... بالاترین نشاطها مال کسانی است که بیشترین توجه را به عبور از این دنیا دارند. اگر به شما اطلاع بدهند که چند ساعت دیگر تا مرگ بیشتر فاصله ندارید، در این مدت چه کار می کنید؟ بیشترین تلاش را می کنید ، از مردم حلالیت می طلبید. نماز قضا می خوانید و .... فرمود : " در دنیا جوری زندگی کنید که برای دنیا باشد. گویی همیشه هستید! و نسبت به آخرت جوری زندگی کنید که گویی همین امروز آن را ترک می کنید. " کسی که احتمال بدهد فردا زنده است قسی القلب می شود چون کسی که احتمال زنده بودن فردا را بدهد ، احتمال می دهد که همیشه زنده است . در روایت داریم : " کسی که آرزو دارد فردا زنده باشد، همیشه طلب و ابدی خواه می شود و کسی که دوست دارد همیشه زنده باشد قساوت قلب می گیرد و آخرت را فراموش می کند....
 

برای دانلود کردن اینجا کلیک کنید.

سیزدهمین ویژگی عباد الرحمن :

در خواست فرزند صالح:

پس می فرماید: " والذین یقولون ربّنا هب لنا من أزواجنا و ذریّاتنا قرّة أعین" پروردگارا برای ما از همسران ما و نسل خویش فرزندانی عطا فرما که مایه روشنی چشم ما باشد.

یکی دیگر از نشانه های بندگان خدا این است که پیوسته خواهان خلف صالح و فرزندان پاک از همسران و ذریّه خویش می باشند و بلکه خواهان پاکی نسل خویش که از فرزندان آنان به وجود می آیند نیز می باشند. البته علاقه به فرزند و فرزند خواهی یک خواست طبیعی و فطری است که در تمام افراد بشر اعم از مؤمن و کافر وجود دارد. از این جهت تنها فرزند خواستن نمی تواند نشانه بندگان خداوند باشد بلکه نشانه این انسانهای کامل این است که خواستار فرزندان پاک و صالحند که نه تنها مایه گسترش شخصیت جسمی و مادی انسان گردند بلکه به وسیله آنها معنویت و پاکی انسان نیز گسترش پیدا کرده مایه بقای معنوی پدر ، وسیله آمرزش او و چشم روشنی خانواده شمرده  شود .⁽¹⁾

" قرّة أعین" چیزی است که مایه خنک شدن چشم انسان می شود یعنی اشک شوق از دیدگان او فرو می ریزد و این کنایه زیبایی است از سرور و شادمانی⁽²⁾

از دیدگاه قرآن نیز پیوند معنوی پدر قویتر و نیرومند تر از پیوند جسمی است تا آنجا که اگر پیوند ایمانی و معنوی فرزند از پدر گسسته گردد پیوند جسمی او به گونه ای از پدر سلب می گردد چنانکه درباره فرزند نوح ^(ع) فرمود: " إنّه لیس من أهلک إنّه عملٌ غیر صالح" (هود – 46)

گفتار ائمه اطهار هم برداشتن فرزند صالح تکیه دارد. چنانکه امام رضا^(ع) فرمود: « هر گاه خداوند برای بنده خود خیر و صلاحی را بخواهد پیش از آنکه اجل او فرا رسد فرزند او را به او نشان دهد.

و یا امام صادق^(ع) می فرمایند: هیچ فردی پس از مرگ از کارهای پیشین خود بهره ای نخواهد داشت جز از سه چیز:

1. در دوران حیات خود ، کار نیکی را پایه گذاری کند که پس از مرگ وی نیز به کار خود ادامه دهد و تا این کانون خیر بر پاست پاداشی از آن به روح وی می رسد.
2. عمل نیکی را در میان مردم رواج دهد و تا مردم بر آن سنّت عمل می کنند، ثوابی عاید او می گردد.
3. فرزند صالحی که پس از مرگ وی در حق او استغفار نماید.⁽³⁾

اصولاً تشکیل خانواده و داشتن همسر و فرزند و دعا برای به دست آوردن آنها مورد توجه اسلام است . لکن انسان در برابر همسر و فرزند و نسل خود متعهد است. هم باید علم و تلاش داشت و هم برای عاقبت نیکوی آنان از درگاه الهی کمک طلبید ⁽⁴⁾ یعنی این در خواست کمک نیز بسان در خواستهای دیگر از طریق زبان عملی نمی گردد. بلکه باید به موازات آن ، تلاش و اعمال ارزنده ای انجام گیرد که انسان را برای داشتن نسل صالح موفق سازد . هیچ دعایی بدون قیام به وظایف ممکن که در اختیار بنده است، به هدف نمی رسد. به همراه دعا پدران و مادران باید به پرورش فرزندان بپردازند چنانکه علی (ع) می فرماید: بهترین هدیه ای که پدر می تواند به فرزند بدهد ، همان تربیت پسندیده است.

مسئولیت پرورش فرزندان به حدّی خطیر است که امام سجاد^(ع) در انجام آن از خداوند استمداد می طلبد و ضمن راز و نیاز با حضرت حق چنین می فرماید :

«بارالها ، مرا در تربیت و تأدیب فرزندان و نیکی به آنان یاری فرما !» ⁽⁵⁾

لذا اسلام در مسئله تربیت کودک و وظایف پدر و مادر در تربیت نسل مهذب و سالم برنامه هایی را ارائه و آن را به عنوان حق فرزند بر پدر ومادر معین نموده است. این سیر عبارتند از:

گام اول: خودسازی مرد و زن قبل از ازدواج

گام دوم : معیارهای انتخاب همسر «زن و مرد» و اهمیت آن در تربیت نسل مهذّب از دیدگاه اسلام

گام سوم: روش شوهر داری و زن داری از دیدگاه اسلام و اهمیت آن در تربیت نسل مهذّب

گام چهارم: رعایت اصول معین « زمانی و مکانی» در انعقاد نطفه و اهمیت آن در تربیت نسل مهذب از دیدگاه اسلام

گام پنجم : وظایف پدر و مادر در دوران بارداری از نظر اسلام و اهمیت آن در تربیت نسل مهذب

گام ششم: وظایف پدر و مادر در هفت روز اول از نظر اسلام و اهمیت آن در تربیت نسل مهذب

گام هفتم : وظایف پدر و مادر در سه دوره هفت ساله از نظر اسلام و اهمیت آن در تربیت نسل مهذب

و بالاخره هم آخرین حق فرزند بر پدر و مادر این است که :« یزوّجُهُ»

ادامه دارد....

---

1. سیمای انسان کامل در قرآن – جعفر سبحانی
2. تفسیر نمونه – ج 15 – ناصر مکارم شیرازی
3. سیمای انسان کامل در قرآن – جعفر سبحانی
4. تفسیر نور – ج6 – محسن قرائتی
5. سیمای انسان کامل در قرآن – جعفر سبحانی

اما در سیره نبوی در باب تفکّر و اندیشه در آیات الهی چنین آمده است:
خداوند سبحان رسول گرامی اسلام^(ص) این انسان کامل را به شب زنده داری امر فرمود تا از این طریق به مقام محمود راه یابد ، از آن پس آن حضرت بدان حدّ در اقامه این عبادت به خود زحمت می داد که خداوند فرمود: " ما أنزلنا علیک القرآن لتشقی" ( طه – 2) قرآن نیامده تا خود را به زحمت بیندازی . در کیفیت نماز شب حضرت چنانکه در قبل هم بیان شد آمده است حضرت مانند یک رزمنده سنگر نشین ، خواب ممتد و طولانی نداشت و همواره پاسدار حرم دل بود تا مبادا غفلت در آن راه پیدا کند ، حضرت پس از خوابی کوتاه بیدار می شد. چهار رکعت نماز می خواند و سپس قدری می خوابید و دوباره بر می خاست و به همین ترتیب عمل می نمود. در هنگام امتثال این تکلیف الهی با فکر وارد می شد اوّل فکر حق بعد ذکر حق. اول ذُکر حق و بعد ذِکر حق، اول یاد حق بعد نام حق ، نام حق اگر در سایه یاد حق و ذکر اگر در پرتو فکر نباشد سودمند نیست چنانکه عبادت اگر در سایه تفکّر رهبری نشود نمی تواند سودمند باشد. ⁽¹⁾
پیامبر^(ص) همیشه از نگاه به آسمان و زمین و خورشید و همه جهان عبرت می گرفت و بیشتر به عظمت آفریننده آنها توجه می نمود ⁽²⁾ خاصّه هنگام عبادت شبانگاهی حضرت هر بار که بیدار می شدند به آسمانها نگاه کرده این آیات را تلاوت می نمودند: " إنّ فی خلق السموات و الأرض و اختلاف اللیل و النهار لآیات لأولی الالباب * الذین یذکرون الله قیاماً و قعوداً و علی جنوبهم و یتفکّرون فی خلق السموات و الارض ربّنا ما خلقت هذا باطلاً سبحانک فقِنا عذاب النار" (آل عمران – 190- 191)
به راستی شب زنده دار واقعی کسی است که عبادت عملی او با عبادت فکری وی هماهنگ باشد از این رو پیامبر گرامی^(ص) که بر اساس آیه سوره اسراء شب زنده دارمی شود بر اساس آیات سوره آل عمران ، تفکر در معارف را با شب زنده داری توأم می نماید چرا که این آیات هم انسان را به تفکّر در نظام آفرینش تشویق کرده ، ضمن بیان برخی اوصاف فرزانگان ، دیگران را هم به فرزانه شدن ترغیب می کند و هم هدفداری نظام خلقت را گوشزد می کند و هم روش نیایش مسبّحانه در پیشگاه خداوند را برای امن از عذاب دوزخ به سالکان می آموزد.⁽³⁾
اصولاً در تربیت مذهبی ، مبدأ و معاد نقش مهمی را بر عهده دارد. ایمان به خدای جهان و اعتقاد به جهان دیگر و اینکه مرگ دروازه زندگی جاودان است نقش مؤثری را در واکنشهای انسان نسبت به فرد و اجتماع دارد و بهترین راه شناخت این دو اصل استوار ، همان پرورش نیروی تفکّر و تعقّل در خلقت زمین و آسمان و خود انسان است ⁽⁴⁾ قرآن بر این نظر است که تا این بینش شهودی یا عقلی حاصل نشود جهان بینی انسان تام و کامل نیست و نمی توان راه به مقصد برد ⁽⁵⁾ از این رو بر روی واژه های عقل، تفکّر ، لبّ و نُهی تکیه می نماید: ⁽⁶⁾"... لآیات لأولی الالباب .... و یتفکّرون فی خلق السموات و الارض ربّنا ما خلقت هذا باطلاً سبحانک فقِنا عذاب النار" (آل عمران – 190)
فرزانگان کسانی هستند که درباره آسمان و زمین می اندیشند و به هدفدار بودن آنها پی می برند . نفی بطلان و بی هدفی عالم یعنی اثبات حق بودن عالم و هدف داشتن آن که همان معاد و حشر اکبر است معاد است که در آن انسان به کمال نهایی خود در هر راهی که انتخاب کرده باشد بار می یابد. ⁽⁷⁾
و بهترین راه البته صراط مستقیم الهی است راه پیامبر^(ص) و اهل بیت گرامی حضرتش^(ع) که با پیروی از ایشان که حق هستند . عقل انسان هم کامل می شود!!
چنانکه امام حسین^(ع) فرمودند: " لا یَکمِلُ العقلُ إلّا باتّباع الحقّ" ⁽⁸⁾
ادامه دارد.....

