سوره دخان نیز مربوط میشود به شب قدر، اعوذ بالله من الشیطان الرجیم، «بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحیمِ حم وَ الْکِتابِ الْمُبینِ إِنَّا أَنْزَلْناهُ فی لَیْلَةٍ مُبارَکَةٍ إِنَّا کُنَّا مُنْذِرینَ» دخان/3-1. «حم». حروف مقطعه شروع شده، معنی زیادی هم شده ولی شاید بهترین معنی که خدا رحمت کند آیتالله حاج سید مهدی روحانی را او اصرار داشت و دلیل خوبی هم میآورد میگفت، بهترین معنی توی اینها همین است که میخواهد بگوید قران از همین حروف درست شده است. دلیلش هم سوره شوری است .سورهی شورا میگوید: «حم عسق کَذلِکَ یُوحی إِلَیْکَ وَ إِلَى الَّذینَ مِنْ قَبْلِکَ اللَّهُ الْعَزیزُ الْحَکیمُ» شورى/3-1. بعد پشت سرش میگوید که «کَذلِکَ یُوحی إِلَیْکَ» ، یعنی وحی ای که ما فرستادیم به این شکل میفرستیم. یعنی وحی ما با قران ما «کَذلِکَ» همین طور است. چون پشت سر این حروف میگوید «کَذلِکَ یُوحی إِلَیْکَ» ، وحی ما این شکلی است. ایشان میگفت از این «کَذلِکَ یُوحی» استفاده میشود که میخواهد بگوید قران از همین حروف است، شما از خاک چه درست میکنید؟ خشت و سفال و سرامیک.خدا از این خاک سه رقم رنگ و گل و بلبل و میوه، خاک همین خاک است. من و شما از خاک خشت و آجر درست میکنیم. خدا از این خاک سه رقم میوه درست میکند.
«وَ الْکِتابِ الْمُبینِ» دخان/2 ، قسم به این کتاب روشنگر، قران کتابی است که خدا را به آن قسم خورده به غیر خدا هم میشود قسم خورد. مبین روشنگر، قران نور، قران روشن، قران مفهوم. البته در قران ایات مشابه هست که چند تا معنا دارد.
آیات متشابه هم با توجه به آیات دیگر روشن میشود. قران نور است. به کتاب روشنگر قسم، چون در شب قدر ما بیشتر با «إِنَّا أَنْزَلْناهُ فی لَیْلَةِ الْقَدْرِ» قدر/1 آشنا هستیم.با یک آیه دیگر هم آشنا شوید. «إِنَّا أَنْزَلْناهُ فی لَیْلَةٍ مُبارَکَةٍ» دخان/3 ، شب قدر شب مبارکی است، ما یک «اَنْزَلَ» داریم یک «نَزَّلَ». «نَزَّلَ» یعنی به تدریج. «اَنْزَلَ» یعنی یکدفعه. یعنی قران هم یکدفعه نازل شد هم بتدریج نازل شد. بتدریج چه جوری نازل شد؟ «اقْرَأْ بِاسْمِ رَبِّکَ الَّذی خَلَقَ» علق/1. از روز مبعث شروع شد تا بیست و سه سالی که پیغمبر، در قید حیات بود. از 40 سالگی تا 63 سالگی. یعنی یک مرتبه قران قطعه قطعه نازل میشد که نزل، یک مرتبه شب قدر همه قران یکجا از آسمان هفتم به بیتاامامور آسمان چهارم و یا به قلب پیغمبر نازل شد.
گاهی خدا میگوید إنّا، یعنی بدرستی که ما، گاهی میگوید إنّی یعنی بدرستی که من، چرا بعضی وقتها میگوید من، بعضی وقتها میگوید ما؟ آنجایی که خدا کارهایش را خودش مشخصاً انجام بدهد میگوید من کردم. مثل این که میگوید «نَبِّئْ عِبادی أَنِّی أَنَا الْغَفُورُ الرَّحیمُ» حجر/49. من میبخشم ،بخشش فقط کار من است، کار هیچ کس نیست.
