کلمه شصت و سوم حضرت علی امیرالمؤمنین علیه السلام این است: «الشَّفِیعُ جَنَاحُ الطَّالِبِ»؛ یعنی کسی که چیزی را طلب میکند این بدون شفاعت نمیشود. «شَفع» به معنای جفت است، «وَتر» به معنای تک و طاق است. یکی را میگویند «وَتر»، دو تا را میگویند «شفع». انسان بخواهد تنها حرکت کند به مقصد نمیرسد. بالی میخواهد که با آن بال پرواز کند. حضرت فرمود: شفیع هر کسی بال اوست. همان طوری که سواره بهتر از پیاده به مقصد میرسد، کسی که بالدار است در فضا بهتر از بیبال به مقصد میرسد.
انسان بدون بال به مقصد نمیرسد. فرمود شفیع هر کسی بال اوست؛ منتها این بال را مشخص کردند. فرمود: «لَا شَفِیعَ أَنْجَحُ مِنَ التَّوْبَة»؛ ما که معصوم نیستیم لغزش داریم اشتباه علمی داریم اشتباه عملی داریم میلغزیم، یک شفیع میخواهیم یک بال میخواهیم که وقتی افتادیم با آن بال پرواز کنیم. ائمه فرمودند توبه بال انسان است: «لَا شَفِیعَ أَنْجَحُ مِنَ التَّوْبَة»، اگر کسی لغزید و بعد توبه کرد، میتواند پرواز کند؛ اما اگر همچنان به لغزش خود ادامه داد یا بیتفاوت بود و بالی تهیه نکرد، این در بین راه میماند. در این مسافرت قدرت پرواز ندارد، «لَا شَفِیعَ أَنْجَحُ مِنَ التَّوْبَة».
اگر کسی این راهها را طی کرد، لغزشهای او زیاد بود و نتوانست بال بزند و به مقصد برسد، آنگاه ائمه(علیهم السلام) و شفعای دیگر، قرآن بهترین شفیع است، اهل بیت بهترین شفیع هستند، تا برسد به بیان نورانی ائمه(علیهم السلام) که فرمود: «و آخر من یشفع ارحم الراحمین». آن آخرین بالی که به انسان میدهند گذشت خداست. آخرین شفیع «ارحم الراحمین» است.
بعضی از کارهاست که هیچ کس حاضر نیست شفاعت کند. در برابر رحمت بیانتهای الهی هیچ چیزی نیست که قابل بخشش نباشد. آخرین کسی که از انسان شفاعت میکند و به انسان بال و پر میدهد که با آن بال پرواز کند و به مقصد برسد رحمت بیانتهای ذات اقدس الهی است که فرمود: شفیع جناح طالب است
بنابراین اگر کسی لغزید میتواند بال تهیه کند و لغزش خودش را جبران کند و به پروازش ادامه بدهد، راه باز است، وسیله باز است و هیچ کسی بین ما و خدای ما نیست که حاجب باشد. این توبه بهترین شفیع است، «لَا شَفِیعَ أَنْجَحُ مِنَ التَّوْبَة». مستحضرید که این سننی دارد، آدابی دارد، مستحباتی دارد، اما هیچ کدام از اینها رکن نیست. رو به قبله نشستن، با وضو یا غسل بودن، نماز توبه خواندن، سجده کردن، اینها جزء همراهان و آداب و سنن است. توبه همان اراده شکستناپذیری است که با خدا انسان در بین میگذارد؛ «خدایا بد کردم پشیمان شدم آمدم»! این میشود توبه. حالا آن تشریفات حساب دیگری دارد، همراهان مستحب است. فرمود: «الشَّفِیعُ جَنَاحُ الطَّالِبِ».
گزیده ای از بیانات آیت الله جوادی آملی در شرح حکمتهای نهج البلاغه
حضرت فاطمه سلام الله علیها
فَرَضَ اللّهُ الإِیمانَ تَطهیراً مِنَ الشِّرکِ... وَالزَّکاةَ زِیادَةً فِی الرِّزقِ.
خداوند ایمان را پاک کننده از شرک... و زکات را افزاینده روزى ساخت.
کتاب من لا یحضره الفقیه : ج ٣