قال الجواد علیه السلام:

«الْمُؤْمِنُ یحْتَاجُ إِلَی ثَلَاثِ خِصَالٍ تَوْفِیقٍ مِنَ اللَّهِ وَ وَاعِظٍ مِنْ نَفْسِهِ وَ قَبُولٍ مِمَّنْ ینْصَحُهُ.

مؤمن نیازمند سه چیز است: توفیق الهی، واعظ درونی و پذیرش خیرخواهی ناصحان

روز ازدواج

واعلَم أنّ الإعجابَ ضِدُّ الصواب و آفة الألباب فاسعَ فی کَدحِکَ و لا تَکُن خازناً لِغَیرک ....

در جلسات گذشته از هدایت مولای ما امیرالمؤمنین علی بن ابیطالب سلام الله علیه دریافتیم که خودپسندی و غرور نقطه مقابل راستی و قاتل درست اندیشی آفت عقلها و نابود کننده بنای ایمان مؤمنین است.

همچنین دریافتیم که تلاش مجدّانه برای تأمین معاش و نیازهای خانواده در منطق حضرت علوی یک ارزش مقدس و مبارکه و اینکه انسان با احتکار و عدم مصرف بهینه نعمتهای الهی بندگان را در محرومیت و فقر نگه دارد یک ضد ارزش رسوا و یک خسارت ضد قابل جبران برای انسانیّت انسان است....

«قَالَ علی علیه السّلام کُنْ فِی الْفِتْنَةِ کَابْنِ اللَّبُونِ لَا ظَهْرٌ فَیُرْکَبَ وَ لَا ضَرْعٌ فَیُحْلَبَ‏»؛ یعنی در فتنه‌ها و در رخدادهای مجهول که نه اصل آن معلوم است نه فرع آن معلوم؛ نه پایان آن روشن است نه آغاز آن معلوم؛ مثل شتربچه دو ساله باش! آن روزها این مثال‌ها و تشبیهات برای قوم عرب ضروری و لازم بود تا به این مسائل راه یابند. فرمود شتربچه دو ساله، نه شیر دارد که از پستان او کسی استفاده کند، نه آن قدرت را دارد و پشت صافی دارد که کسی سوار بشود یا بار بکشد. فرمود: در فتنه‌هایی که برای شما روشن نیست وارد نشوید. نه فتنه را شیر بدهید و بپرورانید و نه فتنه‌گران را سواری بدهید.

حضرت این که فرمود: «کُنْ فِی الْفِتْنَةِ کَابْنِ اللَّبُونِ»؛ آن‎جا که شما می‌دانی فتنه است؛ یک وقت می‌دانید شورش است فتنه است یک وقت می‌دانید قیام است، یک وقت برای شما مجهول است، یک وقت می‌دانید که چه کسی مظلوم است، یک وقت می‌دانید چه کسی ظالم است، همه اینها را حضرت در خطبه‌ها مشخص کرد. آن‎جایی که برای شما روشن است که ظالم کیست وظیفه چیست. آن‎جا که برای شما معلوم است مظلوم کیست وظیفه چیست. آن‎جا که برای شما روشن نیست این شورش است قیام است فتنه است، آن‎جا وظیفه را بیان کرده است. همه این جزئیات را بیان کرده است. اینکه فرمود: چیزی که روشن نیست شما باید احتیاط کنید.

