قطره ای از دریای بیکران کلام الهی :
آیه شماره 24 از سوره مبارکه طه
اذْهَبْ إِلىَ فِرْعَوْنَ إِنَّهُ طَغَى
«اینک به سوی فرعون برو، که او طغیان کرده است.» نکات تفسیری :
1- اوّلین مأموریت انبیا، مبارزه با طاغوتهاست. «اِذهَب»
2- همیشه نباید منتظر آمدن مردم بود، گاهى لازم است حتّى پیامبران براى هدایتِ حاکمان حرکت کنند. «اِذهب الى فرعون اِنّه طَغى»
3- براى اصلاح جامعه، باید به سراغ سرچشمه و ریشه ى فتنه و فساد رفت. «اِذهب الى فرعون»
4- دین از سیاست جدا نیست، موسى براى اصلاح حکومت حرکت کرد. «اِذهب الى فرعون»
5- سرچشمه ى همه انکارها، طغیان وگردنکشى در مقابل حقّ است. «اِنّه طَغى» طغیان فرعون در ادعاى ربوبیت، ایجاد وحشت، تفرقه و برده کشى مردم بود.
قطره ای از دریای بیکران کلام الهی :
آیه شماره 11 از سوره مبارکه طه
فَلَمَّا أَتَئهَا نُودِىَ یَمُوسىَ
هنگامی که نزد آتش آمد، ندا داده شد که: ای موسی! نکات تفسیری :
1- چه بسا انسان به قصد کارى گام برمى دارد، امّا به نتیجه دیگرى مى رسد. «آتیکم منها بقَبَس... نُودى»
رفت موسى کآتشى آرد بدست آتشى دید او که از آتش بِرَست
2- همین که اراده ى خداوند بر تحقّق چیزى تعلّق گرفت، تمام وسایل به خدمت آن هدف درمى آیند. (تاریکى شب، باردارى همسر، گم کردن راه، دیدن آتش، همه مقدّمه جذب موسى علیه السلام و ارائه وحى و نبوّت به او در میعادگاه الهى شد.)
قطره ای از دریای بیکران کلام الهی :
آیه شماره 52 از سوره مبارکه ابراهیم
هَذَا بَلاَغٌ لِّلنَّاسِ وَلِیُنذَرُواْ بِهِ وَلِیَعْلَمُواْ أَنَّمَا هُوَ إِلَهٌ وَاحِدٌ وَلِیَذَّکَّرَ أُوْلُواْ الأَلْبَابِ
این [قرآن] ابلاغى براى مردم است [تا به وسیله آن هدایت شوند] و بدان بیم یابند و بدانند که او معبودى یگانه است و تا صاحبان خرد پند گیرند نکات تفسیری :
1- قرآن مایه ى تبلیغ است ومبلّغین باید مایه ى تبلیغى خود را از قرآن بگیرند.«هذا بلاغ»
2- قرآن، کتاب توحید است و از قرآن باید مُوحّد ساخته شود. «هذا بلاغ ... لیعلموا انّما هو اله واحد»
3- دانستن کافى نیست، توجه و تذکّر نیز لازم است. «لیعلموا لیذکّر»
4- اُنس با قرآن، هم معرفت و شناخت و دید به انسان مى دهد. «لیعلموا» و هم با تذکر و پند، آدمى را به اعمال خیر تشویق مى کند. «لیذکّر»
5- قرآن، براى عموم مردم ابلاغ است، امّا تنها صاحبان عقل متذکّر مى شوند و از آن پند مى گیرند. «ولیذکّر اولوا الالباب» آرى اگر به رهنمودهاى قرآن با جان ودل توجّه کنیم، انسان موّحد و متذکّرى مى شویم. انشاء اللَّه
قطره ای از دریای بیکران کلام الهی :
آیه شماره 46 از سوره مبارکه عنکبوت
وَ لَا تجُادِلُواْ أَهْلَ الْکِتَابِ إِلَّا بِالَّتىِ هِىَ أَحْسَنُ إِلَّا الَّذِینَ ظَلَمُواْ مِنْهُمْ وَ قُولُواْ ءَامَنَّا بِالَّذِى أُنزِلَ إِلَیْنَا وَ أُنزِلَ إِلَیْکُمْ وَ إِلَاهُنَا وَ إِلَاهُکُمْ وَاحِدٌ وَ نحَنُ لَهُ مُسْلِمُونَ
با اهل کتاب جز به روشی که از همه نیکوتر است مجادله نکنید، مگر کسانی از آنان که ستم کردند; و (به آنها) بگویید: «ما به تمام آنچه از سوی خدا بر ما و شما نازل شده ایمان آورده ایم، و معبود ما و شما یکی است، و ما در برابراو تسلیم هستیم!» نکات تفسیری :
1- گفتگو با غیر مسلمان نیز باید با بهترین شیوه باشد. «لاتجادلوا اهل الکتاب الاّ بالّتى هى أحسن»
2- تبادل نظر و گفتگوى صحیح میان مکتبها، فرهنگها و امّتها مورد قبول اسلام است. «بالّتى هى أحسن»
3- مخاطبانِ خود را بشناسیم و با هر دسته به نوعى مناسب برخورد کنیم. زیرا براى ستمگران، منطق، گفتگو و نرمش کارساز نیست. «الاّ الّذین ظلموا»
4- همه ى مخالفان اسلام، ستمگر نیستند. «الاّ الّذین ظلموا منهم»
5- در گفتگوها، قبل از اظهار عقیده و نظر، آنچه را که مورد اتفاق است مطرح کنیم. «الهنا و الهکم واحد»
قطره ای از دریای بیکران کلام الهی :
آیه شماره 45 از سوره مبارکه عنکبوت
