آداب دعا:

1- رو به قبله بودن: داریم که وقتی دعا می خوانید سعی کنید رو به قبله بنشینید، اصلاً قبله به ما جهت می دهد حضرت وقتی می خواست بنشیند رو به قبله می نشست نه تنها نماز، خوراک ما هم باید گوسفندی و گاو و شتری باشد که رو به قبله ذبح باشد یعنی چه شکم، چه اشک، چه اقتصاد همه باید یک جهت الهی داشته باشی. یک جنسی را که از کارخانه تحویل می گیرید تمام اجناس آن آرم کارخانه را دارد. آدمِ خدائی باید همه کارهایش خدائی باشد نشستن رو به قبله، خوابیدن رو به قبله، نماز رو به قبله، کشتن گوسفند رو به قبله، دعا رو به قبله یعنی باید جهت داشته باشد.

2- بلند کردن دستها: حدیث داریم وقتی می خواهید دعا کنید، دستهایتان را بیاورید تا مقابل صورت و حدیث داریم کف دست که آمد مقابل صورت خدا می گوید من خجالت می کشم دستی را که بالا آمده است، محروم برگردانم.

3- خضوع و انابه و گریه: خیلی برای گریه آیه داریم و بیشتر روایت داریم، امام زین العابدین علیه السلام می‌فرماید: خدایا! من چرا مدتی است که چشمم اشک ندارد؟ برای چه، «إِلَهِی إِلَیْکَ أَشْکُو قَلْباً قَاسِیاً مَعَ الْوَسْوَاسِ مُتَقَلِّباً وَ بِالرَّیْنِ وَ الطَّبْعِ مُتَلَبِّساً وَ عَیْناً عَنِ الْبُکَاءِ مِنْ خَوْفِکَ جَامِدَةً » (بحارالأنوار،ج‏91،ص‏143)خدایا! من از تو شکایت می کنم من از دست چشمم ناراحتم، چشم من گریه ندارد، البتّه گریه در مقابل خدا منظور است. در برابر دشمن و نسبت به کفار محکم، «أَشِدَّاءُ عَلَى الْکُفَّارِ» فتح/29.

4- عمومی دعا کردن: یکی از آداب دعا این است که عمومی دعا کنیم. «اللَّهُمَّ أَغْنِ کُلَّ فَقِیرٍ اللَّهُمَّ أَشْبِعْ کُلَّ جَائِعٍ» (المصباح کفعمی،ص‏617)یعنی همه را دعا کنیم بعضی ها هی می گویند خودم. اصلاً داشتن دید باز برای اسلام یک ارزش است. این که می گویند ازدواج خوب است به چند دلیل خوب است یکی‎اش برای اینکه گناه نمی کند و ... و یکی هم برای این است که آدم وقتی زن گرفت یک مقدار خودم بودن کم می شود، یعنی دایره خودم بودن وسیع می شود یکی از خوبیهای ازدواج این است که بت خودم را می‌شکند. امام زین العابدین علیه السلام می گوید: «مِنْ لَدُنْ آدَمَ إِلَى مُحَمَّدٍ صَلَّى اللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِه» الصحیفةالسجادیة دعاى 4 - می گوید از حضرت آدم تا خاتم. خیلی وسیع دعا می کند. پیغمبرصَلَّى اللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِه فرمود: پیش نماز حتماً باید توی قنوت نمازش به مردم هم دعا کند، برای چیزهائی که می خواهید دعا کنید، دعا کنید برای بچه هایتان. چون حضرت ابراهیم علیه السلام برای نسلش خیلی دعا می کرد تا آن مقداری که من روایات را بررسی کردم دیدم که هیچ پیامبری به اندازه حضرت ابراهیم علیه السلام برای بچه هایش دعا نمی کرد و لذا نسل ابراهیم علیه السلام مبارک‌ترین نسلهاست. حتی پیغمبرصَلَّى اللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِه ما می فرمود: من یکی از نسلهای ابراهیم علیه السلام هستم. دعا باید عمومی شود چهل نفر اگر دعا کنند خدا رد نمی کند.

5- انتخاب وقت مناسب برای دعا: دعا بین دو نماز خیلی ارزش دارد وقتی باران رحمت می آید دعا سفارش شده‌است. خون شهید لحظه ای که قطره اولش می چکد لحظه ای است که خداوند نظرش به زمین است. دعای بعد از نماز شب، بعد از نماز صبح، ساعت آخر روز جمعه، دعاهای بعد از خطبه های نماز جمعه. امام صادق فرمود: هر وقت چشمانتان تر شد، همانجا دعا کنید. امام حسین به زینب کبرى گفت: زینب! در نماز شب «لا تنسنى ذکر» «لا تنسنى فى صلاة لیلتک» در نماز شب مرا دعا کن. گاهى دل مى ‏سوزد. اگر دل سوخت دعا کنید. سحر وقت دعاست. شب جمعه وقت دعاست. ساعت آخر روز جمعه که آفتاب مى‏خواهد غروب کند، دعا مستجاب مى‏ شود.

6- پنهانی بودن دعا: آدم یواشکی دعا کند بعضی ها توی دعا ناله می زنند بگویند آقا 5 دقیقه ساکت هر کس درددلش بین خودش و خدای خودش دعا کند.