---

 

1. سیره رسول اکرم^(ص) در قرآن – ج 9 – آیة الله جوادی آملی
2. زندگی نامه چهارده معصوم – پیامبر ^(ص) – محسن خرازی
3. سیره رسول اکرم در قرآن – ج 9 – آیة الله جوادی آملی
4. سیمای انسان کامل در قرآن – جعفر سبحانی
5. سیره رسول اکرم در قرآن – ج 8 – آیة الله جوادی آملی
6. سیمای انسان کامل در قرآن – جعفر سبحانی
7. سیره رسول اکرم در قرآن – ج 8 – آیة الله جوادی آملی
8. بحار الأنوار – ج 17

امام محمّد باقر حکایت فرماید: روزى امام حسن مجتبى جلوى منزل خود روى سکّوئى نشسته بود، ناگاه شخصى در حالى که سوار الاغ بود وارد شد و به آن حضرت چنین گفت :سلام بر تو که مؤمنین را ذلیل و خوار گرداندى .
امام مجتبى بدون توجّه به توهین او، اظهار نمود: در قضاوت خویش عجله نکن، پیاده شو، بیا بنشین تا قدرى استراحت کنى و با هم صحبت نمائیم .
پس آن شخص از الاغ خود پیاده شد؛ و آرام آرام به سوى امام مجتبى حرکت کرد، وقتى نزدیک حضرت رسید، امام به او فرمود: چه گفتى ؟
جواب داد: گفتم : السّلام علیک یا مُذِلَّ المؤ منین .
حضرت فرمود: این موضوع را از کجا و چگونه دانستى ؟

گفت: چون که خلافت و امارت مسلمین در دستان تو بود و آن را رهاکردى و به این ظالم متجاوز - یعنى ؛ معاویه - سپردى که روش و سیره اش خلاف دستور الهى است .
حضرت فرمود: توجّه و دقّت کن تا برایت توضیح دهم :از پدرم علىّ بن ابى طالب، امیرالمؤمنین شنیدم که او از رسول خدا این مطلب را نقل نمود: روزگار سپرى نمى گردد مگر آن که شخصى پرخور و بى باک بر این امّت ولایت کند؛ و او معاویه است .
پس آن شخص از امام مجتبى پرسید: محبّت و علاقه نسبت به شما اهل بیت رسالت چگونه است؟ و چه اثرى دارد؟
فرمود: به خدا قسم ! محبّت و علاقه نسبت به ما اهل بیت - عصمت و طهارت علیهم السلام - در تمام امور و حالات سودمند است ، گرچه اسیر دست ظالمان باشیم .
و سپس افزود: محبّت و دوستى با ما - اهل بیت رسالت - سبب آمرزش گناهان مى گردد؛ همان طورى که وزش باد - در فصل پائیز - موجب ریزش برگ درختان است
اختصاص مرحوم شیخ مفید: ص 82.

ابوالقاسم شهباز، نویسنده کتاب جوان و تلفن همراه، رهایی از خود ارضایی، عظمت یک نگاه و ... به عنوان یک کارشناس مذهبی نکته های مهم و کلیدی زیر را درباره اخلاق در فضای مجازی برای خود و خوانندگان محترم توصیه می کند :
* شروع با نام و یاد خدا و جمله شریفه "" بسم الله الرحمن الرحیم "" باشد .
* هدفم را از جست و جو در اینترنت از قبل مشخص کنم ؛ صرفاً برای تفریح آن هم بدون هدف ، یا برای این که حوصله ام سر رفته ، صحیح نیست.
* می توانم جمله ای درباره خدا یا ناظر و شاهد بودن او در گوشه مانیتور بچسبانم تا یاد آور من باشد . مانند « الم یعلم بانّ الله یری ؛ آیا انسان نمی داند که خدا او را می بیند . »
* استفاده از تصاویر پس زمینه زیبا مزین به اسماء الهی یا روایات زیبا هم می تواند کارگشا باشد .
* در تمام لحظات، یاد و ذکر خدا را در دل داشته باشم .
* مراقب دام های شیطان و شیوه های جدید او برای فریب انسان باشم .
* سعی کنم معلم خیر و مبلّغ نیکی باشم .
* بدانم استفاده ی ناصحیح از فضای مجازی آب به آسیاب دشمن ریختن است .
* نمی شود گفت اصل صداقت و رو راستی در همه جای فضای مجازی حاکم است . مراقب سوء استفاده دشمن باشیم .
* بدانم سوء استفاده از اعتماد دیگران صحیح نیست .
* در کیفیت و قیمت اجناسی که از طریق شبکه مجازی خریده می شود ، دقت کنیم .
* در استفاده از این شبکه مراقب سلامتی چشم ، ستون فقرات و اعصاب و روان خود باشیم .
* گشت و گذار در اینترنت ما را از اذان و وقت نماز غافل نسازد .
* حقوق همسر ، فرزندان و والدین ، رعایت شود و هیچ کدام فدای جذابیت اینترنت نشود .
* از این شاخه به آن شاخه پریدن که معلول بی هدفی و بی برنامگی است ، پرهیز کنم .
* اینترنت می تواند راهی برای فرهنگ ناب اسلامی و اصیل ایرانی باشد نه راه ورود فرهنگ بیگانه .
* در لابه لای ساعات و زمان های استفاده از اینترنت ، ورزش ، تحرک و استراحت فراموش نشود .
* در عبارات و الفاظ به کار رفته ، ادب رعایت شود .
* مسائل شرعی و رعایت محرم و نامحرم بشود . مراقب حلال و حرام باشیم .
* سوء استفاده و تحریک جنسی ممنوع !
* اینترنت تبدیل به خوره ی عمر نشود .
* از طریق اینترنت ، گناهانی مانند غیبت و تهمت نیز ممکن است اتفاق بیفتد ، پس مراقب باشیم .
* مراقب آبروی مؤمن باشیم و از کشف و اظهار عیوب دیگران بپرهیزیم .
* فضولی خوشایند نیست حتی در اینترنت .
* مراقب آن چه نشر می دهیم ، باشیم تا از مصادیق « إِنَّ الَّذِینَ یُحِبُّونَ أَن تَشِیعَ الْفَاحِشَةُ فِی الَّذِینَ آمَنُوا لَهُمْ عَذَابٌ أَلِیمٌ » نشویم .
* در اینترنت ، احترام و ادب به بزرگ تر و نیز اهل علم و ادب رعایت شود به ویژه در چت و مناظرات .
* به بهانه خنداندن ، توهین به مقدسات و اقوام نشود و مراقب عفت عمومی جامعه باشیم .
* اسراف همه جا بد است حتی در استفاده از اینتزنت .
* خودمان را به اینترنت نسپاریم ، خودمان را به خدا بسپاریم.