اتْلُ مَا أُوحِىَ إِلَیْکَ مِنَ الْکِتَابِ وَ أَقِمِ الصَّلَوةَ إِنَّ الصَّلَوةَ تَنْهَى عَنِ الْفَحْشَاءِ وَ الْمُنکَرِ وَ لَذِکْرُ اللَّهِ أَکْبَرُ وَ اللَّهُ یَعْلَمُ مَا تَصْنَعُونَ
آنچه را از کتاب (آسمانی) به تو وحی شده تلاوت کن، و نماز را برپا دار، که نماز (انسان را) از زشتیها و گناه بازمی دارد، و یاد خدا بزرگتر است; و خداوند می داند شما چه کارهایی انجام می دهید! نکات تفسیری :
1- تنها آشنایى با مفاهیم، تلاوت و آموزش قرآن کافى نیست، بلکه عمل لازم است. «اُتلُ – أقِم»
2- قرآن و نماز، در رأس برنامه هاى تربیتى است. «اُتلُ – أقِم»
3- در تبلیغ و ارشاد، حکمت و آثار دستورها دینى را بیان کنیم. «أقِم الصّلاة انّ الصّلاة تنهى عن الفحشاء و المنکر»
4- نقش اصلاحى نماز در فرد و جامعه حدسى و پیشنهادى نیست، بلکه قطعى است. «اِنّ الصّلاة» (کلمهى «انّ» و جملهى اسمیه)
5- اگر نمازِ انسان، او را از فحشا و منکر باز نداشت، باید در قبولى نماز خود شک کند. «اِنّ الصّلاة تنهى»
قطره ای از دریای بیکران کلام الهی :
آیه شماره 77 از سوره مبارکه فرقان
قُلْ مَا یَعْبَؤُاْ بِکمُْ رَبىِّ لَوْ لَا دُعَاؤُکُمْ فَقَدْ کَذَّبْتُمْ فَسَوْفَ یَکُونُ لِزَامَا
بگو: «پروردگارم برای شما ارجی قائل نیست اگر دعای شما نباشد; شما (آیات خدا و پیامبران را) تکذیب کردید، و (این عمل) دامان شما را خواهد گرفت و از شما جدا نخواهد شد!» نکات تفسیری :
1- دعا وسیله ى تحصیل ارزشهاست. «ما یعبؤا بکم... لولا دعاؤکم»
2- انسان منهاى هدایت و عبادت ناچیز است. «ما یعبؤا بکم... لولا دعائکم»
3- دعوت به حقّ، از شئون ربوبیّت خداوند است. «ربّى لولا دعائکم»
4- محور هستى معنویات است. «ما یعبؤا بکم... لولا دعائکم» زیرا هستى براى انسان آفریده شده است و انسان براى پذیرش حقّ و عبادت خداوند.
5- انسانِ منهاى هدایت وعبادت، در حقیقت انبیا ودستورات آنان را تکذیب نموده است. «لولا دعائکم فقد کذّبتم»
قطره ای از دریای بیکران کلام الهی :
آیه شماره 23 از سوره مبارکه یس
أَأَتَّخِذُ مِن دُونِهِ آلِهَةً إِن یُرِدْنِ الرَّحْمَن بِضُرٍّ لاَّ تُغْنِ عَنِّی شَفَاعَتُهُمْ شَیْئًا وَلاَ یُنقِذُونِ
آیا به جاى او خدایانى را بپرستم که اگر [خداى] رحمان بخواهد به من گزندى برساند نه شفاعتشان به حالم سود مى دهد و نه مى توانند مرا برهانند نکات تفسیری :
1- مقایسه، از بهترین راههاى آموزش است. خدا مرا آفریده، ولى بتها برایم ذرّه اى فایده ندارند. «فطرنى - لا تغن عنّى شفاعتهم»
2 - سختى هایى را که انسان مى بیند، با اراده خداوند و در مدار رحمت اوست. «اِن یردن الرّحمن بضُرّ»
3- براى توجّه به خداوند، کافى است شرایط سخت و فوق العاده را در پیش خود مجسّم سازیم. «اِن یردن الرّحمن بضُرّ»
4- براى جریحه دار نکردن عواطف مردم، از خود مثال بزنیم. «اِن یردن الرّحمن بضُرّ...»
قطره ای از دریای بیکران کلام الهی :
آیه شماره 53 از سوره مبارکه طه
الَّذِى جَعَلَ لَکُمُ الْأَرْضَ مَهْدًا وَ سَلَکَ لَکُمْ فِیهَا سُبُلًا وَ أَنزَلَ مِنَ السَّمَاءِ مَاءً فَأَخْرَجْنَا بِهِ أَزْوَاجًا مِّن نَّبَاتٍ شَتىَ
همان خداوندی که زمین را برای شما محل آسایش قرار داد; و راههایی در آن ایجاد کرد; و از آسمان، آبی فرستاد!» که با آن، انواع گوناگون گیاهان را (از خاک تیره) برآوردیم. نکات تفسیری :
1- همان گونه که طفل، در مهد و گهواره براى زندگىِ خارج از آن رشد مى یابد، انسان نیز باید در مهد زمین براى زندگى بیرون از زمین یعنى جهان آخرت رشد کند.(تفسیر المیزان) «مهداً»
2- زمین، آسایشگاه انسان است، همه نیازهاى او را تأمین مى کند، مرده و زندهى او را حمل کرده و به امر الهى مسخّر اوست. «مهداً»
3- آفرینش وشرایط زمین هدفدار و براى انسان است. «جعل لکم... سلک لکم»
4- نظام آفرینش بر اساس اصل علیت و سبب و مسبب است. «فاخرجنا به»
5- توجّه به قانون زوجیّت در گیاهان، از معجزات علمى قرآن است.(تفسیر المیزان) «ازواجا من نبات»