... تعصب مذموم مانع تفکر انتقادی می شود و سد بزرگی در راه عقل و خرد آدمی ایجاد می کند . کسی که دارای تعصب مذموم باشد نمی تواند افکار خود و دیگران را ارزیابی کند و تجزیه و تحلیل درستی از رویدادها نخواهد داشت.
بهترین شیوه مهار احساسات و مراقبت از تمایلات نفسانی پرهیزکاری و خویشتن داری است ....


برای دانلود کردن اینجا کلیک کنید.

قال علی علیه السلام :
تَعَلَّمُوا القُرآنَ ؛ فَاِنَّهُ اَحسَنُ الحَدیثِ .
قرآن را فرا گیرید، زیرا که قرآن نیکوترین سخن هاست .
                                                                         نهج البلاغه خطبه 110
تلاوت صفحه 24 :

قطره ای از دریای بیکران کلام الهی :
آیه شماره 36  از سوره مبارکه إبراهیم‏
رَبِّ إِنَّهُنَّ أَضْلَلْنَ کَثِیرًا مِّنَ النَّاسِ فَمَن تَبِعَنِی فَإِنَّهُ مِنِّی وَمَنْ عَصَانِی فَإِنَّکَ غَفُورٌ رَّحِیمٌ
ترجمه : پروردگارا آنها بسیارى از مردم را گمراه کردند پس هر که از من پیروى کند بى گمان او از من است و هر که مرا نافرمانى کند به یقین تو آمرزنده و مهربانى
تفسیر: هنرهایى مثل مجسمه سازى مى‏ توانند منشأ انحراف شوند، چنانکه بت‏ها افراد بسیارى را گمراه کردند. «انّهنّ اضللن»
دیندارى با شعار نیست، با عمل و پیروى از دستورات است. «تبعنى»
میان رهبران آسمانى و مردم مومن، رابطه ‏ى مکتبى برقرار است. «فانّه منّى»
انبیا حتّى نسبت به مخالفان خود دلسوز بودند و آنان را مأیوس نمى‏ کردند. «مَن عصانى فانّک غفور رحیم»
مخالفت با دستور پیامبر، مخالفت خداست. «من عصانى فانّک»

قال رسول الله صلی الله علیه و آله :
مَن عَلَّمَ آیَةً فی کِتابِ اللهِ تَعالی، کانَ لَهُ اَجرُها ما تُلِیَت .
هر که آیه ای از کتاب خدا را به دیگری بیاموزد، پاداش آن آیه، تا زمانی که خوانده می شود به او نیز می رسد .                                                            مستدرک الوسائل 4/235
 تلاوت صفحه 23 :

قطره ای از دریای بیکران کلام الهی:
آیه شماره 63  از سوره مبارکه الفرقان‏
وَعِبَادُ الرَّحْمَنِ الَّذِینَ یَمْشُونَ عَلَى الْأَرْضِ هَوْنًا وَإِذَا خَاطَبَهُمُ الْجَاهِلُونَ قَالُوا سَلَامًا
ترجمه : و بندگان خداى رحمان کسانى‏ اند که روى زمین به نرمى گام برمى‏ دارند و چون نادانان ایشان را طرف خطاب قرار دهند به ملایمت پاسخ مى‏ دهند
تفسیر: بالاترین مدال براى انسان، مدال بندگى خداست. «و عبادالرحمن» زیرا انتساب به بى نهایت، انسان را بالا مى‏ برد.
رفتار هر کس، نشان دهنده‏ ى شخصیّت اوست. «عبادالرحمن ... یمشون على الارض هونا» (بندگان خاص خداوند، مظهر تواضع هستند.)
اسلام، دین جامعى است که حتّى براى چگونه راه رفتن برنامه دارد. «یمشون على الارض هونا»
تواضع، ثمره‏ ى بندگى و نخستین نشانه‏ ى آن است. «هوناً»
سرچشمه ى مدارا و نرم خویى بندگان خدا، ایمان است، نه ترس و ضعف آنان. «عباد الرحمن الّذین یمشون...»
وقار و نرمى از بارزترین صفات مؤمن است. «یمشون... هونا»
تواضع نسبت به همه ‏ى مردم لازم است. (نسبت به زن و مرد، کوچک و بزرگ، دانا و نادان). «یمشون... هونا... قالوا سلاما»
با جاهلان مقابله به مثل نکنید. «اذا خاطبهم الجاهلون قالوا سلاما»
مُدارا و حلم و حوصله، از صفات بارز مؤمنان است. «قالوا سلاما»
تواضع باید هم در عمل باشد، «یمشون... هونا»، هم در کلام، «قالوا سلاما» و هم در عبادت. «سجداً و قیاماً»
با افراد نادان و فرومایه مجادله نکنید. «قالوا سلاما» (آنان سخنى در شأن خود مى‏ گویند، ولى شما سخنى عالمانه و کریمانه بگویید)
بهترین وقت عبادت، شب است و بین شب ونماز ومناجات، رابطه محکمى است. «یَبیتُون لربّهم» (فضاى آرام، دورى از ریا، تمرکز فکر، از برکات شب است)
آنچه به عبادت ارزش مى‏ دهد، اخلاص است. «لربّهم»

