رسانی به مردم ، به لزوم مهربانی ، محبت و احسان به مردم اشاره می کند وبه این نکته کلیدی اشاره می کند که :

از محبت تلخها شیرین شود         ازمحبت مس ها زرین شود

              از محبت دُرد ها صافی شود             از محبت دردها شافی شود

                                     ازمحبت خارها گل می شود            ازمحبت سرکه ها مُل می شود.....

برای دانلود کردن اینجا کلیک کنید.

درس ششم پیرامون نامه 53 امیرالمؤمنین به مالک اشتر می باشد. حضرت امیر در این نامه وظایف مالک را معین نموده و به او می فرماید : " افکار عمومی مردم بهترین قاضی در خصوص رفتار و اعمال زمامداران است همان طور که هر حاکمی نسبت به حکومت پیشینیان قضاوت می کند . زبان مردم قلم حق است و راه شناخت انسان های صالح همین قضاوت عمومی است که خداوند بر زبان مردم جاری می سازد....
 

برای دانلود کردن اینجا کلیک کنید.

حضرت امیر المؤمنین در ادامه نامه 31 به آثار تربیتی مرگ اشاره می نماید و به این نکته اشاره می نماید که مرگ سیر تکاملی بوده و یک نعمت است برای رسیدن به مراحل بالاتر و یک مرحله اکمالی است .....
با مرگ انسان وارد فضایی می شود که با مرحله قبل بسیار فرق دارد و برای فهم این قضیه مثالهایی در این دنیا وجود دارد مثلاً کرم ابریشم در ابتدا می خزد و از برگ تغذیه می کند بعد از پیله بستن (اگر پیله را بشکافی میبینی که خشک شده و اگر دست بزنی پودر شده و میریزد ) تبدیل به یک پروانه خوش آب ورنگ شده که پرواز می نماید یعنی یک سیر تکاملی پیدا کرده .....


برای دانلود کردن اینجا کلیک کنید.

در ادامه مباحث کتاب درسنامه نهج البلاغه (جلد سوم) در درس چهارم و ادامه نامه 31 حضرت امیر المؤمنین (ع) پیرامون دعا و اجابت آن می فرماید:"... لم یُعَیِّرکَ بِالإنابة و لَم یَفضَحکَ حَیثُ الفَضیحَةُ بک أولی... "خدا تو را به خاطر توبه سرزنش نمی کند و تو را در جایی که سزاوار رسوایی بودی رسوا نکرده ...به عبارتی هیچ گاه در توبه بسته نیست و خداوند بخشنده و مهربان است. خداوند در آیه 53 سوره زمر می فرماید: قل یا عبادی الذین أسرفوا علی أنفسهم لا تقنطوا من رحمة الله ...." در این آیه  که امید بخش ترین آیه قرآن نامیده شده ، خداوند با تاکیدات فراوان می فرماید :" إنّ الله یغفر الذنوب جمیعاً".....


برای دانلود کردن اینجا کلیک کنید.

به اعتقاد معطّله ما به فهم صفات و اسماء خدا راه نداریم یعنی ما پنهان و ظاهر بودن خدا را نمی فهمیم . پس باید این موضوع را رها کنیم . و در مورد آن اندیشه نکنیم. مشبّهه یا اهل تشبیه معتقدند این اسماءو صفات را می توان فهمید اما شبیه همان اسماء و صفاتی را که در خودشان می یابند به خدا نسبت می دهند. شیعه نه موافق نظر اهل تعطیل است و نه موافق مشبّهه ، به نظر شیعه معرفت را از جهاتی می توانیم کسب کنیم و یک شناخت نسبی به دست بیاوریم و معرفتمان را افزایش دهیم . نباید معارفی را که داریم رها کرده و بگوییم عقل بشر در این ها راه ندارد....به طور مثال بعضی ها ظهور خدا را در افعال خدا معنا می کنند ، یعنی خدا را در آثار او بروز می دهند و می گویند جلوه های خداوند را در آفریده های خدا می توانید ببینید. امام حسین (ع) در دعای عرفه می فرماید: چه طور استدلال می شود بر وجود چیزی که در وجود خودش متاج توست؟ آیا برای غیر تو ظهوری هست که در تو نباشد تا آن چیز وسیله ای برای ظهور تو گردد؟ تو کی پنهان و غایب بودی که دلیل و راهنمایی برای وجود تو بیابم.

