تلاوت صفحه  537 :

آیه شماره 69  از سوره مبارکه نساء
 وَ مَنْ یُطِعِ اللَّهَ وَ الرَّسُولَ فَأُولئِکَ مَعَ الَّذینَ أَنْعَمَ اللَّهُ عَلَیْهِمْ مِنَ النَّبِیِّینَ وَ الصِّدِّیقینَ وَ الشُّهَداءِ وَ الصَّالِحینَ وَ حَسُنَ أُولئِکَ رَفیقاً
و کسى که خدا و پیامبر را اطاعت کند، (در روز رستاخیز،) همنشین کسانى خواهد بود که خدا، نعمت خود را بر آنان تمام کرده؛ از پیامبران و صدّیقان و شهدا و صالحان؛ و آنها رفیقهاى خوبى هستند!
نکات تفسیری :

1- قرار گرفتن در راه انبیا و شهدا و داشتن رفقاى خوب، جز با اطاعت از فرمان خدا و رسول به دست نمى‏ آید. «و من یطع‏ اللّه و الرسول، فاولئک ...»
2- رفیق خوب، انبیا، شهدا، صدّیقان و صالحانند. رفقاى دنیایى را هم باید با همین خصلتها گزینش کرد. «حَسُن اولئک رفیقاً»
3- اطاعت از رسول، پرتوى از اطاعت خدا و در طول آن است، پس با توحید، منافاتى ندارد. «من یطع اللّه و الرسول»
4- پاداش اطاعت از پیامبر، همجوارى با همه‏ ى انبیاست. چون همه یک نورند و یک هدف دارند و اطاعت از یکى، همراه شدن با همه است. «من یطع اللَّه و الرسول... مع... النّبیین»

تلاوت صفحه 536 :

آیه شماره 65  از سوره مبارکه نساء
 فَلا وَ رَبِّکَ لا یُؤْمِنُونَ حَتَّى یُحَکِّمُوکَ فیما شَجَرَ بَیْنَهُمْ ثُمَّ لا یَجِدُوا فی‏ أَنْفُسِهِمْ حَرَجاً مِمَّا قَضَیْتَ وَ یُسَلِّمُوا تَسْلیماً
به پروردگارت سوگند که آنها مؤمن نخواهند بود، مگر اینکه در اختلافات خود، تو را به داورى طلبند؛ و سپس از داورى تو، در دل خود احساس ناراحتى نکنند؛ و کاملا تسلیم باشند.
نکات تفسیری :

1- نشانه‏ هاى ایمان راستین سه چیز است:
الف: به جاى طاغوت، داورى را نزد پیامبر بردن. «یحکموک»
ب: نسبت به قضاوت پیامبر، سوءظن نداشتن. «لایجدوا فى انفسهم حرجاً»
ج: فرمان پیامبر را با دلگرمى پذیرفتن و تسلیم بودن. «و یسلّموا تسلیما»
2- اسلام، علاوه بر تسلیم ظاهرى، به ابعاد روحى و تسلیم قلبى توجّه کامل دارد. «لا یجدوا فى انفسهم حرجاً»
3- قضاوت، از شؤون رسالت و ولایت است. «ممّا قَضیت»
4- وجوب تسلیم در برابر قضاوت پیامبر، نشان عصمت اوست. «یُسلّموا تسلیماً»

تلاوت صفحه 535 :

آیه شماره 24  از سوره مبارکه مؤمنون
 فَقَالَ الْمَلَؤُاْ الَّذِینَ کَفَرُواْ مِن قَوْمِهِ مَا هَاذَا إِلَّا بَشَرٌ مِّثْلُکمُ‏ْ یُرِیدُ أَن یَتَفَضَّلَ عَلَیْکُمْ وَ لَوْ شَاءَ اللَّهُ لَأَنزَلَ مَلَئکَةً مَّا سَمِعْنَا بهَِاذَا فىِ ءَابَائنَا الْأَوَّلِینَ
جمعیت اشرافی (و مغرور) از قوم نوح که کافر بودند گفتند: «این مرد جز بشری همچون شما نیست، که می‏ خواهد بر شما برتری جوید! اگر خدا می‏ خواست (پیامبری بفرستد) فرشتگانی نازل می‏ کرد; ما چنین چیزی را هرگز در نیاکان خود نشنیده‏ ایم!
نکات تفسیری :

