امام محمد بن علی ، جواد الائمه علیه السلام در ماه رجب سال صد و نود وپنج پای به عرصه جهان گذاشتند و در آخرین روز از ماه ذی القعده سال ۲۲۰ به شهادت رسیدند . در عظمت ایشان سخن بسیار و قلم ناتوان است تا آن جا که در زمان ولادت ایشان ، پدر بزرگوارشان حضرت رضا علیه السلام ایشان را مولودی خواندند که هیچ مولود دیگری برای شیعه بابرکت تر از ایشان نبوده است .

یکی از نکاتی که در زندگی سراسر نور و خیر و رحمت و برکت آن حضرت به چشم می خورد ، رسیدن ایشان به امامت در سنّ نه سالگی است . آری در مناصب الهیِ نبوت وامامت ، شرط سنّی وجود ندارد و خدای قادر متعال می تواند علم و عصمت و تمام خصوصیات یک پیامبر یا امام را به کودکی خردسال یا نوزادی تازه به دنیا آمده عطا کند . ( همان گونه که حضرت عیسی در گهواره سخن گفتند و از نبوت خویش خبر دادند ). امام جواد علیه السلام نیز در کودکی و پس از شهادت پدر بزرگوارشان به امامت رسیدند.
با آن که دست ظلم و بیداد کین به آن حضرت مهلت چندانی نداد و جواد الائمه علیه السلام در سنّ بیست وپنج سالگی به شهادت رسیدند اما مکارم اخلاق و فضائل و کرامات و مناقب بسیاری از آن حضرت در کتب شیعه و سنّی نقل شده است از جمله آن که :
مأمون عباسی ، مجلسی با حضور بزرگان علمای اهل سنّت تشکیل داد تا از آن حضرت که به ظاهر کم سنّ وسال بودند، سوالاتی پرسیده شود. یحیی بن اکثم ،عالم بزرگ دربار ،سؤالی در بحث حجّ از آن حضرت پرسید و با جواب دقیق و محکم امام جواد علیه السلام مواجه شد ، از علم و دانش امام متحیّر گردید و در چهره او عجز و ناتوانی و شکست دیده می شد . سرانجام در آخرین روز ذی القعده سال ۲۲۰ آن حضرت با توطئه خلیفه عباسی و زهری که امّ الفضل همسر ایشان با آن ، ایشان را مسموم کرد به شهادت رسیدند . مرقد مطهر ایشان در کنار جد بزرگوارشان امام موسی ابن جعفر علیهما السلام در شهر کاظمین ، زیارتگاه دوستداران اهل بیت علیهم السلام است.

" اللهم ارزقنا زیارة قبر ولیک محمد به علی الجواد"

چند نمونه از کلمات نورانی امام محمد تقی علیه السلام :
من أطاع هواه أعطی عدوّه مناه
هرکس از هوی وهوس خویش پیروی کند ، آرزوی دشمنش را برآورده کرده است .
قد عاداک من ستر عنک الرشد اتّباعا لمن تهواه .
کسی که راه صحیح و درست را از تو بپوشاند بخاطر آنکه طبق هوی و میل تو رفتار کرده باشد با دشمنی کرده است .
عزّ المومن فی غناه عن الناس .
عزّت مومن در بی نیازی او از مردم است .
الثقه بالله ثمن لکل غال و سُلّم الی کلّ عال .
اعتماد به خداوند بهای هر گرانبهائی است و نردبانی است برای هر بلند پایه ایست.
المؤمن یحتاج الی ثلاث خصال ، توفیق من الله و واعظ من نفسه و قبول ممن ینصحه .
مؤمن به سه ویژگی نیازمند است : توفیق الهی ، موعظه کننده ای درونی ، پذیرش نصیحت از کسی که او را نصیحت می کند.

شهادت پیشوای نهم حضرت جودالائمه(ع) در روز آخر ماه ذی‏قعده در شهر بغداد، سال 220 اتفاق افتاد. آن بزرگوار در سن 25 سالگی توسط طاغوت زمان خویش مسموم گردید. شهادت آن امام بزرگوار بر امت اسلامی تسلیت باد.

گوهر وجودی امام جواد(ع) و عسکریین(علیهماالسلام)، در بین مردم کمتر شناخته شده و آن گونه که از سایر ائمه(ع) و پیامبر اکرم(ص) و فاطمه زهرا(س) و حتی بعضی از اولاد ائمه شناخت دارند، نسبت به این سه بزرگوار معرفت ندارند، به این خاطر تمسک و توسل کمتری به آنان دارند. با اینکه ما شیعیان معتقدیم ائمه(علیهم‏السلام)، نور واحدند، کلامشان نور است و همه از چشمه فیاض حق استفاده می‏کنند به نظر می‏رسد نمایاندن چهره واقعی این سه امام بزرگوار می‏تواند خدمتی شایان به شمار آید.

علت مطرح نبودن این سه امام(ع)، وجود شرایط سخت اجتماعی و خفقان موجود در آن عصر بود. خفقان حاکم تا حدی بود که ابن‏اثیر در تاریخ خود، جزئیات در دورترین بلاد اسلامی و حتی فلسفه اجتماعی زیادی از حوادث را بیان می‏کند، تنها در سه مورد از این امام بزرگوار اسم برده و مجموع کلماتش از پنج الی شش خط فراتر نمی‏رود. این فرازها عبارتند از:

آنجا که زندگی همسر امام رضا (ع) را توضیح می‏دهد و می‏گوید: همسر حضرت رضا (ع) ام حبیبه نام داشت و دختر مأمون بود. دختر دیگر مأمون را محمد بن‏علی بن‏موسی گرفته بود. پس پدر و پسر هر دو با دختران مأمون ازدواج کردند.

