امام علی (علیه السلام ):

قرآن نوری است که خاموشی ندارد، چراغی است که درخشندگی آن زوال نپذیرد ، دریایی است که ژرفای آن درک نشود، راهی است که رونده آن گمراه نگردد، شعله ای است که نور آن تاریک نشود، جدا کننده حق و باطلی است که درخشش برهانش خاموش نگردد.

نهج البلاغه-خطبه 198

گزیده ای از معارف الهی جزء یازدهم:

• خداوند در قرآن کریم درباره انسان تعبیرات مختلفی دارد. در آیاتی از او به "بشر" و یا "بنی آدم" یاد می کند. اما عجیب است در آیاتی که از او تعبیر به "انسان" است صفات نکوهیده و مذمومی برای اوست . او موجودی فراموشکار، حق ناشناس، ضعیف، ستمگر، کفران کننده "کفور"،عجول، پرخاشگر، ظلوم، جهول، مغرور، طغیانگر، نومید و ناسپاس، غافل وفخرفروش، کم ظرفیت، دمدمی مزاج که هنگام نعمت بخیل و دربلا پرجزع است ودر آیات سوره یونس(آیات12-21-23) درباره او می فرماید: "اگر زیان و ناراحتی به او برسد در هرحال ما را با اخلاص می خواند، اما پس از برطرف کردن بلا وناراحتی گوئی مارا نخوانده، ستمگر می شود و مکر می کند! این سیمای انسان خودروئی است که تحت تربیت و پرورش رهبران الهی قرار نگرفته است.
• لذا خداوند برای تربیت او پیامبران الهی و نیز آخرین پیامبر(ص) را فرستاده است. از جنس خودما، رنج های ما براو سخت است، اصرار بر هدایت ما دارد و نسبت به مؤمنان رئوف ومهرباناست. (128-129 توبه)
• ونیزخداوند فضل و رحمتی هم چون قرآن را به ما هدیه می نماید که باید به داشتن آن شاد و خوشحال باشیم. (1) کتابی که موعظه و اندرز است، درمان آنچه درسینه هاست و هدایت و رحمت برمؤمنان است. (57- 58 یونس) مؤمنانی که توبه کننده، عبادت کننده، سپاس گزار نعم الهی و روزه دارند، و نماز را باخضوع به جا می آورند، آمربه معروف و ناهی از منکرند و نگهبان حدود الهی (112توبه) و اجرای قوانین او، قیام کننده به اقامه حق وعدل
• در اجرای قوانین الهی ابتدا براساس تقوا اعمال خود را ارزش گذاری می کنند. می دانند باید نماز را در مسجدی که پایه اش بر این اساس است اقامه کنند (110 – 107 توبه) سپس در اعمال، آنان صدقه دهنده اند(2) «زکات» که سبب پاک سازی و پرورش آنهاست و همراهش دعای پیامبر (ص) که مایه آرامش آنهاست (3) و تعبیری لطیف که عظمت و شکوه این حکم را مجسم می کند. و علاوه بر تشویق مسلمانان به انجام این فریضه ، هشدار می دهد که در پرداخت نهایت احترام و ادب را به خرج دهند. زیرا گیرنده در حقیقت خداوند است. (4) (104 – 103 توبه) آنان صدقه مستحب هم می دهند « انفاق» و آن را مایه تقرّب « قرب مقامی» به خدا و رسول خدا می دانند (99 توبه) و براستی که چنین است مایه تقرّب به خداوند است و خداوند انفاق کوچک و بزرگ را ثبت و آن را به عنوان بهترین اعمال پاداش می دهد. (126 توبه) او پاداش کار نیک را نیک می دهد و زیاده برآن اعطا می نماید (26 یونس) و به هر صاحب فضیلت به اندازه فضیلت او می بخشد.(3 هود)

در نمایش قدرت جهت آمادگی برای حکم جهاد، کافران در مؤمنان شدت و خشونت «قدرت را احساس می کنند». (123توبه) آری اولیای الهی در حالی که دل هایی مملو از خشیت الهی دارند و محزونند (نه حزن مادی و ترس های دنیوی نسبت به حوادث گذشته و آینده که مایه انحطاط و تنزّل است. (5)) درعین حال قرآن می فرماید: "به دلیل عدم وابستگی به دنیا و متعلقات آن نه ترس دارند و نه غمگین می شوند". پس در زندگی دنیا وآخرت شاد و مسرورند (6) و می دانند وعده های الهی هم تخلّف ناپذیر است (64-62 یونس) چرا که خداوند به پیامبرش آرامش می دهد ؛"خداوند برای او کافی است."(129 توبه) و سخنان ناموزون مخالفان و مشرکان غافل و بی خبر حضرت را غمگین ننماید که تمام عزّت و قدرت از آن خداوند است. (65 یونس)

