از آن کلمات نورانی حضرت علی امیرالمؤمنین این است که فرمود: «الظَّفَرُ بِالْحَزْمِ وَ الْحَزْمُ بِإِجَالَةِ الرَّأْیِ وَ الرَّأْیُ بِتَحْصِینِ الْأَسْرَارِ»؛ فرمود اگر کسی بخواهد پیروز بشود ناچار است اهل حزم باشد. «حزم» به این بَند و کمربند که نمی‌گذارد بیگانه وارد بشود و آشنا خارج بشود این را می‌گویند حزم و حزام. انسان که مرزی فکر نکند باز فکر بکند، نه از ورود بیگانه جلوگیری می‌کند نه از خروج آشنا. وقتی انسان متفکرانه می‌اندیشد که مرزبندی کند.

حازم کسی است که مرز فکری او مشخص است؛ یعنی اگر خواست استدلال کند، چیزی که مقدمه ضروری است وارد بشود و دیگری هیچ! حالا ما در فارسی می‌گوییم زیرکی؛

فرمود اگر می‌خواهید پیروز باشید چه در مسائل خانوادگی، چه در مسائل اجتماعی، چه در مسائل سیاسی یک کمربند فکری باید داشته باشید. فرمود شما باید چندین مبنا را فحص کنید تا کمربندتان را پیدا کنید، باید جولان بدهید، فکر بدهید؛ فکر بسته هرگز به کمربند دسترسی پیدا نمی‌کند. باید جَولان داشته باشید مبانی دیگران را، منابع دیگران را، نقد دیگران را، اشکالات و تأیید و تقویت دیگران را همه را دور بزنید تا کمربندی انتخاب بکنید و دور اندیشه خود را ببندید.

فرمود ظفر به حزم است و حزم به اجاله رأی است و رأی به تحصین اسرار است، دوم اینکه انسان راز خود را برای هر کسی باز نمی‌کند. مهم‌ترین راه برای پیروزمندی یک متفکر از دخالت وساوس این است که راه خود را برای شیطان باز نکند. این یعنی چه؟ اگر کسی بیراهه رفت و ـ خدای ناکرده ـ مال حرام خورد، او شریک اوست و شریک در تمام کارهای انسان راه پیدا می‌کند. مگر ممکن است کسی مال حرام بخورد و شیطان شریک اندیشه او نشود؟ شیطان کجا پیدا می‌شود؟ شیطنت از راه مال حرام، نگاه حرام و اینها پیدا می‌شود.

برای اینکه انسان از خطر این چنینی نجات پیدا کند، فرمود شما باید کمربند داشته باشید. رازتان را حفظ بکنید. سری به دلتان بزنید ببینید که این دلتان سر جایش هست یا نه؟ کسی آمد یا نه؟ در را باز کرد یا نه؟ ما الا و لابد هر شب مسئول هستیم که سری به دل بزنیم ببینیم چه کسی آمده و چه کسی رفته؟ چون با او کار داریم. فرمود این را قلعه کنید، دژ کنید، کلید هم دست خودتان باشد. مگر آدم هر چیزی را به دل خودش راه می‌دهد؟ چون سلطان ما همان دل ماست، هر چه او تصمیم بگیرد ما عمل می‌کنیم. فرمود این را حصن قرار بدهید قلعه قرار بدهید. کلید هم دست خودتان باشد، بیگانه را راه ندهید.

آن وقت آدم راحت می‌شود. دو رکعت نماز بخواهد بخواند راحت است، می‌خواهد بخوابد راحت می‌خوابد، می‌خواهد غذا بخورد راحت غذا می‌خورد؛ چون کسی مزاحم او نیست. ما هر چه می‌کشیم از این دل می‌کشیم. اگر این دل آرام باشد و بیگانه نیاید، راحت هستیم.

 گزیده ای از بیانات آیت الله جوادی آملی در شرح حکمتهای نهج البلاغه