امام سجاد می‌فرماید: «أَنْتَ الَّذِی فَتَحْتَ لِعِبَادِکَ بَاباً إِلَى عَفْوِکَ، وَ سَمَّیْتَهُ التَّوْبَة» (صحیفه سجادیه، دعاى‏45) خدایا! دری را باز کردی به نام در توبه. بعد هم گفتی: «بفرمایید داخل» «تُوبُوا إِلَى اللَّهِ» (نور/31) حالا اگر کسی وارد نشد مقصر خودش است. ساعات آخر ماه رمضان را آدم باید به ساعات آخر عمر تشبیه کند. دقیقه به دقیقه ماه رمضان از انسان جدا می‌شود. و وقتی دستور به عبادت دادی، فرمودی: «هرکس عبادت کند دوتا ثواب به او می‌دهم.» و فرمودی: «مثل کسانی که در راه خدا انفاق می‌کنند، مثل دانه‌ای است که خوشه می‌شود و در هر خوشه صد تا دانه است.»
خدایا! ماه رمضان آمد و توبه آوردی، به ما هم فرمودی: «بفرمایید داخل» خودت میزبان و ما هم میهمان شدیم. حالا اگر کسی دراین مهمانی شرکت نکرد، مقصر خودش است.
خدایا تو گفتی: «فَاذْکُرُونی‏ أَذْکُرْکُمْ» (بقره/152) یاد من باشید، من هم یادتان هستم. مومنین و مومنات در این ماه رمضان یاد خدا بودند و خدا هم یاد آن‌ها بود. خدایا! گفتی: «دعا کنید مستجاب می‌کنم» خیلی‌‌ها دعا کردند و مستجاب شد. دارم از ماه رمضان جدا می‌شوم.
ماهی به اندازه تو نیست و به تو نمی‌رسد. خداحافظ‌ ای شب قدر! خداحافظ‌ ای برکات! خداحافظ ‌ای ماهی که نیامده، سید سجاد منتظرت بود. خداحافظ ‌ای ماهی که نرفته، سید سجاد دل از تو نمی‌کند. خداحافظ‌ ای الطافی که دستم به شما نرسید.قال الباقر (ع): «إِذَا کَانَ أَوَّلُ یَوْمٍ مِنْ شَوَّالٍ نَادَى مُنَادٍ أَیُّهَا الْمُؤْمِنُونَ اغْدُوا إِلَى جَوَائِزِکُمْ ثُمَّ قَالَ یَا جَابِرُ جَوَائِزُ اللَّهِ لَیْسَتْ بِجَوَائِزِ هَؤُلَاءِ الْمُلُوکِ ثُمَّ قَالَ هُوَ یَوْمُ الْجَوَائِزِ» (کافى، ج‏4، ص‏168) عید که می‌شود، منادی ندا می‌دهد: «‌ای کسانی که روزه گرفتید، ‌ای مومنین، از خدا جایزه بگیرید.» بعد امام باقر فرمود: «‌ای جابر، جوایز خدا مثل جوایز پادشاهان نیست. جایزه خدا عفو و بخشش و لطف و کرامت است.»
امام رضا فرمود: «إِنَّمَا جُعِلَ یَوْمُ الْفِطْرِ الْعِیدَ لِیَکُونَ لِلْمُسْلِمِینَ مُجْتَمَعاً یَجْتَمِعُونَ فِیهِ وَ یَبْرُزُونَ لِلَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ فَیُمَجِّدُونَهُ عَلَى مَا مَنَّ عَلَیْهِمْ» (من‏ لایحضره‏ الفقیه، ج‏1، ص‏522) روز عید فطر روزی است که مسلمین جمع می‌شوند «وَ یَبْرُزُونَ لِلَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ» به بیابان می‌روند و خودشان را عرضه می‌کنند «فَیُمَجِّدُونَهُ عَلَى مَا مَنَّ عَلَیْهِمْ» چون روایت داریم که برای عید فطر زیر انداز نبرید. خاک بیابان و صحرا بهداشتی است. این خاک کوچه و خیابان است که میکروب دارد. و جالب اینکه می‌گوید هم لباس شیک بپوش و هم آنرا خاکی بکن.
