تلاوت صفحه 556 :
آیه
شماره 2 از سوره مبارکه مومنون
إِنَّمَا الْمُؤْمِنُونَ الَّذینَ إِذا ذُکِرَ اللَّهُ وَجِلَتْ قُلُوبُهُمْ
وَ إِذا تُلِیَتْ عَلَیْهِمْ آیاتُهُ زادَتْهُمْ إیماناً وَ عَلى رَبِّهِمْ
یَتَوَکَّلُونَ
مؤمنان، تنها کسانى هستند که هرگاه نام خدا برده شود، دلهاشان ترسان می گردد؛ و
هنگامى که آیات او بر آنها خوانده مى شود، ایمانشان فزونتر مى گردد؛ و تنها بر
پروردگارشان توکل دارند.
نکات تفسیری :
1-
ایمان، شرایط و نشانه هایى دارد. «المؤمنون الّذین...»
2- نماز، در رأس برنامه هاى اسلامى است. «فى صلاتهم»
3- در نماز، حالت وکیفیّت مهم است. «خاشعون»
تلاوت صفحه 555 :
آیه
شماره 204 از سوره مبارکه اعراف
وَ إِذا قُرِئَ الْقُرْآنُ فَاسْتَمِعُوا لَهُ وَ أَنْصِتُوا
لَعَلَّکُمْ تُرْحَمُونَ
هنگامى که قرآن خوانده شود، گوش فرا دهید و خاموش باشید؛ شاید مشمول رحمت خدا
شوید!
نکات تفسیری :
تلاوت صفحه 554 :
آیه
شماره 157 از سوره مبارکه اعراف
الَّذینَ یَتَّبِعُونَ الرَّسُولَ النَّبِیَّ الْأُمِّیَّ الَّذی
یَجِدُونَهُ مَکْتُوباً عِنْدَهُمْ فِی التَّوْراةِ وَ الْإِنْجیلِ یَأْمُرُهُمْ
بِالْمَعْرُوفِ وَ یَنْهاهُمْ عَنِ الْمُنْکَرِ وَ یُحِلُّ لَهُمُ الطَّیِّباتِ وَ
یُحَرِّمُ عَلَیْهِمُ الْخَبائِثَ وَ یَضَعُ عَنْهُمْ إِصْرَهُمْ وَ الْأَغْلالَ
الَّتی کانَتْ عَلَیْهِمْ فَالَّذینَ آمَنُوا بِهِ وَ عَزَّرُوهُ وَ نَصَرُوهُ وَ
اتَّبَعُوا النُّورَ الَّذی أُنْزِلَ مَعَهُ أُولئِکَ هُمُ الْمُفْلِحُونَ
همانها که از فرستاده (خدا)، پیامبر «امّى» پیروى مى کنند؛ پیامبرى که صفاتش را،
در تورات و انجیلى که نزدشان است، مى یابند؛ آنها را به معروف دستور مى دهد، و از
منکر باز می دارد؛ اشیاء پاکیزه را براى آنها حلال مى شمرد، و ناپاکیها را تحریم مى
کند؛ و بارهاى سنگین، و زنجیرهایى را که بر آنها بود، (از دوش و گردنشان) بر
مى دارد، پس کسانى که به او ایمان آوردند، و حمایت و یاریش کردند، و از نورى که با
او نازل شده پیروى نمودند، آنان رستگارانند.
نکات تفسیری :
1- پیروان پیامبر اسلام، از رحمت خاصّ الهى برخوردارند. «ساکتبها... الّذین یتّبعون الرّسول»
2 - نشانه ها و صفات ذکر شده از پیامبر در تورات و انجیل، به گونه اى با
آن حضرت تطبیق داشت که گویا خود او را در آن دو کتاب مى یافتند. «یجدونه»
3- حلالها و حرامهاى الهى، بر اساس فطرت است. «یحلّ لهم الطیّبات و یحرّم علیهم
الخبائث» («طیّب»، به چیزى گفته مى شود که مطابق طبع انسان باشد)
4- تنها ایمان به پیامبر صلى الله علیه وآله کافى نیست، حمایت هم لازم
است.«عزّروه... نصروه»
تلاوت صفحه 553 :
آیه
شماره 3 از سوره مبارکه حجرات
إِنَّ الَّذِینَ یَغُضُّونَ أَصْوَاتَهُمْ عِندَ رَسُولِ اللَّهِ أُوْلَئِکَ
الَّذِینَ امْتَحَنَ اللَّهُ قُلُوبَهُمْ لِلتَّقْوَى لَهُم مَّغْفِرَةٌ وَ
أَجْرٌ عَظِیمٌ
همانا کسانى که نزد پیامبر (از روى ادب و احترام) صدایشان را پایین مى آورند، آنان
کسانى هستند که خداوند دلهایشان را براى (پذیرش) تقوا آزمایش (و آماده) کرده و
آمرزش و پاداش بزرگ مخصوص آنها است.