قال رسول الله صلی الله علیه وآله :
اِذَا التَبَسَت عَلَیکُمُ الفِتَنُ، کَقِطَعِ الَّیلِ المُظلِمِ فَعَلَیکُم بِالقُرآنِ .
هنگامی که فتنه ها، هم چون پاره های شب تاریک، شما را در خود پیچید، برشماست که به قرآن تمسک جویید.                                          اصول کافی ج2ص459
تلاوت صفحه 22:

قطره ای از دریای بیکران کلام الهی:
آیه شماره 31  از سوره مبارکه بقره
وَعَلَّمَ آدَمَ الأَسْمَاء کُلَّهَا ثُمَّ عَرَضَهُمْ عَلَى الْمَلاَئِکَةِ فَقَالَ أَنبِئُونِی بِأَسْمَاء هَؤُلاء إِن کُنتُمْ صَادِقِینَ
ترجمه : و [خدا] همه [معانى] نامها را به آدم آموخت‏ سپس آنها را بر فرشتگان عرضه نمود و فرمود اگر راست مى‏ گویید از اسامى اینها به من خبر دهید
تفسیر: معلّم واقعى خداست وقلم، بیان، استاد وکتاب، زمینه‏ هاى تعلیم هستند.«عَلّم»
برترى انسان بر فرشتگان، به خاطر علم است. «وعلّم آدم...»
انسان براى دریافت تمام علوم، استعداد و لیاقت دارد. «کلّها»
فرشتگان عبادت بیشترى داشتند و آدم، علم بیشترى داشت. رابطه مقام خلافت با علم، بیشتر از عبادت است. «نسبّح بحمدک... علّم آدم الاسماء»
براى روشن کردن دیگران، بهترین راه، برگزارى امتحان و به نمایش گذاشتن تفاوت‏ها و لیاقت‏هاست. «علّم... ثم عرضهم... فقال انبئونى»
فرشتگان، خود را به مقام خلیفة اللهى لایق ‏تر مى‏ دانستند. «ان کنتم صادقین»

فی وَصیَّةِالنَّبیِّ لِعَلٍّی عَلَیهِما وَ آلِهِمَا السَّلام :
وَ عَلَیکَ بِتِلاوَةِالقُرآنِ عَلی کُلِّ حالٍ .
از وصایای پیامبراکرم(ص) به حضرت علی (ع) این است که :
« یا علی! برتو باد که در همه حال قرآن تلاوت کنی. »
                                                                        اصول کافی 7/79
تلاوت صفحه بیست و یکم:
 

قطره ای از دریای بیکران کلام الهی:
آیه شماره 31  از سوره مبارکه بقره
وَعَلَّمَ آدَمَ الأَسْمَاء کُلَّهَا ثُمَّ عَرَضَهُمْ عَلَى الْمَلاَئِکَةِ فَقَالَ أَنبِئُونِی بِأَسْمَاء هَؤُلاء إِن کُنتُمْ صَادِقِینَ
ترجمه: و [خدا] همه [معانى] نامها را به آدم آموخت‏ سپس آنها را بر فرشتگان عرضه نمود و فرمود اگر راست مى‏ گویید از اسامى اینها به من خبر دهید
تفسیر: معلّم واقعى خداست وقلم، بیان، استاد وکتاب، زمینه‏ هاى تعلیم هستند.«عَلّم»
برترى انسان بر فرشتگان، به خاطر علم است. «وعلّم آدم...»
انسان براى دریافت تمام علوم، استعداد و لیاقت دارد. «کلّها»
فرشتگان عبادت بیشترى داشتند و آدم، علم بیشترى داشت. رابطه مقام خلافت با علم، بیشتر از عبادت است. «نسبّح بحمدک... علّم آدم الاسماء»
براى روشن کردن دیگران، بهترین راه، برگزارى امتحان و به نمایش گذاشتن تفاوت‏ها و لیاقت‏هاست. «علّم... ثم عرضهم... فقال انبئونى»
فرشتگان، خود را به مقام خلیفة اللهى لایق‏تر مى‏ دانستند. «ان کنتم صادقین»