حدیث داریم کسانی که لباس قشنگ می‌پوشند، اما وقت نماز لباسشان را در می‌آورند و کنار می‌گذارند، این معلوم می‌شود که زینتش برای غیر خداست، ریاکار است و می‌خواهد خودش را به خلق خدا اراده کند.
حدیث داریم که حضرت فاطمه زهرا(س) قشنگ ترین لباس‌های امام حسن را روز عید فطر به امام حسن می‌پوشاند و پیغمبر دستش را می‌گرفت و به نماز عید می‌برد. پیغمبر می‌گفت: «الله‌اکبر» امام حسن کوچولو هم می‌گفت: «الله‌اکبر» امیرالمومنین روز عیدفطر فرمود: «أَیُّهَا النَّاسُ إِنَّ یَوْمَکُمْ هَذَا یَوْمٌ یُثَابُ فِیهِ الْمُحْسِنُونَ وَ یَخْسَرُ فِیهِ الْمُسِیئُونَ وَ هُوَ أَشْبَهُ یَوْمٍ بِقِیَامَتِکُمْ فَاذْکُرُوا بِخُرُوجِکُمْ عَنْ مَنَازِلِکُمْ إِلَى مُصَلَّاکُمْ خُرُوجَکُمْ مِنَ الْأَجْدَاثِ إِلَى رَبِّکُمْ وَ اذْکُرُوا بِوُقُوفِکُمْ فِی مُصَلَّاکُمْ وُقُوفَکُمْ بَیْنَ یَدَیْ رَبِّکُمْ وَ اذْکُرُوا بِرُجُوعِکُمْ إِلَى مَنَازِلِکُمْ رُجُوعَکُمْ إِلَى مَنَازِلِکُمْ فِی الْجَنَّةِ وَ النَّارِ» (أمالى صدوق، ص‏100) می‌دانید روز عید فطر چه روزی است؟ «یَوْمٌ یُثَابُ فِیهِ الْمُحْسِنُونَ» روزی که خدا به نیکو کارها و به کسانی که در ماه رمضان جلوی شکم و شهوتشان را گرفته‌اند، اجر می‌دهد. «وَ یَخْسَرُ فِیهِ الْمُسِیئُونَ» افرادی هم که جلوی شکم و شهوتشان را نگرفته‌اند، خسارت می‌بینند. «وَ هُوَ أَشْبَهُ یَوْمٍ بِقِیَامَتِکُمْ» روز عید فطر بسیار شبیه قیامت است. «فَاذْکُرُوا بِخُرُوجِکُمْ عَنْ مَنَازِلِکُمْ إِلَى مُصَلَّاکُمْ خُرُوجَکُمْ مِنَ الْأَجْدَاثِ إِلَى رَبِّکُمْ» همین که از خانه به مصلا می‌روید، مثل کسی که از قبر بیرون می‌آید و به صحنه قیامت می‌رود. «وَ اذْکُرُوا بِوُقُوفِکُمْ فِی مُصَلَّاکُمْ وُقُوفَکُمْ بَیْنَ یَدَیْ رَبِّکُمْ» همینطور که در مصلا برای نماز عید ایستاده‌اید، انگار در صحنه قیامت ایستاده‌اید. «وَ اذْکُرُوا بِرُجُوعِکُمْ إِلَى مَنَازِلِکُمْ رُجُوعَکُمْ إِلَى مَنَازِلِکُمْ فِی الْجَنَّةِ وَ النَّارِ» همین که برمی‌گردید، انگار از صحنه قیامت جواب داده‌اید و به بهشت می‌روید. اسلام می‌خواهد در روز عید فطر بین مردم ولوله بیفتد. و لذا گفته‌اند: «وقتی نماز عید می‌روید، از یک خیابان بروید و ازیک خیابان دیگر برگردید.»