احتیاط را هم قبلاً برای شما معنا کردند؛ می‌گویند فلان شخص محتاط است احتیاط می‌کند، راه احتیاط را وجود مبارک حضرت امیر به کمیل که از شاگردان مخصوص آن حضرت است آموخت. احتیاط کننده یعنی حائط دارد. شرح آن این است که وجود مبارک حضرت امیر به کمیل که از اصحاب خاص آن حضرت بود، فرمود کمیل! «أَخُوکَ‏ دِینُکَ فَاحْتَطْ لِدِینِک»، انسان یک برادر دارد و آن دین اوست تقدیم خبر بر مبتدا مفید حصر است؛ یعنی تو فقط یک برادر داری و آن دین توست. به کمیل گفت: «أَخُوکَ‏ دِینُکَ»، حالا یک برادر داری به نام دین، این برادر را حفظ بکن: «فَاحْتَطْ لِدِینِک». «فَاحْتَطْ»، را خودش در جمله دیگر تشریح کرد: «تَأْخُذَ الْحَائِطَةَ لِدِینِک‏». احتیاط می‌کنی؛ یعنی دین خود را در وسط بگذار، دورش را حائط و دیوار بکش که میوه درختان دین تو را هر کسی نچیند. آدم محتاط، یعنی آدمی که دین او بارور است، درخت دین او بارده است، آدم بفهمی است، کارآمد است، علم دارد عملی دارد، مؤثر هست. فرمود تو که حالا یک عضو مؤثری هستی، درخت خود را مثل درخت دشت قرار نده؛ مثل درخت منزلی قرار بده، دورش دیوار بکش که هر کسی نیاید از میوه درخت تو استفاده نکند، از تو بهره سوء نبرد، این را می‌گویند احتیاط. فلان شخص محتاط است محتاط است؛ یعنی دور دین خود را دیوار کشید، هیچ بیگانه‌ای حق ندارد بیاید وارد باغ او بشود از عِرض او، آبروی او استفاده کند، او را وسیله قرار بدهد. «أَخُوکَ‏ دِینُکَ فَاحْتَطْ لِدِینِک».

آن‎جا این چنین فرمودند؛ فرمود آنچه برای شما روشن است که این فتنه است؛ نه فتنه را تقویت بکن، نه فتنه‌گر را سواری بده. اگر مثل آن شتری باشی که شیر می‌دهند؛ کسی که شیر می‌دهد آن کودک را می‌پروراند. فرمود فتنه را با شیردادن نپروران، بزرگ نکن! و اگر فتنه‌گر باشد به او سواری نده، «کُنْ فِی الْفِتْنَةِ کَابْنِ اللَّبُونِ لَا ظَهْرٌ فَیُرْکَبَ وَ لَا ضَرْعٌ فَیُحْلَبَ»؛ نه پشتی دارد که به کسی سواری بدهد، نه ضرع و شیر و پستانِ شیردهی دارد که او را بدوشند.

باید فرصت ها را غنیمت شمرد و هر گاه زمینة زیارت امام رضا(ع) فراهم شد ، از آن بهره برده و به زیارت آن حضرت شتافت .البته عبادت خدای متعال در برخی از زمان ها و مکان ها مؤثر تر است . به عنوان مثال ، ماه رمضان ، شعبان ، رجب ، شب و روز جمعه و دسته ای دیگر از ایام و لیالی که بر طبق روایات ، دعا ، زیارت و عبادت در آن زمان ها بیشتر اثر دارد . 
 درباره اینکه چرا روز 23 ذی‌القعده روز زیارتی امام رضا(ع) است، برخی از افراد معتقدند ایشان در روز 23  ذی‌القعده به شهادت رسیده است، اما در جامعه ما روز آخر ماه صفر به عنوان روز شهادت ایشان مطرح است. باید گفت این روز، روز زیارتی مخصوص ایشان نامیده شده است تا مردم با توجه به ذات آن حضرت و به نقشی که ایشان در ایجاد مدینه رضوی داشتند پی ببرند. (امام رضا(ع) با آمدن به سمت مرو، یک مدینه دوم برای نشر معارف اسلامی ایجاد کردند که به اصطلاح «مدینه رضویه» گفته می‌شود).

‌همانگونه که در شرح زیارت جامعه کبیره استاد محمدی اذعان داشتند؛ زیارت شما باید از صمیم قلب باشد. در هنگام ورود اذن دخول بخواهید و اگر حال مساعدی داشتید به حرم بروید.

‌ هنگامی که از حضرت رضا (ع) اذن دخول می‌طلبید و می‌گویید: « أأدخل یا حجة الله: ای حجت خدا، آیا وارد شوم؟» به قلبتان مراجعه کنید و ببینید آیا تحولی در آن به وجود آمده و تغییر یافته است یا نه؟ اگر تغییر حال در شما بود، حضرت(ع) به شما اجازه داده است. ‌اگر حال معنوی زیارت داشتید به حرم وارد شوید. اگر هیچ تغییری در دل شما به وجود نیامد و دیدید حالتان مساعد نیست، بهتر است به کار مستحبی دیگری بپردازید

تاکنون دقت کرده‌اید که وقتی می‌خواهید به یک ملاقات خاص بروید در دلتان چه استرسی برای آماده شدن دارید؟؟! «چه بپوشم؟»، « چه بگویم؟»، «چگونه رفتار کنم؟» و... صدها «چه..؟ » دیگر که به ذهن آشفته شما می‌آید؛ حال هر چقدر این ملاقات خاص‌تر باشد استرستان بیشتر می‌شود. زیارت نیز از جنس همین ملاقات‌های خاص‌تر است، به ویژه ملاقات با مهربان‌ترین مهربانان امام هشتم(ع) باشد.

‌زیارت صفحه قلب و روح زائر را از آلودگی‌های و صفات بد، پاک می‌سازد، همچنین زیارت روح انسان را تلطیف می‌کند و از سویی آن را مقاوم و با صلابت و نیرویی باطل شکن و کفر ستیز می‌نماید؛ از دیگر آثار زیارت می‌توان به روح توحیدی خالص و یگانه‌پرستی کاملی که در جان انسان می‌دمد اشاره کرد؛ اما برای رسیدن به این آثار و برکات، لازم است نکاتی را به خوبی مراعات کرد و همچون آهویی پاک به پیشگاه آن امام بزرگ مشرف شد.

‌زیارت امام رضا(ع) از زیارت امام حسین(ع) بالاتر است، چرا که بسیاری از مسلمانان به زیارت امام حسین(ع) می‌روند، ولی فقط شیعیان اثنی عشری به زیارت امام رضا(ع) می‌آیند.

علامه‌مجلسی در بحارالانوار بر استحباب زیارت امام رضا(ع) در روزهای خاصی تأکید بیشتری داشته‌اند، روز تولد آن حضرت، یازدهم ذی‌القعده. روز شهادت امام(ع)، آخرین روز یا هفدهم ماه صفر یا بیست‌و‌چهارم ماه رمضان، روز بیعت مردم با ایشان یعنی روز اول یا ششم ماه رمضان. روز بیست‌و‌سوم ذی‌ القعده که بنابر قولی در چنین روزی آن حضرت به شهادت رسیده‌اند.

پیروان اهل بیت و شیعیان امتیازات و اختصاصاتی دارند که شاید خودشان هم متوجه آن نعمتها نیستند مثل ماهی که در آب است و متوجه فضا نیست و وقتی خارج می شود از آن فضا تازه متوجه آن فضا می شود. بقیه اقوام و ملل مثل یک دریاچه یخ بسته هستند که ساکت و منجمد است ولی شیعه نعماتی دارد که به علت آگاه نبودن به ملکوت آن نعم متوجه آن نیست از جمله همین زیارتها که چون نمی توانیم ملکوت آن را ببینیم ، ارزش واقعی آن برای ما معلوم نیست...

رسیدیم به این جمله : موالیَّ لا أحصی ثناءکم و لا أبلُغُ من المدح کنهکم...

 واعلَم أنّ الإعجابَ ضِدُّ الصواب و آفة الألباب فاسعَ فی کَدحِکَ و لا تَکُن خازناً لِغَیرک ....

آن حضرت پس از مذمّت و نفی عُجب به فرزند والامقامشان اینگونه می فرمایند که پسرجان! برای تأمین نیازهای زندگی خودت تلاش کن. در عین حال خزانه دار دیگری هم نباش !

در منطق اسلام انسان بی  عار و سربار یک موجود بی ارزش و غیرقابل اعتنا به حساب می آید. در بیش از 200 آیه ققرآن کریم از عمل انسان به عنوان معیار و ملاک شخصیت او یاد شده است...

حضرت علی امیر المؤمنین علیه السلام فرمود: «الْبُخْلُ عَارٌ وَ الْجُبْنُ مَنْقَصَةٌ»؛ فرمود بخل یعنی آدم بخشش نداشته باشد، آنچه را که به دست آمده برای اینکه مبادا آینده به آن نیاز داشته باشد در موارد لازم نبخشد. فرمود: آن کسی که بخیل است تحت حمایت و هدایت و رهبری شیطان است، چون ﴿الشَّیْطَانُ یَعِدُکُمُ الْفَقْرَ﴾، یعنی این که در درون ما وسوسه می‌کند که اگر شما در این راه خیر کمک کردید چه کسی به شما کمک می‌کند، چه کسی آینده شما را تأمین می‌کند، این شیطان است.