قال رسول الله صلی الله علیه و آله :
اَدِّبوا اَولادَکُم عَلی ثَلاثِ خِصالٍ : حُبِّ نَبِیِّکُم وَ حُبِِّ اَهلِ بَیتِهِ وَ قِراءَةِ القُرآنِ .
فرزندان خود را برسه خصلت تربیت کنید، دوستی پیامبرتان و دوستی اهل بیتش و قرائت قرآن .                  

                                                ینابیع المودة /271

تلاوت صفحه بیستم:
 

قطره ای از دریای بیکران کلام الهی:
آیه شماره 42  از سوره مبارکه مریم‏
إِذْ قَالَ لِأَبِیهِ یَا أَبَتِ لِمَ تَعْبُدُ مَا لَا یَسْمَعُ وَلَا یُبْصِرُ وَلَا یُغْنِی عَنکَ شَیْئًا
ترجمه: چون به پدرش گفت پدر جان چرا چیزى را که نمى ‏شنود و نمى‏ بیند و از تو چیزى را دور نمى ‏کند مى ‏پرستى
تفسیر: مناظرات ابراهیم با عمویش قابل یادآورى و بزرگداشت است. «اذ قال»
در نهى از منکر، از نزدیکان خود شروع مى ‏کنیم. «یا اَبتِ»
نهى از منکر مرز سنّى ندارد. (پسر مى ‏تواند بزرگ خانواده را نهى کند، امّا باید احترام آنان را حفظ کند.) «یا اَبتِ»
همیشه کمال افراد به سن آنها بستگى ندارد؛ گاهى فرزند خانه از بزرگ‏ترها بهتر مى ‏فهمد. «یا ابت»
ارشاد وتبلیغ نباید همیشه عمومى باشد، بلکه گاهى باید به خود فرد گفته شود. «یا اَبَتِ»
در نهى از منکر، با ایجاد سؤال، وجدان افراد را به قضاوت گیریم. «لم تعبد»
در نهى از منکر، از منکرهاى اعتقادى شروع کنیم. (متأسفانه ما بیشتر سرگرم منکرهاى اخلاقى و اجتماعى هستیم) «لم تعبد»
راه حقّ را فداى عواطف نکنیم. «لابیه لم تعبد» خویشاوندى نباید مانع نهى از منکر شود.
بت‏ پرستى، از فرشته پرستى، انسان پرستى و گاوپرستى بدتر است، زیرا در آنها بینایى و شنوایى و شعور هست، ولى در بت نیست. «مالا یسمع ...»

قال الصادق علیه السلام :
یَنبَغی لِلمُؤمِنِ اَن لا یَموتَ ، حَتّی یَتَعَلَّمَ القُرآنَ ، اَو یَکونَ فی تَعلیمِهِ .
شایسته است که مؤمن از دنیا نرود، مگر آن که قرآن را فرا گیرد ویا در حال آموختن آن باشد .                                                                        اصول کافی 2/607
تلاوت صفحه نوزدهم:
 