کی رفته‌ای زدل که تمنا کنم تو را         کی بوده‌ای نهفته که پیدا کنم تو را
غیبت نکرده‌ای که شوم طالب حضور         پنهان نگشته‌ای که هویدا کنم تو را...

برای دانلود کردن اینجا کلیک کنید.

در جنگ جمل شخصی از حضرت امیر المؤمنین پرسید : یا علی! آیا خدا یکی است؟ حضرت در پاسخ فرمود: این سؤال چهار پاسخ دارد که دوتا از آن صحیح و دوتا نادرست است. اگر منظور از خدا یکی است یعنی بی نظیر و بی بدیل و بی همتاست، و تعدّد ناپذیر است و تعدّد ناپذیری او به حسب ذات است ، صحیح است و لی اگر منظورت از خدا یکی است وحدت عددیه باشد غلط است یعنی فقط یک خداست . هر یکی که بتوان برای آن دویی فرض کرد، آن وحدت عددیه است . وقتی می گویید یک خورشید، می توانید دومین خورشید را فرض کنید هر چند وجود نداشته باشد ، ولی در مورد خداوند وحدت حقّۀ حقیقیّه است ، چون اصلاً نمی توان خدای دیگری فرض کرد ، وحدت عددیه در خدا راه ندارد. به طور مثال جسمی را فرض کنید که شروع به بزرگ شدن بکند تا بی نهایت . یعنی مکان و فضایی نتوان یافت که جسم مفروض ما آن را اشغال نکرده باشد. حالا فرض کنید این جسم تو خالی هم نباشد. آیا با داشتن چنین جسمی می توان جسم دیگری را در نظر گرفت که فضایی را اشغال کند؟ خیر ، چون اصلاً فضای دیگری وجود ندارد که جسم دیگری آن را اشغال کرده باشد........


برای دانلود کردن اینجا کلیک کنید.

.... باید نگاهمان را به اطرافیان تغییر دهیم و به آدمها یی که مشکل اخلاقی دارند به عنوان بیمار نگاه کنیم نه به عنوان مجرم ، کلاهبردار، .... وقتی در خانه ای بیماری جسمی وجود دارد چه نگاهی به آن داریم ؟، همه دنبال محبت کردن و خوبی به او هستند تا هر چه زودتر بهبودی برای او حاصل شود . اگر کسی هم بیماری اخلاقی دارد با او همین رفتار را داشته باشیم و دنبال درمان او باشیم. حضرت علی درباره پیامبر اکرم ^{(صلوات الله علیه)} می فرماید: " طبیبٌ دوّارٌ بطبّه" طبیب سیّاری بود که می چرخید تا ببیند چه کسی بیمار است و او را درمان می کرد.....
 

برای دانلود کردن اینجا کلیک کنید.

.... حضرت امیر در ادامه نامه خطاب به فرزند دلبندش  می فرمایند: " لا تکن خازناً لغیرک" به نظر علامه طباطبایی رزق تو به این نیست که چقدر در آمد داری یا چه قدر دارایی داری! به ان مقداری است که از آن بهره می بری. بقیه اموالت خازناً لغیرک است. تو جمع می کنی و نگه می داری برای ورّاث. آنچه را که دوست داری پس از مرگت برای تو انجام دهند خودت الان انجام بده!...
 

برای دانلود کردن اینجا کلیک کنید.

در ادامه نامه 31 نهج البلاغه حضرت امیر علیه السلام پیرامون شناخت صحیح از دنیا می فرمایند: کسی که دنیا را شناخته مانند قوم مسافری است که از جایگاههای بد دوری کرده و منزل سرسبز و پر نعمت را قصد کرده اند، سختی های راه انها را خسته نمی کند تا به سر منزل مقصود برسند ....


برای دانلود کردن اینجا کلیک کنید.