مرحوم مجلسی از تذکره نقل می‌کند و می‌فرماید: چرا می‌گویند راهت را عوض کن؟ چون هر چه راهت طولانی‌تر باشد، ثوابت بیشتر است. «لیشهد الطریقان أو لیساوی بین الطریقین فی التبرک بمروره و سرورهم برؤیته و ینتفعون بمسألته أو لیتصدق على أهل الطریقین من الضعفاء أو لیتبرک الطریقان بوطئه علیهما» (بحارالأنوار، ج‏87، ص‏375) ای نمازگزار! چون سی روز روزه گرفته‌ای و حالا نماز خوانده‌ای، بگذار شهر با کف پای تو متبرک شود «أو لیتصدق على أهل الطریقین من الضعفاء» چون در روایات می‌گوید: «ارزق لکم» اگر در همه شهر غلغله بشود تجارت هم می‌گردد. فقرایی هم که در کوچه و خیابان هستند به یک نوایی می‌رسند. اجمالاً خدا می‌خواهد در روز عید صحنه شهر و روستا عوض شود.
حدیث داریم که یک سال روز عید فطر و جمعه با هم یکی شد. امیرالمومنین نماز عید را خواندند. و بعد فرمودند: «برای نماز جمعه آزاد هستید.» یعنی نماز عید را بر نماز جمعه ترجیح دادند. «مَنْ لَمْ یَشْهَدْ جَمَاعَةَ النَّاسِ فِی الْعِیدَیْنِ فَلْیَغْتَسِلْ وَ لْیَتَطَیَّبْ بِمَا وَجَدَ وَ یُصَلِّی فِی بَیْتِهِ وَحْدَهُ کَمَا یُصَلِّی فِی جَمَاعَةٍ» (من‏ لایحضره‏ الفقیه، ج‏1، ص‏507) امام صادق فرمود: هرکس نمی‌تواند به نماز عید برود «فَلْیَغْتَسِلْ» روز عید غسل بکند و لباس خوب بپوشد و عطر بزند.
قرآن می‌گوید: «إِنَّ الصَّلاةَ تَنْهى‏ عَنِ الْفَحْشاءِ وَ الْمُنْکَرِ» (عنکبوت/45) یعنی در نماز عید فطر باید بی حجاب‌ها حساب کار خودشان را بکنند. نماز عید شما باید جلوی فحشاء و منکر را بگیرد و بزرگترین منکر طاغوت و بهترین معروف مبارزه با طاغوت است.
چرا در نماز جمعه خطبه‌ها را قبل از نماز می‌خوانند؟ اما در نماز عید فطر خطبه‌ها را بعد از نماز می‌خوانند؟ امام یک روانشناسی تبلیغی می‌کند و می‌فرماید: «چون نماز جمعه هر هفته هست و مردم اگر نماز جمعه را بخوانند، در می‌روند، فرار می‌کنند و برای خطبه‌ها کسی نمی‌نشیند. اما عید سالی دو روز است و مردم اگر نمازشان را بخوانند، فرار نمی‌کنند. مردم ما خیلی خوب هستند، خطبه‌های دو ساعتی را کنار خیابان می‌نشینند و بانشاط گوش می‌دهند. اما زمان حضرت رسول، پیغمبر داشت خطبه می‌خواند که یک مرتبه طبل زدند و آمدند چیزی بفروشند. همه بلند شدند و رفتند که جنس تعاونی بخرند. پیغمبر فقط با 12 نفر باقی ماند. آیه نازل شد که: «وَ إِذا رَأَوْا تِجارَةً أَوْ لَهْواً انْفَضُّوا إِلَیْها» (جمعه/11)
اگر یک میلیارد مسلمان در روز عید فطر بریزند در خیابان و در مقابل خدا سجده کنند، دیگر مردم مقابل طاغوت سجده نمی‌کنند. امام باقر می‌فرماید: وقتی می‌خواهی بروی و نماز عید بخوانی، بگو خدایا روز عید است و هر کس پهلوی بزرگی می‌رود که عیدی بگیرد، من هیچ کس را بزرگ نمی‌دانم و نماز عید می‌آیم تا از تو عیدی بگیرم....

برگرفته از سخنان حجت الاسلام والمسلمین قرائتی