1- تهمت برترى‏ جویى، وسیله‏ ى تبلیغات کفّار است. «یرید اَن یَتفضّل علیکم»
2- انسان متکبّر، براى خدا هم تکلیف معیّن مى‏ کند. «لو شاءاللّه لانزل ملائکةً»
3 - کافران کمال را نقص مى‏ پندارند. «ماهذا الاّ بشر... لانزل‏ملائکةً» (انسان بودن انبیا براى راهنمایى بشر کمال است، امّا کفّار مى‏ گفتند: او نباید بشر باشد)
4- در برابر منطق صحیح، به تاریخ و تقلید نیاکان و فرهنگ ملّى خود تکیه نکنید و مدافع وضع موجود نباشید. «ما سَمِعنا بهذا»

تصویر یا قائم ال محمد

تلاوت صفحه 534 :

قطره ای از دریای بیکران کلام الهی :

آیه شماره 23  از سوره مبارکه مؤمنون
 وَ لَقَدْ أَرْسَلْنَا نُوحًا إِلىَ‏ قَوْمِهِ فَقَالَ یَاقَوْمِ اعْبُدُواْ اللَّهَ مَا لَکمُ مِّنْ إِلَاهٍ غَیرُْهُ أَ فَلَا تَتَّقُونَ
و ما نوح را بسوی قومش فرستادیم; او به آنها گفت: «ای قوم من! خداوند یکتا را بپرستید، که جز او معبودی برای شما نیست! آیا (از پرستش بتها) پرهیز نمی‏ کنید؟!
نکات تفسیری :

1- در تبلیغ دین، مردم را با محبّت مورد خطاب قرار دهید. «یا قوم»
2- دعوت به توحید، اوّلین وظیفه‏ ى انبیاست. (در تبلیغ، به مسائل اصلى توجّه کنید) «اعبدوا اللّه»
3- روح پرستش در باطن انسان وجود دارد، انبیا مورد پرستش را بیان مى‏ کنند. «اعبدوا اللّه - ما لکم من اله غیره»

تلاوت صفحه 533 :

قطره ای از دریای بیکران کلام الهی :

آیه شماره 19  از سوره مبارکه فرقان
 فَقَدْ کَذَّبُوکُم بِمَا تَقُولُونَ فَمَا تَسْتَطِیعُونَ صَرْفًا وَ لَا نَصْرًا وَ مَن یَظْلِم مِّنکُمْ نُذِقْهُ عَذَابًا کَبِیرًا
(خداوند به آنان می‏ گوید: ببینید) این معبودان، شما را در آنچه می‏ گویید تکذیب کردند! اکنون نمی ‏توانید عذاب الهی را برطرف بسازید، یا از کسی یاری بطلبید! و هر کس از شما ستم کند، عذاب شدیدی به او می‏ چشانیم!
نکات تفسیری :

1- معبودهاى خیالى و بت‏ها، نه تنها یار شما نیستند، بلکه کار شما را نیز تخطئه و تکذیب مى‏ کنند. «فقد کذّبوکم»
2- انسان مشرک در قیامت از هیچ حمایتى برخوردار نیست و از هر اقدامى براى نجات خود عاجز است. «فما تستطیعون صَرفاً و لانَصرا»
3- مشرک، ظالم است. (جمله‏ ى «وَ مَن یظلم» در فضاى «ومن یشرک» قرار دارد)

تلاوت صفحه 532 :

قطره ای از دریای بیکران کلام الهی :

آیه شماره 18  از سوره مبارکه فرقان
  قَالُواْ سُبْحَانَکَ مَا کاَنَ یَنبَغِى لَنَا أَن نَّتَّخِذَ مِن دُونِکَ مِنْ أَوْلِیَاءَ وَ لَاکِن مَّتَّعْتَهُمْ وَ ءَابَاءَهُمْ حَتىَ‏ نَسُواْ الذِّکْرَ وَ کاَنُواْ قَوْمَا بُورًا
(در پاسخ) می‏ گویند: «منزهی تو! برای ما شایسته نبود که غیر از تو اولیایی برگزینیم، ولی آنان و پدرانشان را از نعمتها برخوردار نمودی تا اینکه (به جای شکر نعمت) یاد تو را فراموش کردند و تباه و هلاک شدند.»
نکات تفسیری :

