١۵- روزه و صبر
عن الصادق علیه‌السلام فى قول الله عزوجل «واستعینوا بالصبر و الصلوة» قال: الصبر الصوم. (وسائل‌الشیعه، ج٧، ص٢٩٨، ح٣)
امام صادق علیه‌السلام درباره قول خداوند عزو جل که فرموده است: «از صبر و نماز کمک بگیرید» فرمود: [منظور از] صبر، روزه است.
١۶- روزه و صدقه
قال الصادق علیه‌السلام: «صدقه درهم افضل من صیام یوم». (وسائل‌الشیعه، ج٧، ص٢١٨، ح۶)
امام صادق علیه‌السلام فرمود: یک درهم صدقه دادن از یک روز روزه [مستحبى] برتر و والاتر است.

١٣- روزه ناقص
قال الباقر علیه‌السلام: «لا صیام لمن عصى الامام و لا صیام لعبد ابق حتى یرجع و لا صیام لامراة ناشزة حتى تتوب و لاصیام لولد عاق حتى یبر». (بحارالانوار، ج٩٣، ص٢٩۵).
امام باقر علیه‌السلام فرمود: روزه این افراد [کامل] نیست:
١. کسى که امام را نافرمانى کند؛
٢. بنده فرارى تا زمانى که برگردد؛
٣. زنى که اطاعت شوهر نکرده تا اینکه توبه کند؛
۴. فرزندى که عاق شده تا اینکه فرمانبردار شود.
١۴-روزه بى ارزش
قال امیرالمومنین علیه‌السلام: «کم من صائم لیس له من صیامه الا الجوع و الظمأ و کم من قائم لیس له من قیامه الا السهر و العناء». (نهج‌البلاغه، حکمت١۴۵)
امام على علیه‌السلام فرمود: چه‌ بسا روزه‌دارى که از روزه‌ اش جز گرسنگى و تشنگى بهره‌ اى ندارد و چه‌بسا شب‌ زنده‌دارى که از قیامش جز بی‌خوابى و سختى سودى نمى‌برد.

اگر انسان گرسنه باشد، نان خالى هم براى او لذیذ است، لذّت طعام را صائمین مى دانند.در حدیث قدسى آمده است:« أَلصَّوْمُ لى وَ أَنَا أَجْزى بِهِ.»
روزه براى من است، و من خود پاداش آن را مى دهم.
یعنى خداوند متعال ثواب آن را بدون واسطه مى دهد، علاوه بر ثواب هایى که در کتاب و سنّت ذکر شده است:
«فَلاَ تَعْلَمُ نَفْسٌ مَّآ أُخْفِىَ لَهُم مِّن قُرَّةِ أَعْیُنٍ» پس هیچ کس نمى داند که چه چشم روشنى هایى براى آنان مخفى شده است.  یعنى قابل وصف و توصیف نیست.
در روایت است که:
« لِلصّائِمِ فَرْحَتانِ: فَرْحَةٌ عِنْدَ إِفْطارِهِ، وَ فَرْحَةٌ عِنْدَ لِقاءِ رَبِّهِ.»
روزه دار دو خوشحالى دارد: «یکى هنگام افطار، و دیگرى هنگام دیدار پروردگار.» البتّه این در صورتى است که در فطور و سحرى، نخوردن در روز را تدارک نکند.
دوازده روز از رمضان گذشته بود، روزه دارى در مسجد کوفه مى گفت: تا به حال گرسنه نشده ام، صوم هم براى او جوع آور نیست! با اینکه بعضى طالب چلومرغ و غذاهاى لذیذند.
درباره ى مقدار خوردن در روایات آمده است: «وقتى که گرسنه شدى، بخور.» اگر انسان گرسنه باشد، نان خالى هم براى او لذیذ است، لذّت طعام را صائمین مى دانند.
همچنین درباره استهلال در ماه مبارک رمضان در روایت آمده است که وقتى سیّد الشّهدا ـ علیه‏السّلام ـ را شهید نمودند، خداوند متعال به مَلَکى دستور داد که ندا در دهد:
«أَیَّتُهَا الْأُمَّةُ الظّالِمَةُ الْقاتِلَةُ عِتْرَةَ نَبِیِّها،لا وَفَّقَکُمُ اللّه‏ُ تَعالى لِفِطْرٍ وَ لا أَضْحى.»
اى امّت ستمکارى که نواده پیامبرتان را کشتید، هرگز خداوند متعال شما را به عید فطر و قربان موفّق نگرداناد!
گویا این دعا باید مصداق داشته باشد، لذا اگر چه در رؤیت هلال ماه مبارک رمضان راه احتیاط براى شیعه وجود دارد که تا ثابت نشده روزه مى‏ گیرند، ولى با احتیاط، فطر و اضحى درست نمى شود.
در واقع این روایت مى‏ خواهد بگوید که امام ـ علیه‏ السّلام ـ را نخواستید، فطر و اَضْحى را مى‏ خواهید چه کار؟! ناقه ‏اى  براى شما فرستادیم، خودتان نخواستید و پى کردید!