و من الله التوفیق

مؤسسه قرآن وعترت علی بن موسی الرضا (ع)

در بیان ویژگی دوازدهم از  ویژگیهای عباد الرحمن به صفت " کنجکاوی در آیات الهی " می رسیم:

پس می فرماید: " والذین إذا ذکّروا بآیا ت ربّهم لم یخرّوا علیها صمّاً و عمیاناً" افرادی که هرگاه به آیه های خدای خود یادآوری شدند، کر و کور برآن نمی افتند « گوش و چشم بسته از آن نمی کذرند » در حدیثی از امام صادق^(ع) می خوانیم هنگامی که از تفسیر این آیه از محضرش سؤال کردند فرمود: " مستبصرین لیسوا بشکّاکٍ" آنها از روی آکاهی گام بر می دارند نه از روی شکّ و تردید!⁽¹⁾

تعبّد و بصیرت از اوصاف عباد الرحمن است. آنان آگاهانه به سراغ دین می روند ⁽²⁾ چون دین اسلام هم بر اساس علم و عقل استوار است و همه دعوتها و ادّعای رسول اکرم ^(ص) در ناحیه دین آمیخته با استدلال بوده است. مسلّماً رسالت هم از طرف خدایی که دارای حجّت بالغه است همراه با استدلال بالغ خواهد بود. چنانچه امام کاظم^(ع) در بیان مفصل و گسترده خود به یکی از شاگردان ممتاز خویش « هشام بن حکم» می فرماید: " یا هشام، إنّ لله علی الناسِ حُجَّتین حجةً ظاهرةً و حجةًباطنةً امّا الظاهرةُ فالرُّسُلُ والأنبیاءُ و الأئمة و أمّا الباطنة فالعُقول" ای هشام خداوند برای بشر دو حجت فرستاده است. یکی آشکار و دیگری پنهان. دلیل آشکار ، پیامبران و پیشوایان دینی هستند و حجت پنهان خرد اوست.

هر فردی از افراد سالم بشر دارای عقل طبیعی است که به اصطلاح احادیث آن عقل مطبوع می گویند و به فرمایش پیامبر^(ص) " قِوام المرء بعقلِهِ" تکیه بشر به این عقل است و اگر این عقل طبیعی در شرایط خاصی پرورش پیدا کند انسان از یک عقل و تفکر اکتسابی برخوردار می شود و از این رو اسلام و آیات قرآن به طور مکرّر دعوت به تفکّر و اندیشه دارند. آن هم تدبّر در آیات الهی و بنا بر نظر صائب و راستین منظور از آیات الهی دو قسم از آیاتند :

1. قسم اول همان سطور صفحات کتاب آفرینش می باشند ، که هر برگی از آن ما را به وجود خدا و صفات وی، رهبری نموده تا در سایه تدبّر ، علاوه بر آشنایی با مبدأ جهان به آثار مفید و سودمند آنها پی ببریم. چنانکه قرآن می فرماید: " سنریهم آیاتنا فی الآفاق و فی أنفسهم حتّی یتبیّن لهُم أنّه الحقّ أو لم یکفِ بربّک أنّه علی کلّ شیءٍ شهیدٌ" ( فصلت – 53) ما نشانه های خود را در صفحات هستی و در وجود آنان نشان می دهیم تا بدانند او حق است آیا کفایت نکرد که خداوند بر همه چیز ناظر و شاهد است؟
2. قسم دوم : مقصود آیات قرآنی و آیه های کتاب تدوینی خداوند است زیرا در قرآن به تدبّر در آنها نیز دعوت شده است.

آن جا که می فرماید: " أفلا یتَدَبّرون القرآن و لو کان من غیر الله لوجدوا فیه اختلافاً کثیراً" ( نساء – 82) و نیز می فرماید: " کتابٌ أنزلناهُ مبارکٌ لیدّبّروا آیاته و لیتذکّر أولو الألباب" ( ص – 29)

قرآن نه تنها ما را به تفکّر و تدبّر دعوت می کند بلکه خود با طرح نمونه هایی راه و روش فکر انسانی را می آموزد به عنوان نمونه می فرماید: " أفرأیتم ما تُمنون *ء انتم تخلُقونه أم نحن الخالقون* أفرأیتم ما تحرُثون* أ انتم تزرعونه أم نحن الزّارعون * أ فرأیتم الماء الذی تشربون * أ انتم آنزلتموه من المزن أم نحن المنزلون * أ فرأیتم النار التی تورون * أ انتم أنشأتم شجرتها أم نحن المنشئون" ( واقعه آیات 58 الی 72) ⁽³⁾