1- خداوند نعمت‏هاى خود را حتّى از منحرفان دریغ نمى‏ دارد. «لکن متّعتهم»
2- خطر مال در جایى است که سبب فراموشى خدا شود، نه این که مال مطلقاً بد و خطرناک باشد. «متّعتهم... حتّى نسوا»
3 - در خانواده‏ هایى که چند نسل آنها مرفّه بوده ‏اند، زمینه‏ ى فراموشى از خدا و قیامت، بیشتر است. «و آبائهم»

تلاوت صفحه 531 :

آیه شماره 17  از سوره مبارکه فرقان
 وَ یَوْمَ یَحْشُرُهُمْ وَ مَا یَعْبُدُونَ مِن دُونِ اللَّهِ فَیَقُولُ ءَ أَنتُمْ أَضْلَلْتُمْ عِبَادِى هَؤُلَاءِ أَمْ هُمْ ضَلُّواْ السَّبِیلَ
(به خاطر بیاور) روزی را که همه آنان و معبودهایی را که غیر از خدا می ‏پرستند جمع می ‏کند، آنگاه به آنها می‏ گوید: «آیا شما این بندگان مرا گمراه کردید یا خود آنان راه را گم کردند؟!»
نکات تفسیری :

1- در قیامت از مشرکان و معبودهاى آنان بازخواست مى‏ شود. «یحشرهم و ما یعبدون فیقول...»
2- در قیامت، غیر از انسان موجودات دیگرى نیز مبعوث خواهند شد، مانند بت‏ها. «و ما یعبدون»
3- در قیامت، همه چیز شعور پیدا مى‏ کند و مخاطب قرار مى‏ گیرد. «ءَانتم»