«إِنَّا أَنْزَلْناهُ فی لَیْلَةٍ مُبارَکَةٍ». چرا شب، شب برای مناجات بهتر است. بلکه خدا با موسی شبانه روز قول داده بود. حضرت موسی که رفت کوه طور چهل شبانه روز بود ولی قران میگوید «وَ واعَدْنا مُوسى ثَلاثینَ لَیْلَةً» اعراف/142. می گوید «ثَلاثینَ لَیْلَةً». با این که روزها هم بود اما خدا در قران نمیگوید روز هم بود. میگوید شب بود. برای این که برای مناجات شب بهتر است. چرا می گویند مبارکه. مسأله برکت است، اصلاً قران خودش برکت است. فرستنده مبارک، فرستنده کیست؟ خداست. فرستنده مبارک است. به چه دلیل؟ به این دلیل که قران میگوید «تَبارَکَ الَّذی نَزَّلَ الْفُرْقانَ عَلى عَبْدِهِ لِیَکُونَ لِلْعالَمینَ نَذیراً» فرقان/1
«فی لَیْلَةٍ مُبارَکَةٍ». مگر شب هم برکت دارد؟ بله، زمان ما دو جوراست، ، هم زمان نحس داریم ، هم زمان مبارکه داریم. زمان نحس، قران میگوید «فی یَوْمِ نَحْسٍ» قمر/19. بعضی روزها نحسه. «فی أَیَّامٍ نَحِساتٍ» فصلت/16. زمان مبارکه میگویند «لَیْلَةٍ مُبارَکَةٍ». در زمان، خیر و شر است. خود زمان خیر و شر ندارد. حوادث خیر زمان را هم خیر میکند، حوادث شر هم زمان را شر می کند مثل شراب که لیوان را نجس میکند ولی شربت لیوان را هم شیرین می کند.
«إِنَّا أَنْزَلْناهُ فی لَیْلَةٍ مُبارَکَةٍ». خداوند قران را در شب مبارک قرار داد. خود قران هم مبارک است چون میگوید «وَ هذا کِتابٌ أَنْزَلْناهُ مُبارَکٌ» انعام/92. حالا بعد میگوید که «إِنَّا کُنَّا مُنْذِرینَ» دخان/3.
یکی از کارهایی که میخواهید دعایتان مستجاب شود این است که ظرف وجودیتان را بشویید. اگر شما ظرف را شستید شیرش می کنند ظرف نشسته را شیر نمیکنند. در قران سه تا قلب داریم.، قلب سلیم: «إِذْ جاءَ رَبَّهُ بِقَلْبٍ سَلیمٍ» صافات/84 ، قلب منیب : «وَ جاءَ بِقَلْبٍ مُنیبٍ» ق/33، قلب مریض : «فی قُلُوبِهِمْ مَرَضٌ» بقره/10. قلب سلیم یعنی کینه کسی در دلتان نباشد. حالا کسی فحش داده، غیبت کرده، ببخشیدش، قران یک آیه دارد می گوید اگر میخواهی ببخشمت تو هم مردم را ببخش. آیهاش این است: «وَ لْیَعْفُوا وَ لْیَصْفَحُوا أَ لا تُحِبُّونَ أَنْ یَغْفِرَ اللَّهُ لَکُمْ وَ اللَّهُ غَفُورٌ رَحیمٌ» نور/22 «وَ لْیَعْفُوا» (عفو کنند همدیگر را) «وَ لْیَصْفَحُوا» (باز یعنی همدیگر را نبینند) بعد میفرماید «أَ لا تُحِبُّونَ» (آیا دوست ندارید) «أَنْ یَغْفِرَ اللَّهُ لَکُمْ» (دوست ندارید خدا شما را ببخشد؟) اگر دوست دارید خدا شما را ببخشد شما هم مردم را ببخش.
هر کسی یادتان آمد دعا کنید. از چیزهایی که دعا مستجاب میشود این است که انسان به چهل نفر دعا کند. قبل از این که به خودش دعا کند بگوید خدایا مشکل فلانی را حل کن ، فلانی را شفایش بده، فلانی را ببخش. اگر هم به چهل نفر دعا کردی، خدا هم دعای تو را مستجاب میکند.
التماس دعا
برگرفته از سخنان حجت الاسلام و المسلمین محسن قرائتی