 خود ذات اقدس الهی در قرآن فرمود: ﴿مَا أَنفَقْتُم مِن شَیْ‏ءٍ فَهُوَ یُخْلِفُهُ﴾، یک بیان نورانی امام جواد(سلام الله علیه) دارد که تفسیر همین است؛ فرمود: «مَنْ أَیْقَنَ بِالْخَلَفِ جَادَ بِالْعَطِیَّة»؛ فرمود: اینکه در قرآن فرمود آنچه را شما در راه خدا انفاق می‌کنید خدا جانشین آن را فراهم می‌کند، این جانشینی همزمان است. الآن اگر بارانی بیاید جایی سنگی فرو برود، شما این سنگ را از این باغ بخواهید بردارید، چاله‌ای می‌ماند، شاید تا یکسال یا بیشتر طول می‌کشد تا این چاله پر بشود؛ اما یک سطل آب که از رودخانه می‌گیرید همان زمان پر می‌شود. «خَلَف» یعنی این، نه اینکه خالی بماند بعد از یکسال پر بشود. فرمود: آنچه را که شما برداشتید فوراً خدا جایش می‌گذارد، حالا بعد به شما برسد، بعد شما متوجه بشوید. حالا اگر شما سنگی از داخل باغچه برداشتید به هر حال جایش خالی است. یک سال بعد پر می‎شود اینکه خَلف نیست، خالی است، بعد از یکسال پر می‌شود؛ اما یک سطل آب که از رودخانه بردارید جای آن خالی است یا همان زمان پر می‌شود؟

این بیان لطیف امام جواد، خیلی ظریف است خیلی زیباست؛ فرمود: «مَنْ أَیْقَنَ بِالْخَلَفِ جَادَ بِالْعَطِیَّة»، یعنی گرچه خدا فرمود شما اگر بخشیدید خدا جانشین می‌فرستد؛ اما جانشین این طور نیست که طول بکشد، این طور نیست که سنگی را که شما از یک باغ برداشتید یکسال بعد جای آن پر بشود؛ نه آبی که از این رودخانه برداشتید همان زمان پر می‌شود. حالا شما دیر متوجه می‌شوید مطلبی دیگر است.

فرمود: «الْبُخْلُ عَارٌ وَ الْجُبْنُ مَنْقَصَةٌ»؛ ترس؛ ترس از فقر، ترس از دشمن، ترس از حوادث، این یک نقص است. «وَ الْفَقْرُ یُخْرِسُ الْفَطِنَ عَنْ حُجَّتِهِ»؛ کسی که جیبش خالی است کیفش خالی است ـ خدای ناکرده ـ فقیر است، او قدرت حرف‌زدن بین‌المللی ندارد؛ چه اینکه اگر کسی فقر علمی داشت او در مباحثات بخواهد درس بگوید گُنگ است؛ بخواهد بحث بکند گُنگ است؛ بخواهد مناظره آزاداندیشی داشته باشد گُنگ است؛ چون فقر علمی دارد. فقر اقتصادی هم جیبش خالی باشد کیفش خالی باشد، در عرصه بین‌الملل بخواهد حرف بزند گُنگ است؛ لذا فرمود مال قوام شماست و شما این قوام را به خوبی حفظ بکنید. «وَ الْفَقْرُ یُخْرِسُ الْفَطِنَ عَنْ حُجَّتِهِ وَ الْمُقِلُّ غَرِیبٌ فِی بَلْدَتِهِ»

بیانات استاد جوادی آملی

زیارت در واقع تجدید عملی عهدی است که انسان در عالم الست با خلیفه خدا بسته و با زیارت آن عهد بازخوانی می شود.

وقتی انسان به زیارت امام و معصوم می رود ، می گوید که من آمده ام تا بگویم با شما هستم " إنّی سلمٌ لمن سالمکم و حربٌ لمن حاربکم" و با عهدی که با شما بستم استوار هستم و پیمان نشکستم...

رسیدیم به این فراز: " و جعلَنی مِمّن یقتصُّ آثارَکم و یسلُکُ سبیلَکم"

دریافت
حجم: 18.8 مگابایت