دعا و شرایط استجابت دعا

یک سرى دعاها مستجاب مى‏ شودو یک سرى دعاها مستجاب نمى‏ شود. اصل دعا اهمیتش بر کسى پوشیده نیست. الدعا مخ العبادة. دعا بهترین عبادت است. روایتى داریم اگر همه عبادتها نصف باشد نصف آن دعا است.

شرایط استجابت دعا:

1- اخلاص در دعا٬ چون قرآن مى ‏گوید (ادعونى) یعنى از خودم بخواهید. ما جدى از خدا نمى‏ خواهیم. به خدا مى‏ گوییم درستش کن به ده نفر دیگر هم مى‏ گوییم درستش کن. شرطش این است که آدم دل بکند، و قدرتى را غیر از قدرت خدا نافذ نداند.

2- اصرار در دعا:

سفارش کرده‏ اند که در دعا اصرار کنید. امام مى‏ فرماید پشت سر هم دعا بکن (من دق باب و جد و جد) جد یعنى جدیت بکند. مگر خورشید با یک بار تابیدن خرما را مى‏ پزد. وقتى زیاد دعا کردى خودت بر اثر دعا رشدى مى ‏کنى،  ظرفت بزرگ مى ‏شود و حالا وقت این است که کمکت بکند.

3- مسأله دیگر در دعا مسأله حرام خوارى و لقمه حلال است. روایت داریم: هر کس مى‏ خواهد دعایش مستجاب شود، لقمه ‏اش حلال باشد. هواپیما با هر بنزینى پرواز نمى‏ کند.

4- شرط دیگر اینکه: انسان کار هم بکند (الدَّاعِی بِلَا عَمَلٍ کَالرَّامِی بِلَا وَتَرٍ) کسى که دعا مى‏ کند ولى تلاش نمى‏ کند مثل کسى است که تیر اندازى مى ‏کند اما فشنگ ندارد. رزمندگان عزیز ما در قرآن مى‏ گوید، رفتند جبهه، وسط این که داشتند جنگ مى‏ کردند مى‏ گفتند «رَبَّنا أَفْرِغْ عَلَیْنا صَبْراً» الاعراف (126) خدایا به ما مقاومت بده. یعنى باید خودت را بیندازى در دل دشمن، شمشیر بزنى، جگر و جرأت داشته باشى، دعا هم بکنى.

قرآن مى‏ گوید: (إِذْ أَوَى الْفِتْیَةُ إِلَى الْکَهْفِ فَقالُوا رَبَّنا آتِنا مِنْ لَدُنْکَ رَحْمَةً وَ هَیِّئْ لَنا مِنْ أَمْرِنا رَشَداً« الکهف (10).

در یک منطقه بت‏ پرست چند تا جوانمرد بودند. این‏ها گفتند ما در این جا آب مى‏ شویم ،هدر مى‏ رویم٬ بیائید از این منطقه شرک هجرت کنیم. رفتند در بیابان و در غار گفتند خدایا حالا کمکمان کن.

بالاخره وقتى دیدى محیط کافر است باید از محیط خارج شوى.

از جمله جاهایى که دعا مستجاب مى‏شود، مبارزه با فساد است. روایت داریم اگر فسادى دیدى و خم به ابرو نیاوردى، دعایت مستجاب نمى‏شود.

شرط پنجم: انجام تکلیف ، آقا اگر نسیه بردى و خوردى باز هم به تو نسیه مى ‏دهند؟ خدا هر چه به ما داد خراب کردیم. چشم دادى با همین چشم گناه کردم. زبان دادى با همین زبان گناه کردم. با دست و با پا، با گوش، گناه کردم. یک عنصرى مملو از گناه هستم. منتها خدا از بس ارحم الراحمین است به روى خودش نمى‏ آورد. خدا خودش گناهان ما را مى‏ پوشاند من گناه مى‏ کنم خدا پوشش مى‏ گذارد.