١١- روزه چشم و گوش
قال الصادق علیه‌السلام: «اذا صمت فلیصم سمعک و بصرک و شعرک و جلدک». (الکافى، ج۴، ص٨٧، ح١)
امام صادق علیه‌السلام فرمود: آنگاه که روزه مى‌گیرى، باید چشم و گوش و مو و پوست تو هم روزه‌ دار باشند.
١٢- روزه اعضا و جوارح
عن فاطمه الزهرا سلام‌الله‌علیها: «ما یصنع الصائم بصیامه اذا لم یصن لسانه و سمعه و بصره و جوارحه». (بحارالانوار، ج٩٣، ص٢٩۵)
حضرت زهرا علیهاالسلام فرمود: روزه‌ دارى که زبان و گوش و چشم و جوارح خود را حفظ نکرده روزه‌ اش به چه کارش خواهد آمد.

٩- روزه واقعى
قال امیرالمۆمنین علیه‌السلام: «الصیام اجتناب المحارم کما یمتنع الرجل من الطعام و الشراب». (بحارالانوار، ج٩٣، ص٢۴٩)
امام على علیه‌السلام فرمود: روزه پرهیز از حرام‌هاست؛ همچنان‌که شخص از خوردنى و نوشیدنى پرهیز مى‌کند.
١٠- برترین روزه
قال امیرالمؤمنین علیه‌السلام: «صوم القلب خیر من صیام اللسان و صوم اللسان خیر من صیام البطن». (غررالحکم، ج١، ص۴١٧، ح٨٠)
امام على علیه السلام فرمود: روزه قلب بهتر از روزه زبان و روزه زبان بهتر از روزه شکم است.

این، چیز  کمی نیست که رسول اکرم (صلی الله علیه وآله) این ماه [رمضان] را ماه ضیافت الهی به حساب بیاورند. مگر ممکن است که انسان وارد سفره کریم بشود و از آن جا، محروم خارج بشود؟ مگر وارد نشوی. آن کسانی که وارد سفره غفران و رضوان و ضیافت الهی در این ماه نشوند، البته بی بهره خواهند ماند و واقعاً این محرومیت به معنای حقیقی است. «ان الشقی من حرم غفران الله فی هذا الشهر العظیم». (عیون اخبار الرضا، ج1، ص230) محروم واقعی، آن کسی است که نتواند در ماه رمضان، غفران الهی را به دست بیاورد.

سخنرانی مقام معظم رهبری در دیدار با مسئولان و کارگزاران به مناسبت عید فطر، مهرماه

٧- اهمیت روزه
قال رسول الله صلى‌الله‌علیه‌وآله: «الصوم فى الحر جهاد». (بحارالانوار، ج٩۶، ص٢۵٧)
رسول خدا صلى‌الله‌علیه‌وآله فرمود: روزه گرفتن در گرما، جهاد است.
٨- روزه نفس
قال امیرالمؤمنین علیه‌السلام: «صوم النفس عن لذات الدنیا انفع الصیام». (غررالحکم، ج١، ص۴١۶، ح۶)
امیرالمومنان على علیه‌السلام فرمود: روزه نفس از لذت‌هاى دنیوى سودمندترین روزه‌هاست.