بر این مبناست که مؤمنان با مال و جانشان در برابر بهشت الهی با حضرتش معامله دارند . (111 توبه) و در تمامی لحظات اجرای حدود الهی خداوند و رسول او و مؤمنان را گواه و شاهد بر اعمال خود می بینند. (105 – 94 توبه) و اینکه بنابر روایات متفاوت تمام اعمال مردم آشکار و پنهان در آغاز ماه و یا هفته ای یکبار یا دوبار و یا روزی 2بار بر معصومین عرضه می شود و این عرضه اعمال اثر تربیتی فوق العاده در مراقبت از اعمال انسان دارد. و نیز اینکه هیچ امری حتی به اندازه ی ذرّه، کوچکتر یا بزرگتر از آن نیست مگر اینکه همه در لوح محفوظ و کتاب آشکار علم خداوند ثبت و ضبط است (64 یونس)

• اما در مقابل مؤمنین ؛ دنیا داران ، راضی به حیات دنیوی شده اند و به آن تکیه کرده اند (7 یونس) در حالی که باید بدانند دنیا مانند آبی است که از آسمان نازل شده و بدینوسیله گیاهانی که مردم و چهارپایان از ان می خورند، می روید. در ظاهر زیباست و مردم در خیال بهره مندی دائمی از آن! که ناگاه عذاب الهی نازل می شود و آن را نابود می کند. گویی هرگز نبوده است . (24 یونس)
• به راستی اگر خداوند در عذاب این دنیا داران بدکار شتاب می نمود، همانگونه که مردم در به دست آوردن خوبیها عجله دارند، عمرشان به زودی به پایان می رسید . (11یونس) مجرمان برای چه در عذاب عجله دارند؟ آیا توان دفع آن را دارند؟ (50 یونس) به فرعون بنگرند که در هنگام عذاب و غرق شدن "که توبه پذیرفتنی نیست" ابراز ایمان کرد (90 – 91 یونس) و خداوند بدن او را پس از مرگ عبرتی برای زمامداران مستکبر و همه ظالمان و مفسدان و نیز مستضعفین قرار داد . بدن بی جان او تردیدی در نابودی او و حکومتش باقی نگذاشت. (92 یونس)
• اما اگر ایمان به موقع باشد، هم چون قوم یونس به عنوان تنها قوم از اقوام پیامبران (98 یونس) این خداوند است که توبه را می پذیرد (104 توبه) و بالاتر فرماید:"برما حق است نجات مؤمنان" (103 یونس) و بدانید برطرف کننده زیانها خداوند است و رساننده خیر هم اوست (107 یونس)
• برای هر قوم و ملتی پایانی است. هنگامی که اجل آنها فرا رسد نه ساعتی تأخیر می کند و نه ساعتی پیشی می گیرند (49 یونس) و جالب است که احساسشان درمحشر آنچنان است که گویی جز ساعتی از روز در دنیا توقف نکرده اند (45 یونس) و با غفلت خویش از انجام عمل صالح همراه با ایمان ، خود را از بهشتی دور می سازند که در کنار قصرها و نهرها و باغها و .... گفتار ساکنان آن سلام است و آخرین سخنشان هم «أن الحمد لله ربّ العالمین». (10 – 7 یونس)
  

  ---

1)     توجه کنیم به معیار شادی در اسلام
2)     صدقه واجبه
3)     براین مبنا صلوات بر آل پیامبر (ص) هم مستقلاً جایز است
4)     هر چند در ظاهر گیرنده پیامبر (ص) یا امام و یا پیشوای مسلمین و افراد مستحق باشند.
5)     بلکه حزن از عدم انجام وظایف و مسئولیتها و موفقیتها ی فوت شده
6)     به فرمایش علی (علیه السلام) در ذیل آیه ، اینان دوستان خدا و پیروان ما هستند که بعد از ما می آیند . خوشا به حال ما و بیشر خوشا به حال آنان ، زیرا آنها مسئولیتهایی بر دوش دارند که شما «خطاب به اصحاب» ندارید و تن به مشکلاتی می دهند که شما نمی دهید.