و پیامبر ما^(ص) معلم این کتاب و حکمت است " یعلّمُهم الکتاب و الحکمة" و این تعلیم هم بالذات و بالإصالة از آن خدای سبحان است که فرمود : " علّم الانسان ما لم یعلم" (علق – 5) و به پیامبر ما هم فرمود : " و علّمک ما لم تکن تعلم" ( نساء – 113) یعنی خداوند سبحان معلم انسانها و هر موجودی است که اهل اندیشه و فکر باشد . معلم بودن از اسماء حسنای خداوند سبحان است و پیامبر^(ص) ما هم مظهر این نام خداوند است. ⁽⁴⁾

یعنی پیامبر ما^(ص) هم معلم انسانها و هر موجودی است که اهل اندیشه و تفکّر است و خود نیز سیره ای قرآنی دارد و توجّه تامّ رسول اکرم^(ص) به قرآن کریم سیره نورانی حضرت را شایسته تأسّی نموده است . البته همان گونه که معارف و بطون قرآن دارای درجات است ، سیره هایی هم که بر اساس توجه به قرآن شکل گرفته یکسان نخواهد بود چنانکه از سالار شهیدان حسین بن علی^(ع) و نیز امام صادق^(ع) رسیده است که قرآن بر چهار بخش است " علی العبارة و الإشارة و اللطائف و الحقایق ، العبارة للعوام و الاشارة للخواصّ و اللطائف للأولیاء و الحقایق للأنبیاء" عبارات قرآن برای توده مردم ، اشارات قرآن برای خواص ، لطایف آن برای اولیای الهی و حقایقش که بالاترین مرتبه قرآن است برای پیامبران می باشد بنابراین هر سیره ای به هر میزان و با هر مرتبه از مراتب قرآن هماهنگی کند به همان اندازه قرآنی است و چون رسول خدا^(ص) سیره اش را بر حقایق قرآن تنظیم نموده کاملترین سیره است .

ادامه دارد....

---

1. تفسیر نمونه – ج 15 – ناصر مکارم شیرازی
2. تفسیر نور – ج6 – محسن قرائتی
3. سیمای انسان کامل در قرآن – جعفر سبحانی
4. سیره رسول اکرم در قرآن – ج 8 – آیة الله جوادی آملی

امّا به سراغ سیره عملی رسول خدا ^(ص) در زمینۀ این ویژگی عبادالرّحمن (پرهیز از کارهای بیهوده) می­ رویم. از امام حسین^(ع) روایت شده که فرمود: از پدرم خواستم تا «سیره» و رفتار پیامبر^(ص) را در خانه و بیرون از خانه و در مجلس بیان فرماید: « یعنی مدیریت زمان »

پدرم فرمود: پیامبر^(ص) وقت خود را در خانه سه قسمت کرده بود: یک قسمت برای خدا، یک قسمت برای خود و قسمتی برای خانواده و آن بخش را نیز که به خود اختصاص داده بود در اختیار خلق و رسیدگی به کار خاصّ و عامّ صرف می فرمود. در خانه که بود با روی باز ارباب نیاز را می پذیرفت و چیزی از آنان دریغ نمی داشت، آرزومند به او نومید بازنمی گشت. البته دیدار صاحبان فضیلت و حاجت را که یک حاجت و یا دو حاجت و یا بیشتر داشتند به اندازه فضل و مقدار حاجت ایشان مقدّم می داشت و به کاری که صلاح امت و خودشان در آن بود وامی داشت و البته والاترین مردم نزد حضرت خیر خواه ترین آنها برای مردم بود. ⁽¹⁾

• حضرت^(ص) می فرمود: خداوند بندگانی دارد که آنان را برای "رفع" نیاز مردمان آفریده است مردمان به آنها پناه می آورند و آنان «در روز رستاخیز از عذاب خداوندی» در امان هستند. و حتی فرمود: کسی که سنگی را از سر راه بردارد برایش پاداش در نظر گرفته می شود.
• شخصی که برای رفعِ نیازِ دنیویِ آسیب دیده ای با او همراه شود ، پروردگار ضمانت می دهد که او را از دوروئی و آتش دوزخ برهاند و نیز هفتاد نیاز این جهان او را تأمین می کند و هم چنان « غوطه ور » در لطف خداوند والاست تا برگردد.
• کسی که چاهی حفر کند و به آب برسد و آن را به مسلمانان ببخشد ، بسان کسی پاداش دارد که از آن چاه وضو گیرد و نماز بخواند و به خاطر حفر چاه به تعداد مو های انسان یا چهارپا یا درنده یا پرنده ای که از آن بخورد پاداش آزادی هزار بنده را دارد.
• و اینکه فرمود : اگر دوست دین باور خویش را برای انجام کاری یاری کنم برایم از یک ماه روزه و اعتکاف در مسجد الحرام محبوبتر است^.(2)

امام حسین ^(ع) می فرماید: پرسیدم روش پیامبر ^(ص) در بیرون از خانه چگونه بود؟ فرمود: سخن به ضرورت می گفت و دم فرو می بست مگر درباره کاری که داشت تا دلهای مردمان را پیوند کند و تا هم چنین از او و هم از خودشان رمیده نشوند و ....