یکی از مضامین تکرارشونده‌ی در ادعیه‌ی ماه مبارک رمضان توجّه دادن انسانها به عوالم بعد از حیات دنیوی است؛ توجّه دادن به عالم مرگ، عالم قبر، عالم قیامت، گرفتاری‌های انسان در دوران مواجهه‌ی با حساب و کتاب و سؤال الهی؛ این یکی از موضوعات مطرح در ادعیه‌ی ماه مبارک رمضان است. عامل کنترل‌کننده و مراقب برای انسان از جمله عبارت است از توجّه به همین عوالم. اینکه بدانیم «لایَعزُبُ عَنهُ مِثقالُ ذَرَّة»؛^(۱) یک حرکت کوچک، یک سکون کوچک، یک اقدام کوچک، یک حرف کوچک از دید محاسبه‌کننده‌ی دوران بعد از مرگ بیرون نیست و از ما سؤال خواهد شد؛ این خیلی تأثیر می گذارد در رفتار ما، در گفتار ما، در حرکات ما.
در دعای شریف ابی‌حمزه [می خوانیم‌]: اِرحَمنی صَریعاً عَلَی الفِراشِ تُقَلِّبُنی اَیدی اَحِبَّتی؛^(۲) این حالتی که برای همه پیش می‌آید و شاید خیلی‌ها این حالت احتضار و لحظات نزدیکی مرگ را در دیگران دیده‌اند؛ من و شما در آن لحظات از خودمان اختیاری نداریم؛ هیچ‌کس در آنجا به ما نزدیک‌تر از خدا نیست. وَ نَحنُ اَقرَبُ اِلیهِ مِنکُم وَ لکِن لا تُبصرِون؛^(۳) هیچ‌کس نمیتواند ما را در آن حالت، از آن ورطه‌ای که در مقابل ما است نجات بدهد، مگر عمل صالح و فضل الهی. عرض می کنیم در این دعا که «اللّهُمَّ ارحَمنی»؛ در آنجا ما را رحم کن. وَ تَفَضَّل عَلَیَّ مَمدوداً عَلَی المُغتَسَلِ یُقَلِّبُنی صالحُ جیرَتی؛ در هنگامی که بعد از مرگ ما را غسل می دهند، خدای متعال در آن حالت، رحمت خود را، فضل خود را شامل حال ما کند و به ما ترحّم کند. بی‌اختیار در اختیار دستهای غسل‌دهنده هستیم؛ این مال یکایک من و شما است؛ هیچ‌کداممان از این حالت دوری و فراغت نداریم؛ این برای همه‌ی ما پیش می‌آید. به یاد آن لحظه باشید.
وَ تَحَنَّن عَلَیَّ مَحمولاً قَد تَناوَلَ الاَقرِباءُ اَطرافَ جِنازَتی؛ ما را بلند می کنند، سر دوش می گیرند، می برند به سمت جایگاه همیشگی و ابدی ما. وَ جُد عَلَیَّ مَنقولاً قَد نَزَلتُ بِکَ وَحیداً فی حُفرَتی؛ ما را سرازیر قبر خواهند کرد. این یادآوری است؛ از این حالات نبایستی غافل بود؛ باید جلوی چشم ما باشد. اینکه سفارش می کنند به ما که به قبرستان بروید، به زیارت اموات بروید، یک علّت و وجه آن این است. بعضی بدشان می‌آید از اینکه کسی آنها را به یاد مرگ بیندازد؛ نه، این درمان است، این دارو است؛ علاج خودخواهی‌های ما، علاج غفلتهای ما، علاج هوسرانی‌های ما است. در جای دیگری از دعای شریف ابی‌حمزه [می خوانیم‌]: اِلهی اِرحَمنی اِذَا انقَطَعَت حُجَّتی وَ کَلَّ عَن جَوابِکَ لِسانی وَ طاشَ عِندَ سُؤالِکَ اِیّایَ لُبّی؛ آن وقتی که در مقابل سؤال الهی کم می‌آوریم و درمی مانیم، استدلال ما تمام می شود؛ مثل اینجا نیست که بتوانیم طرف مقابل را با استفاده‌ی از جهلش، از غفلتش، از عواطفش از واقعیّت دور کنیم. آنجا همه‌چیز آشکار است برای آن‌کسی که از ما سؤال می کند. به یاد آن لحظه باید بود. در یک فِقره‌ی دیگر: اَبکی لِخُروجی مِن قَبری عُریاناً - این دعا را در سحرهای ماه رمضان با توجّه بخوانید - ذَلیلاً حامِلاً ثِقلی عَلَی ظَهری اَنظُرُ مَرَّةً عَن یَمینی وَ اُخری‌ عَن شِمالی اِذِ الخَلائِقُ فی شَأنٍ غیرِ شَأنی؛ هرکسی به فکر خودش است؛ هیچ‌کس از من آنجا دستگیری نمی کند.
لِکُلِّ امرِئٍ مِنهُم یَومَئِذٍ شَأنٌ یُغنیهِ، وُجوهٌ یَومَئِذ مُسفِرَةٌ، ضاحِکَةٌ مُستَبشِرَة؛ مؤمنین، متّقین، آن کسانی که مراقب خودشان بودند و از جادّه‌ی حق و انصاف و ادای تکلیف الهی خارج نشدند، مصداق این جمله‌اند: وُجوهٌ یَومَئِذٍ مُسفِرَةٌ، ضاحِکَةٌ مُستَبشِرَة؛ چهره‌های باز، خندان، درخشان، بعضی این‌جوری‌اند. وَ وُجوهٌ یَومَئِذٍ عَلَیها غَبَرَةٌ، تَرهَقُها قَتَرَة. آیه‌ی قرآن تا اینجا است؛^(۴) در دعا این کلمه هم اضافه شده: وَ ذِلَّة. البتّه فقط این مضمون نیست؛ دعاهای ماه رمضان مثل همه‌ی دعاهای دیگر، ما را می کشانَد به سمت آن سرچشمه‌ی لطیفِ مطبوعِ گوارای رحمت الهی.

1.  سوره مبارکه سبإ آیه ۳

وَقالَ الَّذینَ کَفَروا لا تَأتینَا السّاعَةُ ۖ قُل بَلىٰ وَرَبّی لَتَأتِیَنَّکُم عالِمِ الغَیبِ ۖ لا یَعزُبُ عَنهُ مِثقالُ ذَرَّةٍ فِی السَّماواتِ وَلا فِی الأَرضِ وَلا أَصغَرُ مِن ذٰلِکَ وَلا أَکبَرُ إِلّا فی کِتابٍ مُبینٍ
کافران گفتند: «قیامت هرگز به سراغ ما نخواهد آمد!» بگو: «آری به پروردگارم سوگند که به سراغ شما خواهد آمد، خداوندی که از غیب آگاه است و به اندازه سنگینی ذرّه‌ای در آسمانها و زمین از علم او دور نخواهد ماند، و نه کوچکتر از آن و نه بزرگتر، مگر اینکه در کتابی آشکار ثبت است!»

