نفس انسان دوست ندارد حقوق دیگران را مراعات کند . اگر بنا باشد انسان با نفس خودش جهاد کند، باید این حقوق را مراعات کرده و فضایل و خوبیها را با مجاهدت به دست بیاورد.

منظور از جهاد با نفس مبارزه با نفس اماره است . ما در وجود خودمان دو منشأ قدرت داریمو انسان از این حیث دو بعدی است:

یک بعد انسان را به سمت بدی و انحطاط و شر می برد که به آن نفس یا هوای نفس یا بعد حیوانی می گوییم که یک همکار هم خارج از وجود انسان دارد که همان شیطان است و این دو دست به دست هم می دهند که در سقوط انسان کمک میکنند.

یک بعد ملکوتی هم دارد که به آن خود حقیقی یا نفس لوامه یا فطرت حقیقی انسان یا عقل ... گفته می شود.

امام صادق علیه السلام در حدیث جنود عقل و جهل 75 سرباز برای عقل و جهل بر می شمارد ...

و اما حق السائل: