در باب نام‌های مبارک پیامبر از جنبه‌های مختلف سخن گفته شده است. برخی، چهارصد اسم برای پیامبر- با توجه به آیات - شمرده‌اند(1) که از آن میان دو اسم مبارک احمد و محمد(ص) است. اسم احمد در قرآن یک بار ذکر شده است، آن جا که سخن حضرت عیسى(ع) را خطاب به بنی اسرائیل می‌خوانیم :
«و مبشّراً برسولٍ مِن بعدی اسمه أحمد؛(2) به فرستاده‌ای که پس از من می‌آید و نام او احمد است بشارتگرم».
به لحاظ ادبی دلیل اینکه حضرت به اسم احمد و محمد خوانده شده است «بنابرآنچه علامه مجلسی از نحوی معروف سیبویه نقل کرده است» این است که :
احمد بر وزن افعل و الف آن برای تفضیل است که دلالت بر فضیلت حضرت بر سایر انبیا می‌کند.
محمد بر وزن مفعّل و تشدید آن برای مبالغه است که دلالت می‌کند بر این که حضرت از سایر انبیا ستوده تر بوده است. اما به لحاظ روایی، در حدیثی نقل شده که وقتی از رسول خدا(ص) سبب نامگذاری او را پرسیدند، حضرت در پاسخ فرمود: «أمّا محمّد فإنّی محمود فی الأرض و أمّا أحمد فإنّی محمود فی السماء».(3)
از امام باقر(ع) نقل شده است : به جهت کردار پسندیده پیامبر، خداوند از او در کتاب‌های انبیای پیشین به احمد یاد کرده است. به جهت آن که خدا و فرشتگان و تمام انبیا و فرستادگان و همة امت‌های انبیا حضرت را ستایش می‌کنند و بر او درود می‌فرستند، خداوند او را محمد نامیده است».(4)
سرّ نامگذاری پیامبر(ص) به احمد و محمد از دید عرفانی امام خمینی این است که اسم محمدی او ناظر به جنبة مُلکی و اسم احمدی او ناظر به جنبة ملکوتی ایشان است.

"نثار مقام شامخ حضرت رسول صلوات"

1. ابن شهر آشوب، مناقب آل ابی طالب، ج 1، ص 195، نشر دار الاضواء، بیروت 1412ق؛ خرم شاهی ، دانش نامه قرآن ، ذیل کلمه ""احمد""
2. صف (61) آیه 6.
3.صدوق، امالی، ص159.
4.محمدباقر مجلسی، بحار الانوار، ج 9، ص 294.