نکات تفسیری :
1-
ادبهاى مقطعى و لحظه اى، نشان دهنده ى عمق تقوا نیست. «یَغضّون اصواتهم» (فعل
مضارع، نشانه ى استمرار و تداوم است)
2- در قرآن هرجا «مغفرت» و«اجر» آمده، ابتدا سخن از مغفرت است. زیرا تا از گناه
پاک نشویم، نمى توانیم الطاف الهى را دریافت کنیم. «لهم مغفرة و اجر عظیم»
3- لازمه ى ایمان و تقوا، عصمت از گناه نیست، چه بسا افراد مؤمن متّقى که گرفتار
لغزش و گناه مى شوند امّا به زودى جبران مى کنند. «لهم مغفرة»
تلاوت صفحه 552 :
آیه
شماره 48 از سوره مبارکه اعراف
وَ نادى أَصْحابُ الْأَعْرافِ رِجالاً یَعْرِفُونَهُمْ بِسیماهُمْ قالُوا
ما أَغْنى عَنْکُمْ جَمْعُکُمْ وَ ما کُنْتُمْ تَسْتَکْبِرُونَ
و اصحاب اعراف، مردانى (از دوزخیان را) که از سیمایشان آنها را مى شناسند، صدا
مى زنند و مى گویند: «(دیدید که) گردآورى شما (از مال و ثروت و آن و فرزند) و
تکبّرهاى شما، به حالتان سودى نداد!»
نکات تفسیری :
1-
در قیامت علاوه بر عذاب الهى، سرزنشهایى هم از انسانها نصیب دوزخیان مى شود.
«قالوا ما اغنى عنکم...»
2- مال، قدرت، دوستان و طرفداران، عامل نجات نیستند. «ما أغنى عنکم جمعکم» خود
انسان نیز در قیامت به این حقیقت اعتراف مى کند. «ما أغنى عنّى مالیه»(حاقه/28)
تلاوت صفحه 551 :
آیه
شماره 32 از سوره مبارکه اعراف
قُلْ مَنْ حَرَّمَ زینَةَ اللَّهِ الَّتی أَخْرَجَ لِعِبادِهِ وَ
الطَّیِّباتِ مِنَ الرِّزْقِ قُلْ هِیَ لِلَّذینَ آمَنُوا فِی الْحَیاةِ الدُّنْیا
خالِصَةً یَوْمَ الْقِیامَةِ کَذلِکَ نُفَصِّلُ الْآیاتِ لِقَوْمٍ یَعْلَمُونَ
بگو: «چه کسى زینتهاى الهى را که براى بندگان خود آفریده، و روزی هاى پاکیزه را
حرام کرده است؟!» بگو: «اینها در زندگى دنیا، براى کسانى است که ایمان آورده اند؛
(اگر چه دیگران نیز با آنها مشارکت دارند؛ ولى) در قیامت، خالص (براى مؤمنان)
خواهد بود.» این گونه آیات (خود) را براى کسانى که آگاهند، شرح مى دهیم.
نکات تفسیری :
1-
اصل در بهره گیرى از زینتها و طیّبات، مباح بودن است، مگر دلیلى خاص بر حرمت آنها
باشد. «مَن حرّم»
2- اسلام، هماهنگ با فطرت و آیین اعتدال است، به نیازهاى طبیعى پاسخ مثبت مى دهد،
آنچه را مفید است حلال مى شمرد و از آنچه ضرر دارد نهى مى کند. «مَن حرّم... أخرج
لعباده»
3- در بهره بردارى از نعمتهاى دنیوى، مؤمن و کافر یکسانند، ولى کامیابى قیامت مخصوص مؤمنان است. « للّذین آمنوا خالصة یوم القیامة»
تلاوت صفحه 550 :
آیه
شماره 31 از سوره مبارکه اعراف
یا بَنی آدَمَ خُذُوا زینَتَکُمْ عِنْدَ کُلِّ مَسْجِدٍ وَ کُلُوا وَ
اشْرَبُوا وَ لا تُسْرِفُوا إِنَّهُ لا یُحِبُّ الْمُسْرِفینَ
اى فرزندان آدم! زینت خود را به هنگام رفتن به مسجد، با خود بردارید! و (از
نعمتهاى الهى) بخورید و بیاشامید، ولى اسراف نکنید که خداوند مسرفان را دوست
نمى دارد!
نکات تفسیری :
1-
اسلام، هم به باطن نماز توجّه دارد، «فى صلاتهم خاشعون» [80] ، هم به ظاهر آن.
«زینتکم عند کلّ مسجد» آرى، در اسلام، ظاهر و باطن، دنیا و آخرت بهم آمیخته است.
2- زینت، اگر چه در نماز فردى هم ارزش است، اما در اجتماع و مسجد، حساب ویژهاى
دارد. «عند کلّ مسجد»
3- صرفه جویى، محبوب خداوند است و بهره گیرى از زینت و غذا باید دور از اسراف
باشد. «ولا تسرفوا انّه لا یحبّ المسرفین»
باز
تکه های ابر سیاه در دل آسمان، می خواهند حکایت تلخی را بسرایند، نوری بر دستان
مدینه تشییع می شود. اینک امام علم و دیانت و سراینده سرود زیبای خدا پرستی، به
سوی معبود می شتابد. اکنون فرزند دیگری از خاندان آل عبا و عالم دین خدا زهر تلخ
دسیسه های پلیدان را می نوشد، او امام همه خوبی ها و خانه همه دانشها، امام جعفر
صادق علیه السلام است.