و نیز می فرماید: از وضع مجلس پیامبر ^(ص) پرسیدم، فرمود: پیامبر^(ص) نمی نشست و بر نمی خاست مگر با یاد خدای عزّ و جلّ ، سخن نمی گفت مگر درباره امری که رضای حق در آن باشد. ستایشگری را نمی پذیرفت مگر در موردی که جنبه حق شناسی و شکر گزاری داشته باشد . سخن کسی را قطع نمی کرد مگر که از حدّ خود تجاوز و تعدّی کند که در آن حال از جای خود بر می خاست تا سخن وی قطع شود . سه چیز را در خود ترک فرموده بود: مجادله، پر حرفی و هر چه که به حضرت مربوط نبود . و سه چیز را نیز با مردم ترک کرده بود : مذمّت ، سرزنش ، عیبجوئی مردمان⁽³⁾ حتی در زمینه علم هم حضرت جامعه را به سوی علم نافع هدایت می نمود؛ پیامبر^(ص) وارد مسجد شده دیدند مردم به گرد کسی جمع شده اند. فرمودند: این کیست که مردم به دورش اجتماع کرده اند؟ گفتند : علّامه است! فرمودند: مقصود از لفظ علّامه در این مورد چیست؟ عرض کردند: " أعلم الناس بأنساب العرب و وقایعها و ایّام الجاهلیّة و الأشعار العربیّة" داناترین افراد مردم است به انساب عرب و وقایع تاریخی آن و جنگهای عصر جاهلیت و اشعار شاعران آن! حضرت فرمود: " ذاک علمٌ لا یضُرُّ من جهِلَهُ و لا یَنفَعُ من عَلِمَهُ" این علمی است که ندانستن آن ضرری را متوجه انسان نمی سازد و آگاهی از آن مفید و سودمند نمی باشد^.(4)

و توصیه امام حسین^(ع) در این زمینه :

ای انسان سرمایه هستی تو عمر توست . هر روز که از عمر تو بگذرد قسمتی از هستی تو از بین رفته است. " بنگر از هستی و سرمایه ات استفاده کرده ای؟ و متوجه باش در آینده بیهوده آن را تلف نکنی! بهای شما چیزی جز بهشت نیست . پس خود را به غیر آن نفروشید زیرا هر کس به دنیا راضی گردد به چیزی پست راضی شده است « هدفش فقط رسیدن به دنیا باشد.» (5)

ادامه دارد.....

---

1. نقش ائمه در احیاء دین – ج 5 – علامه سید مرتضی عسگری
2. نگین هستی – حسین سیّدی
3. نقش ائمه در احیاء دین – ج 5 – علامه سید مرتضی عسگری
4. همان
5. زندگی نامه چهارده معصوم – امام حسین (ع) – سید محسن خرازی

یازدهمین ویژگی بندگان خدا ؛ پرهیز از کارهای بیهوده
پس فرماید:" وَ اِذا مَرّوُا بِاللَّغوِ مَرّوُا کِراماً" و هنگامی که با لغو و بیهودگی برخورد می ­کنند بزرگوارانه از آن می ­گذرند.
و در کلام دیگر بر روی اعراض از لغو به طور روشن تکیّه کرده می فرماید:
" قد افلح المؤمنون . الّذین هم فی صلاتهم خاشعون . والّذین هم عن اللّغو معرضون . والّذین هم للزّکاة فاعلون" (مؤمنون – 1- 4)
دوری از لغو به اندازه­ ای مهم است که به عنوان ویژگی مؤمنان بین نماز و زکات ذکر شده است و مخصوص مؤمنان و مسلمانان هم نیست. قرآن دربارۀ خوبان اهل کتاب هم می فرماید:
" و اذا سمعوا اللّغو اَعرَضوُا عَنهُ و قالوا لنا اعمالَنا وَ لَکُم اعمالُکُم سلامٌ علیکم لا نبتغی الجاهلین" (قصص- 55)
و هرگاه سخن لغو و بیهوده بشنوند از آن روی می­ گردانند و می­ گویند: اعمال ما از آنِ ماست و اعمال شما از آنِ خودتان، سلام بر شما «سلام وداع» ما خواهان جاهلان نیستیم.
و نه تنها سیرۀ خوبان در دنیا چنین است که در بهشت هم زندگی آنان چنین توصیف می­شود:
"لا یَسمَعُونَ فیها لغواً و لا کِذّابا" (نبأ- 35) آن­جا که سخن لغو و دروغ نمی­ شنوند. افراد بشر با سرمایه ­های گوناگون و مختلف آفریده شده ­اند. سرمایه ­های مادّی و معنوی، استعدادهای سرشار و مواهب الهی و دائم در حال تجارت و کسب. امّا گروهی جز اتلاف این سرمایه ­های گرانبها نتیجۀ دیگری از این تجارت عایدشان نمی­ شود و در خسران و زیانند.
"انّ الانسان لفی خسر" (عصر-2) و در کلام دیگر الهی چنین توصیف می ­شوند:
"قُل هل نُنَبِّئُکُم بالاَخسَرین اَعمالاً . الّذینَ ضَلَّ سَعیُهُم فی الحیاةِ الدُّنیا وَ هُم یَحسَبوُنَ اَنَّهُم یُحسِنونَ صُنعاً" (کهف 103- 104) آیا شما را به زیانکارترین افراد از نظر کار و کوشش آگاه سازم؟ آنان کسانی هستند که کار و کوشش آن­ ها در این جهان، بی ­نتیجه گردیده و تلف شده است و آنان تصوّر می ­کنند که کار نیک و تجارت پر سودی انجام داده اند. یعنی هر عملی که فاقد هر نوع بازدهی اخروی باشد قرآن مجید از آن به «ضلّ سعیهم» تعبیر نموده و لذا مؤمنان و بندگان ویژه خداوند از چنین روشی در زندگی به  دور می ­باشند ⁽¹⁾
بندگان خاص خداوند در تمام لحظات زندگی، حرکات و خطوط زندگیشان هدفی را دنبال می کنند که معقول، مفید و سازنده باشد. آنان از بیهوده گرایان و بیهوده کاران متنفّرند و «لغو» به معنای کارهای بی ­هدف و بی ­نتیجه است ⁽²⁾. امّا لغو را بهتر بشناسیم:
لغو در لغت : صدای گنجشک و مرغان هوا را گویند که بدون فکر و اندیشه به زبان آنان جاری می­ شود
لغو در اصطلاح : به همین مناسبت به هر سخنی که به منطق و اندیشه متّکی نبوده و از هر فائده ­ای دور باشد ⁽³⁾ و بیهوده شمرده شود لغو می ­گویند. برای آشنایی بیشتر مصادیق لغو از دیدگاه مفسران را بررسی می ­نماییم:
لغو یعنی شرک ، باطل ، به معنای همۀ معاصی ، دروغ ، دشنام یا مقابله دشنام ، غنا و لهو و لعب ، سخنی که در آن یاد خداوند نباشد و نه تنها سخنان و افعال بیهوده ، بلکه افکار بیهوده و بی ­­پایه و بدی که انسان را از یاد خداوند غافل ساخته و از تفکّر در آن ­چه مفید و سازنده است به خود مشغول می ­دارد ، آرزوهای باطل ، حتّی بیان قصّه­ ها و افسانه­ های دروغین که هیچ نوع آموزندگی ندارند. ⁽⁴⁾ همه و همه از مصادیق مفهوم جامع و کلّی لغو می­باشد. ⁽⁵⁾
مرّوا کراماً : اعراض از لغو با بدگویی و تند خویی همراه نیست ⁽⁶⁾ بندگان خاص الهی اگر این گونه کارها در مسیر زندگی­ شان قرار گیرد چنان از کنار آن می­ گذرند که بی­ اعتنایی آنان خود دلیل عدم رضای باطنی ایشان به این اعمال است و آن­ چنان بزرگوارند که هرگز محیط­ های آلوده در آنان اثر نمی­ گذارد و رنگ نمی­ پذیرند و بدون شک بی­ اعتنایی به این صحنه­ ها در صورتی است که راهی برای مبارزه با فساد و نهی از منکر، بهتر از آن نداشته باشند و گر نه بدون شک آن ­ها می­ ایستند و وظیفۀ خود را تا آخرین مرحله انجام می­ دهند ⁽⁷⁾
ادامه دارد...