7- دسته جمعی دعا کردن: دسته جمعی دعا کنید. امام صادق علیه السلام فرمود: «کَانَ أَبِی علیه السلام إِذَا حَزَنَهُ أَمْرٌ جَمَعَ النِّسَاءَ وَ الصِّبْیَانَ ثُمَّ دَعَا وَ أَمَّنُوا» (کافی،ج‏2،ص‏487) وقتی کارش به مشکلی بر می خورد، زن و بچه صدا می کرد و می گفت: من دعا می خوانم و شما آمین بگوئید. چه مانعی دارد توی خانه نماز جماعت دو نفری بخوانیم اگر می‌شود مسجد و اگر نمی‌شود و همدیگر را قبول دارید خُب پشت سر همدیگر نماز بخوانید.

8- صلوات فرستادن قبل و بعد از دعا: قبل از دعا بگوئید «اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ» و بعد از اینکه دعا را گفتید دوباره بگوئید «اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ» حدیث داریم که این طرف و آن طرف دعا را صلوات بفرستید چون وقتی دو طرف دعا را خدا مستجاب کرد خدا، دعای شما را هم مستجاب می کند چون صلوات هم دعاست. مثل بچه ای که شیرینی می خواهد می‌رود وسط دو تا آدم حسابی می نشیند. صلوات را گفتند بلند بفرستید که نفاق برطرف شود.

9- شمردن نعمتها و گناهان قبل از دعا: شمردن نعمتها خیلی در استجابت دعا مؤثر است ، گناهانت را یواشکی بشمار به هیچ کس نفهمان، گناهانت را به زبان بیاور چون آدم هر چی اقرار کند احساس انکسارش پهلوی خدا بیشتر است.

10- همیشه دعا کردن: در هر حال دعا کنید. نگذارید وقتی که کار بریده شد دعا کنید مثل اینکه تا یک کسی نمیرد فامیلها دور هم جمع نمی شوند. تو اگر می خواهی وقتی گیر کردی کارَت حل بشود گاهی دعا بکن.

11- گفتن نام حاجت: این است که اسم حاجتت را ببر.

12- مقدم کردن دیگران بر خود هنگام دعا: در دعا اول به دیگران دعا کن حضرت زهرا سلام الله علیها اول به دیگران دعا می کرد بعد به خودش. گفتند: چرا؟ فرمود : «الْجَارُ ثُمَّ الدَّارُ» (علل‏ الشرائع، ج‏1، ص‏181) اگردیگران برای شما دعا کنند مستجاب می شود، در حدیث داریم: «رُوِیَ أَنَّ اللَّهَ قَالَ لِمُوسَى علیه السلام ادْعُنِی عَلَى لِسَانٍ لَمْ تَعْصِنِی بِهِ فَقَالَ یَا رَبِّ أَنَّى لِی بِذَلِکَ قَالَ ادْعُنِی عَلَى لِسَانِ غَیْرِکَ» (عدةالداعی،ص‏131) دعا کنید به زبان دیگران. اگر کسی به چهل مؤمن دعا کند دعای خودش هم مستجاب می شود.

یکی از اصحاب پیغمبر آمد و گفت: «یا رسول الله! یک دعایی بکن ما وضعمان خوب شود. حضرت فرمود: که وضعت خوب شود به صلاحت نیست. الان کم‌می‌‌خوری و گردمی‌‌خوابی به زندگی وقیامتت هم می‌‌رسی. اما وضعت خوب شود گرفتار می‌‌شوی.» قرآن می‌‌فرماید: «إِنَّما یُریدُ اللَّهُ لِیُعَذِّبَهُمْ بِها فِی الْحَیاةِ الدُّنْیا» (توبه/55) گاهی به مردم پول می‌‌دهیم تا آنها را بسوزانیم. یعنی می‌‌خواهیم زندگیشان را به هم بزنیم به آنها مال می‌‌دهیم و لذا حدیث داریم از خدا هر چیزی بخواهید اما مال نخواهید.

و لذا در دعاهای ماه رمضان می‌‌گوید: «اللَّهُمَّ ارْزُقْنِی حَجَّ بَیْتِکَ الْحَرَامِ»(إقبال‏الأعمال، ص‏24) یعنی خدایا قسمتم کن مکه بروم و نمی‌‌گوید: خدایا! «اللهم ارزقنی مالاً لحجه» حکم خداست. می‌‌گوید خدایا پول بفرست، آهن 18 بزنیم. آخر آهن 18 یا 14 هیچ فرقی نمی‌‌کند. بگو خدایا توفیق بده خانه محکم بسازم. خانه من را از بلا حفظ کن. پس یکی از آداب دعا این است که هیچ وقت وسیله‌اش را از خدا نخواهیم بلکه خود کمال را بخواهیم. بگو: خدایا! عزتم بده تا عزیز بشوم. آدم موتور اراده خودش را با دعا قوی می‌‌کند. بعضی خیال می‌‌کنند دعا یعنی اینکه آدم بنشیند و دعا بکند. اینکه معلوم است مستجاب نمی‌‌شود. یکی از جاهایی که دعا مستجاب نمی‌‌شود این است که درخانه بنشیند و کار نکند و بگوید خدایا برای من برسان.

ادامه دارد....

برگرفته از سخنان حجت الاسلام والمسلمین قرائتی