قطره ای از دریای بیکران کلام الهی:
آیه شماره 112  از سوره مبارکه المائدة
إِذْ قَالَ الْحَوَارِیُّونَ یَا عِیسَى ابْنَ مَرْیَمَ هَلْ یَسْتَطِیعُ رَبُّکَ أَن یُنَزِّلَ عَلَیْنَا مَآئِدَةً مِّنَ السَّمَاءِ قَالَ اتَّقُواْ اللّهَ إِن کُنتُم مُّؤْمِنِینَ
ترجمه: [یاد کن]و هنگامى را که حواریون گفتند اى عیسى پسر مریم آیا پروردگارت مى‏ تواند از آسمان خوانى براى ما فرود آورد [عیسى] گفت اگر ایمان دارید از خدا پروا دارید
تفسیر: اى پیامبر! از مردم خیلى توقّع نداشته باش! حواریّون عیسى هم با آنکه به آنان الهام مى‏ شد و اقرار به ایمان و اسلام داشتند، باز معجزهاى دلخواهشان را مى‏ خواستند. «اذ قال الحواریّون...»
تردید در قدرت خداوند «هل یستطیع ربّک» با دیدن آن همه معجزه از حضرت عیسى در گهواره و زنده کردن مرده و درخواست معجزه‏ ى مجدّد، در شأن حواریّون نبود. «اتّقوا اللّه»
اگر سوء نیّت هم نداشته باشیم، باید در خطاب‏ها و گفتگوها حریم افراد را حفظ کنیم. «اتّقوا اللّه»
مؤمن، نباید خدا را آزمایش کند. «هل یستطیع ربّک... اتّقوا اللَّه ان کنتم مؤمنین»
تقوا، نشانه ‏ى ایمان است. «اتّقوا اللّه ان کنتم مؤمنین»

به علت پایان پذیرفتن کتاب جلد دوم و آماده نبودن مجلد سوم ، استاد در این جلسه به بیان مطالبی پیرامون قرآن در نهج البلاغه پرداختند:
ردر خطبه اول امیر المؤمنین امام علی علیه السلام می فرماید: " این کتابی که در میان شماست تبیین کننده حلال و حرام ، واجب و مستحب، مباح و ممنوع، خاصّ و عامّ، عبرتها و مثل ها ، .... است" امام علی (ع) اولین کسی که پیرامون علوم قرآنی بحث کرده ، حضرت امیر است.
در خطبه 18 با استناد به خود آیات قرآن قرآن را تعریف نموده و می فرماید: " قرآن ظاهری زیبا و باطنی ژرف و عمیق دارد که مطالب شگفت انگیز آن تمام نمی شود ....گ حافظ که انقلابی در غزل ایجاد نموده تحت تأثیر قرآن این اشعار را سروده است.
در خطبه 110 می فرماید: "قرآن را بیاموزید چون بهترین گفتار است . آن را خوب بفهمید چون بهار دلهاست."
در خطبه 158 می فرماید: " قرآن را به حرف بیاورید." برخی مفسرین گفته اند وقتی با ذهن پر مسئله و با سؤال سراغ قرآن بروید قرآن به شما پاسخ می دهد و با شما حرف می زند.....


برای دانلود کردن اینجا کلیک کنید.

‌استاد در تبیین خطبه 111 نهج البلاغه پیرامون نزول بلا فرمودند :
خداوند با بلا از بنده مؤمنش دلجویی می کند. همانطوریکه کسی که مسافرت رفته برای اهل و خانواده اش سوغات تهیه می کند. البته دو نوع بلا داریم : بلا در ضرّاء و بلا در سرّاء! این بلا گاهی ممکن است در ثروت و دارایی باشد و گاهی ممکن است در فقر باشد به هر حال بلا بر مؤمن نازل می شود و چهل روز نمی گذرد که مؤمن بلا نداشته باشد.

برای دانلود کردن اینجا کلیک کنید.

.... به نظر حضرت امام انسان در توکل و تفویض کار خودش را انجام می دهد چه به نتیجه بردسد چه نرسد.
در تفویض از همان ابتدا بنده همه کارها را به خدا واگذار کرده و در واقع سببهای دیگر را نمی بیند مگر در حدی که وظیفه خودش را انجام دهد. اما در توکل سببها را می بیند ، سببها را مؤثر می داند در عین حال نتیجه را به خدا واگذار می کند .
در تفویض همه چی را به خدا واگذار می کند و در توکل نتیجه را به خدا وامی گذارد.
تفویض قبل از وقوع سبب است اما توکل بعد از وقوع سبب است . گاهی انسان اسباب را به کار می گیرد بعد کار را به خدا واگذار می کند  = توکل ، و گاهی حتی انتخاب سبب را هم به خدا واگذار می کند = تفویض


برای دانلود کردن اینجا کلیک کنید.