---

 
(1)سیمای انسان کامل در قرآن – جعفر سبحانی
(2)تفسیرنمونه – ج15 – ناصر مکارم شیرازی
(3)سیمای انسان کامل در قرآن – جعفر سبحانی
(4)مردی از امام صادق ^(ع) پرسید: آیا صحیح است که به سخن داستان­ سرایان گوش فرا دهیم؟ فرمود : نه، زیرا هرکس به سخن کسی گوش فرا دهد به حکم این است که او را می ­پرستد. هرگاه گوینده از خدا سخن بگوید در این هنگام خدا را پرستش کرده است و اگر از شیطان سخن بگوید او را پرستش کرده است «سفینة البحار – ج2 – ص125»
(5)تفسیر نمونه – ج 14 –ناصر مکارم شیرازی * تفسیر نور – ج6 – محسن قرائتی
(6)تفسیر نور – ج6 – محسن قرائتی
(7)تفسیر نمونه – ج15 – ناصر مکارم شیرازی

در اولین جلسه کلاس تفسیر قرآن حجة الاسلام والمسلمین آقای عالی ضمن بیان نکاتی پیرامون ادب قرآن ، تلاوت و تفقه در آیات آن به تفسیر سوره یس پرداختند.
در این سوره که از سور مکی است آیات اعتقادی نمود بیشتری دارد و حول سه محور :

1. پیامبر و رسالتش ، معجزه پیامبر ، هدف قرآن و نزول آن
2. مبدأ و توحید
3. معاد ، بهشت و جهنم و خصوصیات عالم آخرت

وبه یک معنا اصول دین در این سوره بیان شده است البته همراه با نکات اخلاقی – تربیتی و از این جهت قلب قرآن نامیده شده است.
امام صادق (ع) فرمودند هر چیزی قلبی دارد و قلب قرآن سوره یس است . پس هر کس در روز آن را بخواند ، در آن روز در حفظ خدا بوده و تا شب روزی داده می شود و اگر کسی آن را در شب قبل از خوابیدن بخواند......


برای دانلود کردن اینجا کلیک کنید.

امّا سرّ محبوب بودن رسول گرامی ^(ص) در قرآن ذکر می­ شود:

از آنجا که پیامبر اکرم ^(ص) الگوی طهارت است و تابعان وی اقتدا به طهارت کرده متطهّر و محبوب می­ شوند "انّ الله یحبّ التّوابین و یحبُّ المتطهِّرین" (بقره-222) و چون حضرت الگوی قسط و عدل است و سهم هر سهیمی را به او پرداخته و در سهم کسی تعدّی نکرده در این زمینه نیز مقسطین به وی اقتدا می ­نمایند :"انّ الله یحبّ المقسطین" و نیز خدای سبحان اهل توکّل را دوست دارد چون پیامبر ما^(ص) در توکّل کامل بود. او حبیب خداست و اثر اقتدای به حبیب خدا، اقتدا به پیشوای متوکّلان است و این اقتدا ایشان را محبوب می­ نماید پس توکّل محبوب خداوند است و متوکّل هم محبوب اوست و پیامبر^(ص) که اسوۀ توکّل است محبوب خداوند است "انّ الله یحبّ المتوکّلین" و ... و ... بالاخره اینکه رسول اکرم ^(ص) آیینۀ تمام نمایی است که همۀ اسمای حسنای الهی را نشان می­ دهد. هیچ­کس مانند رسول خدا ^(ص) توحید و اسمای حسنای خدا را نشان نمی­ دهد لذا او محبوب است و سالکان کوی حضرتش هم از محبّت طرفی می­ بندند.