اندیشه تشیع
در پله ششم، تاریخ را به ماتم می خواند، ماتمِ چشمه جوشان کلام شیعه ماتم
خزانه دار علم علی، فاتح قله های بلند دانش خداوندی، وارث بزرگ پدر، هنوز آخرین حرفهای
امام، در گوشهای زمان پژواک می کند:
»اِنَّ
شَفاعَتَنا لا یَنالُ مُسْتَخِفّا بالصَّلوهِ»؛ همانا شفاعت ما به کسی که نماز را
کوچک بشمارد، نخواهد رسید.
بقیع همیشه گریان، امروز خورشید را در خود جای میدهد.
درود بر تو ای ششمین پیام خدا بر زمین!
امروز اشکهای
تمام عاشقان خاندان علی از ابرهای غمگین آسمان بقیع می بارد و هر باربه یاد آن لحظه
که زهر خصم را نوشیدی، جگرهامان به خون می نشیند و با قلبی اندوهناک و دلهایی پر زغم نجوا می کنیم:
اِنّا
تَوَجَّهْنا وَ اسْتَشْفَعْنا وَ تَوَسَّلْنا بِکَ اِلَی اللّه ـ یا وَجیها
عِنْدَ اللّه، اشفع لنا عند اللّه
تلاوت صفحه 549 :
آیه
شماره 27 از سوره مبارکه اعراف
یا بَنی آدَمَ لا یَفْتِنَنَّکُمُ الشَّیْطانُ کَما أَخْرَجَ أَبَوَیْکُمْ
مِنَ الْجَنَّةِ یَنْزِعُ عَنْهُما لِباسَهُما لِیُرِیَهُما سَوْآتِهِما إِنَّهُ
یَراکُمْ هُوَ وَ قَبیلُهُ مِنْ حَیْثُ لا تَرَوْنَهُمْ إِنَّا جَعَلْنَا
الشَّیاطینَ أَوْلِیاءَ لِلَّذینَ لا یُؤْمِنُونَ
اى فرزندان آدم! شیطان شما را نفریبد، آن گونه که پدر و مادر شما را از بهشت بیرون
کرد، و لباسشان را از تنشان بیرون ساخت تا عورتشان را به آنها نشان دهد! چه اینکه
او و همکارانش شما را مى بینند از جایى که شما آنها را نمى بینید؛ (امّا بدانید)
ما شیاطین را اولیاى کسانى قرار دادیم که ایمان نمى آورند!
نکات تفسیری :
1-
از تاریخ و سرنوشت دیگران عبرت بگیریم. «کما اخرج ابویکم»
2- خود را بیمه شده و به دور از انحراف ندانیم، حضرت آدم که مسجود فرشتگان بود، با
فریب شیطان از جایگاه خود دور شد. «أخرج أبویکم ...»
3- شیطان تنها نیست، بلکه گروه و ایادى دارد. «انّه یراکم هو وقبیله» چنانکه در
جاى دیگر مى خوانیم: «و جنود ابلیس»
4- چون شیطان را نمى بینیم، از او غافل نباشیم و همیشه آماده باشیم. «لایفتننکم...
لاترونهم» زیرا فریبندگى شیطان به خاطر ناپیدایى اوست.
5 - سلطه ى شیطان، به خاطر اعمال خود انسان است. «أولیاء للذین لایؤمنون»
تلاوت صفحه 548 :
آیه
شماره 155 از سوره مبارکه انعام
وَ هذا کِتابٌ أَنْزَلْناهُ مُبارَکٌ فَاتَّبِعُوهُ وَ اتَّقُوا
لَعَلَّکُمْ تُرْحَمُونَ
و این کتابى است پر برکت، که ما (بر تو) نازل کردیم؛ از آن پیروى کنید،و پرهیزگارى
پیشه نمائید، باشد که مورد رحمت (خدا) قرار گیرید.
نکات تفسیری :
1-
قرآن، تنها کتاب تئورى و نظرى نیست، بلکه کتاب سعادت و برنامه ى عمل انسان است.
«کتاب... فاتّبعوه»
2- سعادت بشر در دو چیز است: اطاعت حقّ، اجتناب از باطل. «فاتّبعوه واتّقوا»
3- خداوند، حجّت را بر مردم تمام کرده است. «کتاب انزلناه... أن تقولوا»
حضرت فاطمه سلام الله علیها
فَرَضَ اللّهُ الإِیمانَ تَطهیراً مِنَ الشِّرکِ... وَالزَّکاةَ زِیادَةً فِی الرِّزقِ.
خداوند ایمان را پاک کننده از شرک... و زکات را افزاینده روزى ساخت.
کتاب من لا یحضره الفقیه : ج ٣