ادامه دستور العمل آیت الله قاضی پیرامون سه ماه رجب ، شعبان و رمضان:
3- بر شما باد به قرائت قرآن کریم در نافله‌های شب که انسان را حرکت داده، سیر او را سریع می‌نماید و برای او بسیار مفید است. تغنّی به قرآن، انسان را بخدا نزدیک می‌کند! بخلاف غنای محرم که آدمی را به لهو می‌کشاند. پس تا می توانید در شبها قرائت قرآن کنید، چرا که قرائت قرآن شراب مؤمنین است.
4- بر شما باد اینکه: به انجام دادن اوراد و أذکاری که هر یک از شما بعنوان دستور در دست دارید، ملتزم و متعهد باشید! و بر شما باد به مداومت سجدۀ یونسیّه و گفتن ذکر یونسیّه: «لا إلهَ إلا أنتَ سُبحانکَ إنی کُنْتُ مِن الظالمین7» در سجده از پانصد تا هزار مرتبه.»
5- بر شما باد به زیارت مشهد اعظم، که مراد همان حرم مطهر امیرالمؤمنین و قبر نورانی آن بزرگوار است، و نیز سایر مشاهد مشرفۀ اهل البیت (ع) و مساجد معظمه مانند: مسجد الحرام، مسجد النبی، مسجد کوفه، مسجد سهله و بطور کلی هر مسجدی از مساجد! زیرا مؤمن در مسجد، همانند ماهی است در آب دریا!
6- و هیچگاه پس از نمازهای واجب خود، تسبیحات حضرت صدیقه صلَوات الله علیها را ترک ننمائید، زیرا این تسبیحات، یکی از انواع «ذکر کبیر» شمرده شده است.»
7- یکی از وظائف مهم و لازم برای سالک إلی الله، دعا برای فرج* حضرت حجّت صلوات الله علیه در قنوت «وَتْر» است. بلکه باید در هر روز و در همۀ اوقات و همۀ دعاها، برای فرج آن بزرگوار دعا نمود.
8- و یکی دیگر از وظائف لازم و مهم، قرائت زیارت جامعه، معروف به «جامعۀ کبیره» در روز جمعه است.
9- لازم است که قرائت قرآن حتماً کمتر از یک جزء نباشد.»
10- تا می توانید بسیار به دیدار و زیارت برادران نیکوکار خود بشتابید، چرا که براستی آنها برادرانی هستند واقعی که در تمام مسیر، همراه انسانند و با رفاقت خویش، آدمی را از کریوه های نفس و تنگناها و عقبات آن عبور می دهند!.
11- به زیارت اهل قبور ملتزم باشید ولی نه بصورت مداوم و همه روزه (مثلاً در هفته، یک روز انجام بگیرد) و نباید زیارت قبور در شب واقع گردد.

۵- روزه زکات بدن
قال رسول الله صلى‌الله‌علیه‌وآله: «لکل شیئى زکاة و زکاة الابدان الصیام». (الکافى، ج۴، ص۶٢، ح٣)
رسول خدا صلى‌ا‌لله‌علیه‌وآله فرمود: براى هر چیزى زکاتى است و زکات بدن‌ها روزه است
۶- روزه سپر آتش
قال رسول الله صلى‌الله‌علیه‌وآله: «الصوم جنة من النار». (الکافى، ج۴، ص١۶٢)
رسول خدا صلى‌الله‌علیه‌وآله فرمود: روزه سپر آتش (جهنم) است.

پس براستی هر کسی که در صدد متذکر شدن به ذکر حقّ و در مقام خشیت از ذات اقدس حضرت حقّ متعال بوده باشد می تواند از راه مراقبه و محاسبه و معاتبه و معاقبه متذکر گردد!.»
«پس از این مرحله، با دلهای خود بخداوند رو آورده، بیماری‌های گناهانتان را معالجه و مداوا نمائید و بوسیلۀ استغفار، بزرگی و سنگینی عیوب خود را کاهش دهید. و بپرهیزید از اینکه حریم الهی را بشکنید و پرده های حجاب را بالا زده حرمت حرم را هتک نمائید!
زیرا براستی چنین شخصی در نظام تکوین بی آبرو و مهتوک است گرچه خداوند کریم از روی کرمش، بحسب ظاهر آبروی او را حفظ نماید؛ و همین جزای اوست و نیازی به مجازات پروردگار ندارد!.
و اما دستورالعمل این سه ماه:
1- بر شما باد به اینکه نمازهای فریضۀ خود را با نوافل آن که مجموعاً پنجاه و یک رکعت5 است، در بهترین اوقاتشان انجام دهید؛ و اگر نتوانستید چهل و چهار رکعت6* آنرا بجا بیاورید. چنانچه باز هم شواغل دنیا شما را بازداشت، حتماً نافلۀ ظهر را که به او «صلوة أوّابین» می گویند، انجام بدهید. و نماز ظهر را هم در وقت فضیلت انجام دهید که در قرآن بدان تأکید شده و مراد از صلوة وُسطی» همان نماز ظهر است.
2- و امّا در مورد نافلۀ شب بخصوص باید بدانید که: انجام دادن آن در نظر مؤمنین و سالکان حضرت معبود از واجبات است و هیچ چاره ای جز أتیان آن نیست! و تعجّب است از کسانی که قصد رسیدن به مرتبه‌ای از مراتب کمال را داشته ولی به قیام شب و انجام نوافل آن بی‌توجّه هستند! و ما هیچگاه ندیده و نشنیده‌ایم که احدی به یک مرحله و مرتبه ای از کمال راه یافته باشد مگر بواسطۀ برپاداری نماز شب!.»
ادامه دارد....