6- قلب پاک :

پیغمبر فرمود: اگر دل آماده نباشد دعا مستجاب نمى‏ شود. حالا موانع استجابت دعا٬ یا دلایل عدم استجابت: اول اینکه بدانیم خدا حکیم است اگر خدا را حکیم بدانیم. دیدیم مستجاب نمى‏ شود بگوییم لابد، لابد، اگر بدانیم این پدر و مادر ایشان را دوست دارد. یک وقت هم یک غذایى را به آن نمى‏ دهد پیداست که یک حکمتى دارد. چقدر تا حالا شده و مستجاب نشده و بعد آن فرد گفته که خدا را شکر که مستجاب نشد. یعنى وظیفه ما این است که از خدا بخواهیم. اگر خدا داد یا نداد راضى باشیم. گاهى وقتها آدم نمى‏ داند وظیفه ‏اش چیست؟ با همین مقدارى که داریم انجام وظیفه بکنیم. انجام وظیفه مشکل است.

از امیرالمؤمنین پرسیدند چرا دعاى ما مستجاب نمى‏ شود. حضرت فرمود : (إِنَّ قُلُوبَکُمْ خَانَتْ بِثَمَانِ خِصَالٍ) مستدرک الوسائل ج5 ص268 شما کارتان 5 تاگیر دارد. (أَوَّلُهَا أَنَّکُمْ عَرَفْتُمُ اللَّهَ فَلَمْ تُؤَدُّوا حَقَّهُ) خدا را شناختید. ولى حقش را انجام ندادید. (آمَنْتُمْ بِرَسُولِهِ ثُمَّ خَالَفْتُمْ) رسول خدا را شناختید به حرفش گوش ندادید. (قَرَأْتُمْ کِتَابَهُ الْمُنْزَلَ عَلَیْکُمْ فَلَمْ تَعْمَلُوا بِهِ) قرآن خواندید عمل نکردید ([أَنَّکُمْ‏] قُلْتُمْ إِنَّکُمْ تَخَافُونَ مِنَ النَّارِ) گفتید از روز قیامت و جهنم مى ‏ترسید اما عمل نکردید، ترستان کجاست؟ به شتر گفتند کجا بودى؟ گفت حمام بودم. گفتند چرا پهن به پایت چسبیده؟ یک علامتى باید داشته باشد حمام رفتنت. شیعه على باید یک علامتى داشته باشد.

یک کسی گفت خدا گفته است «ادْعُونی‏ أَسْتَجِبْ لَکُمْ» (غافر/60) مگر خدا نگفته که دعا کنید من مستجاب می‌کنم؟ پس چرا من دعا می‌کنم مستجاب نمی‌شود؟ علامه طباطبایی در تفسیر آیه می‌فرماید: «ادْعُونی» یا «ادعوا»اش گیر دارد یا«نی» اش گیردارد. «ادعوا» به معنی «دعا» است. دعا چیست؟ دعا در لغت به معنی طلب خیر است. یعنی اینکه آدم خیر بخواهد. اگر ما فقط خیر خواستیم و فقط از خدا خواستیم مستجاب می‌شود. آنجایی که دعا می‌کنیم مستجاب نمی‌شود، معلوم می‌شود واقعا خیر نیست، خیال می‌کنید خیر است ولی در واقع خیر نیست. شاید مشکل ما این باشد که فقط از خدا نمی‌خواهیم. یک جمله ازخدا می‌خواهیم، صد بار جلو هرکس و ناکس خم می‌شویم. اگر واقعا فقط از خدا بخواهی و فقط هم خیر بخواهی خدا مستجاب می‌کند. اگر یک جایی دعا مستجاب نشود، یا دعا، دعا نیست یا خیال می‌کنیم خیر است. و اگر خیر است مخلصانه دعا نمی‌کنیم. از همه گذشته می‌گوید: آقا اگر می‌خواهی دعایت مستجاب شود، باید لقمه ات حلال باشد. با لقمه حرام دعا مستجاب نمی‌شود.

ادامه دارد....

برگرفته از سخنان حجت الاسلام قرائتی