و در مقابل نیز آمده که خداوند مسرفان، ظالمان، کافران، مفسدان، تجاوزکاران را دوست ندارد. آنها را که محبوب بودند و این­ها را که محبوب نیستند با معیار تولّی و تبرّی پیامبر^(ص) می­ سنجد و می ­فرماید: معیار محبت، این انسان کامل است که حبیب من است و به دیکران دستور می­ دهد: خود و اعمال خود را با این انسان کامل بسنجید تا معلوم شود محبوب یا مبغوض هستید یعنی اگر به خداوند ظاهر دسترسی ندارید مظهر آن ظاهر نزد شماست، به رسول، حبیب و خلیفه خدا دسترسی دارید که حجّت بالغۀ اوست و پیامبر^(ص) در روایاتی در زمینۀ دوستی و محبّت نسبت به حضرت و عترت طاهره سفارش می ­نماید:

1.اَنَس می ­­گوید: مردی از اهل بادیه از پیامبر^(ص) پرسید: " متی قام السّاعة؟ " رستاخیز چه روزی فرامی ­رسد؟ هم­زمان با این پرسش هنگام نماز شد. حضرت پس از نماز آن سائل را طلب کرده فرمودند: برای آن روز چه ذخیره­ای فراهم کرده­ ای؟ عرض کرد: سوگند به خداوند که نماز و روزۀ فراوانی برای قیامت ذخیره نکرده­ ام ولی خدا و پیامبرش را دوست می ­دارم. آن­گاه پیامبر^(ص) فرمودند: "المرء مع من احبّ" انسان با محبوبش محشور شود.

2.امام باقر ^(ع) می­ فرماید: روزی رسول اکرم^(ص) در حضور مردم فرمودند: به خداوند علاقه­ مند باشید، زیرا غذای جسم و جان شما را فراهم می­ کند و برای رضای خدا به من علاقمند باشید زیرا من مجرای فیض او هستم و به اهل بیت من علاقمند باشید زیرا آن­ها رابط میان من و شما هستند.

3.پیامبر^(ص) می­ فرماید: ایمان بنده­ ای کامل نمی­شود مگر این­که من پیش او، محبوب­تر از خود او باشم و عترت من پیش او، محبوب­تر از عترت خودش و اهل بیت من پیش او، محبوب­تر از اهل بیت خودش و ذات من پیش او، محبوب­تر از ذات خودش باشد ^(1).

و سپس حضرت در روایاتی دربارۀ دوستی نسبت به انسان ­های دیگر هم توصیه­ هایی دارند، حضرت با همه اهمیتی که برای دوستی و دوست ­یابی قائل هستند ولی فرمودند:

• مردم را از دوستانشان بشناسید چه انسان هم­ خوی خود را به دوستی می­ گیرد. ⁽²⁾
• با خوبان همنشین باش از آنان خواهی شد ⁽³⁾
• حضرت مردم را از رفاقت با انسان­های تردامن برحذر داشته می­ فرمود: سزاوارترین مردمان به تهمت کسی است که با اهل تهمت نشست و برخاست کند. ⁽⁴⁾

5.در باب سیره عملی حضرت در مجالس ایشان، امام حسین ^(ع) به نقل از علی ^(ع) می ­فرماید: از خُلقیات پیامبر^(ص) آن­ که از آنجا که رحمة للعالمین بود هرگز در برابر ستمی که به حضرتش می­ رفت عکس­ العملی از خود نشان نمی­ داد امّا در برابر فعل حرام آرام نمی ­نشست و نیز قیام نمی فرمود مگر آن­که غضب و قیامش در راه خدای باشد. ⁽⁵⁾

امّا دربارۀ سیرۀ امام حسین ^(ع)، انسان کامل دیگر که هم­سو و هم­سنگ قرآن کریم است. گاهی انسان کامل به صورت رسول اکرم ^(ص) و گاهی به صورت عترت طاهره «سلام الله علیهم اجمعین» ظهور می­ نماید. افزون بر این چنان­ که در قبل هم اشاره شد قرآن معصوم است و عترت هم که عِدل قرآنند معصوم.

رسول اکرم ^(ص) و عترت طاهره مصون و محفوظند " اذهب الله عنهم الرّجس و طهّرهم تطهیراً "به راستی چرا امام حسین ^(ع) در برابر درخواست والی مدینه و نیز اصرار مروان بن حکم برای بیعت با یزید چنین می­ فرماید:

"انّا لله و انّا الیه راجعون و علی الاسلام السّلام اذ قد بلیت الامّةُ براعٍ مثل یزید": اگر امّت اسلامی به یک والی و امیری مثل یزید مبتلا شود باید با اسلام خداحافظی کرد و فاتحه آن را خواند.

و در جایی دیگر فرمود: یزید مردی شراب­خوار است و قاتل نفس محترمه، همانند من هرگز با او بیعت نمی­ کند. ⁽⁶⁾

همان سخنی که امام در پاسخ نامۀ معاویه در زمینۀ علت عدم بیعت با یزید به او می­ نویسند: ای معاویه از خدا بترس و بدان خداوند کتابی دارد که تمام اعمال از کوچک و بزرگ در آن درج شده و بدان که خداوند تو را فراموش نکرده است و به همین زودی تو را غافلگیر می­ کند و برای این افترا و تهمت­ها مؤاخذه­ ات خواهد کرد. تو اکنون کودکی را برای امارت اختیار کرده­ ای که همواره شراب می ­خورد و با سگ­ها بازی می­ کند و من می­ بینم که خود را به هلاکت انداختی و دینت را نابود کردی و ملّت را خوار ساختی والسّلام ⁽⁷⁾

و البتّه همین عدم بیعت سرآغاز نهضت مقدّس حضرت و شهادت ایشان در راه احیای دین می ­گردد.

ادامه دارد....

---

1. سیره رسول اکرم در قرآن – ج 8-9 – آیة الله جوادی آملی
2. سیره نبوی – مرتضی مطهری
3. زندگینامه چهارده معصوم - پیامبر ^(ص) – سیدمحسن خرازی
4. نگین هستی – حسین سیّدی
5. نقش ائمه در احیاء دین – ج5 – سیّدمرتضی عسگری
6. شهید احیای دین – سیّدمرتضی عسگری
7. بحارالانوار – ج44 –ص 212