2. دعای ابوحمزه ثمالی؛

... وَارْحَمْنی صَریعاً عَلَی الْفِراشِ تُقَلِّبُنی اَیدی اَحِبَّتی وَتَفَضَّلْ عَلَی مَمْدوُداً عَلَی الْمُغْتَسَلِ یقَلِّبُنی صالِحُ جیرَتی وَتَحَنَّنْ عَلَی مَحْموُلاً قَدْ تَناوَلَ الاْقْرِبآءُ اَطْرافَ جَنازَتی وَجُدْ عَلَی مَنْقوُلاً قَدْ نَزَلْتُ بِکَ وَحیداً فی حُفْرَتی ...اِلـهی ارْحَمْنی اِذَاانْقَطَعَتْ حُجَّتی وَکَّلَّ عَنْ جَوابِکَ لِسانی وَطاشَ عِنْدَ سُؤالِکَ اِیای لُبّی ... اَبْکی لِخُروُجی مِنْ قَبْری عُرْیاناً ذَلیلاً حامِلاً ثِقْلی عَلی ظَهْری اَنْظُرُ مَرَّةً عَنْ یمینی وَاُخْری عَنْ شِمالی اِذِ الْخَلائِقُ فی شَاْن غَیرِ شَاْنی لِکُلِّ امْرِئ مِنْهُمْ یوْمَئِذ شَاْنٌ یغْنیهِ وُجوُهٌ یوْمَئِذ مُسْفِرَةٌ ضاحِکَةٌ مُسْتَبْشِرَةٌ وَوُجوُهٌ یوْمَئِذ عَلَیها غَبَرَةٌ تَرْهَقُها قَتَرَةٌ وَذِلَّه ...
... پوشاندی و در آن حال که در بستر مرگ افتاده و دست‌های یاران مرا به این سو و آن سو کنند بر من رحم کن و در آن حال که روی سنگ غسالخانه دراز کشیده‌ام و همسایگان شایسته‌ام به اینطرف و آنطرف می‌گردانند بر من تفضل کن و هنگامی که خویشان اطراف جنازه‌ام را بر دوش گرفته‌اند با من مهربانی فرما وهنگامی که تک و تنها در میان گودال قبر بر تو وارد شوم بر من بخشش کن ... به من رحم کن در آن هنگامی که حجت و دلیلم قطع شود و زبانم از پاسخ تو لال گردد و هوش در هنگام بازپرسی‌ات از سرم بپرد... و منکر از من، گریه کنم برای بیرون آمدنم از قبر برهنه و خوار که بار سنگینم را به پشتم بار کرده. یکبار از طرف راستم بنگرم و بار دیگر از طرف چپ و هریک از خلایق را در کاری غیر از کار خود ببینم. برای هر یک از آنها در آن روز کاری است که به خود مشغولش دارد چهره‌هایی در آن روز گشاده و خندان و شادمانند و چهره‌هایی در آن روز غبارآلود است و سیاهی و خواری آنها رافراگرفته ...

3.  سوره مبارکه الواقعة آیه ۸۵
وَنَحنُ أَقرَبُ إِلَیهِ مِنکُم وَلٰکِن لا تُبصِرونَ
و ما از شما به او نزدیکتریم ولی نمی‌بینید!

4. سوره مبارکه عبس آیه ۳۷ و 38و 39
لِکُلِّ امرِئٍ مِنهُم یَومَئِذٍ شَأنٌ یُغنیهِ * وُجوهٌ یَومَئِذٍ مُسفِرَةٌ * ضاحِکَةٌ مُستَبشِرَةٌ
در آن روز هر کدام از آنها وضعی دارد که او را کاملاً به خود مشغول می‌سازد!* چهره‌هائی در آن روز گشاده و نورانی است،* خندان و مسرور است؛

4. سوره مبارکه عبس آیه 40و 41
وَوُجوهٌ یَومَئِذٍ عَلَیها غَبَرَةٌ * تَرهَقُها قَتَرَةٌ
و صورتهایی در آن روز غبارآلود است،

عید فطر روز پاداش گرفتن و رویت رحمت الهی بعد از ماه رمضان است. “مقام معظم رهبری”

عید فطر است و اول شوال               نور عشق است و شور و جذبه و حال
بهر توفیق درک ماه خداست                قلب‌ها از نشاط، مالامال
جشن قرآن و جشن غفران است        عید اسلام و روز فخر و جلال

"آمین یا رب العالمین"