 در ضمن حوادث سال 211 می‏نویسد: مأمون در، تکریت، با محمد بن‏علی بن‏موسی برخورد و دختر خود را به او تزویج کرد.

در حوادث سال 220؛ وفات آن حضرت را می‏نویسد.

ابن‏جریر طبری نیز در "تاریخ طبری" تنها یک سطر راجع به ازدواج حضرت رضا(ع) و حضرت جواد(ع) با دختران مأمون می‏نویسد: حتی از رحلت حضرت جواد(ع) چیزی نمی‏نگارد. خفقان موجود به اندازه‏ای بود که حضرت همیشه خلفای عصر را با "امیرالمؤمنین" خطاب می‏کرد در حالی که این لقب مخصوص حضرت علی بود.

آن حضرت در سن 9 سالگی بعد از شهادت پدر بزرگوارش به امامت رسید. به نظر می‏رسد همین عامل سبب شد مردم آن عصر در باره امامت و خصوصیات و ویژگیهایش خیلی علاقه نشان ندهند چه همان مردم به علی(ع) که سی و سه سال داشت، گفتند جوان است و رهبری جامعه فردی مسن‏تر و کارآمدتر می‏طلبد.

زمانی که نص صریح پیامبر اکرم(ص) کنار رود و آن همه احادیث و شأن نزول آیات و واقعه غدیر به فراموشی سپرده شدو کهولت جای تمام آنها را بگیرد انتظاری از مردم عصر حضرت امام جواد(ع) نمی‏توان داشت.

در روایت است هنگامی که حضرت امام جواد(ع) وارد مسجد شد، علی بن‏جعفر، عموی پدر او، به احترام حضرت از جای بلند شد و او را به جای خود نشاند. مردم اعتراض کردند که تو پیری و محاسنت سفید شده است، چطور به جوان کم‏سن و سالی این چنین احترام می‏کنی؟ …

از طرف دیگر نصوص متواتره‏ای نبود که مقام حضرت جواد را به مردم آن طور که بود معرفی کند. این موضوع آنگاه واضح می‏شود که کلمات رسول خدا(ص) در مورد حسنین(علیهماالسلام) یا فاطمه زهرا(س) و یا علی(ع) با کلمات و روایات وارده در باره امام جواد(ع) مقایسه شود. علت عمده عدم معرفی یکسان ائمه این بود که چون حضرت علی و زهرا و حسنین (علیهم‏السلام)، در زمان آن حضرت بودند و مناسبتهای مختلفی برای معرفی آنان بود. این موضوع در باره امام زمان(عج) فرق می‏کند چون رهبر پیوسته باید در جامعه روح امید بدمد و دمیدن روح امید با معرفی منجی عالم بشریت امکان داشت جدا از این که بیشتر معرفی‏ها توسط ائمه بعدی صورت پذیرفت و آن هم به خاطر سؤال بیش از حدّ مردم و اشتیاق آنان به دانستن حضرت امام زمان(ع) و خصوصیات و صفات او بود. حتی وجود احادیث فراوان در باره امام حسن و حسین(ع) وقتی شخصی در محضر ابن‏عباس سؤالی می‏پرسد و یکی از حسنین(علیهما السلام)، جواب می‏دهند، آن شخص قبول نمی‏کند و می‏خواهد جواب را از ابن‏عباس بشنود، تا مطمئن شود.

مراجعه به کتب فقهی بر این حقیقت اشاره دارد که در طول تاریخ بیست سال حضور امام حسن و حسین(ع) در مدینه مسئله فقهی چندانی از آنان پرسیده نشد و مردم آنان را دو فقیه اسلام‏شناس عالم حساب نمی‏کردند تا چه رسد به امام جوادی که سن کمتری داشتند. و از پشتیبانی عظیم و تأییدات مکرر پیامبر اکرم(ص) نیز برخوردار نبودند. دسیسه‏های خلفای عباسی که پیوسته می‏خواستند او در بین مردم ناشناخته بماند و خفقان حاکم آن زمان تا اندازه‏ای که آن امام یا پدر بزرگوارش و فرزندانش مجبور می‏بودند خلفای ظالم عباسی را امیرالمؤمنین خطاب کنند به عمیق‏تر شدن جهل موجود دامن می‏زد.

 شهادت فرزند امام رئوف حضرت جواد الائمه را به پیشگاه صاحب الزمان تسلیت عرض می نماییم. . آرزو می کنیم به حق این امام جوان و غریب هر چه زودتر این بیماری و مشکلاتش را از بلاد مسلمین دور گرداند.

چه اضطرابی دامن زمین را فرا می گیرد، آن گاه که دلش مزار امامی می شود. گویی در آن هنگام، دست و پایش می لرزد! زمین از اینکه باید گوهری را در میان بگیرد، بسیار ناخشنود است. اکنون زمین چه شرمسار است که تنها بیست و پنج بهار، او را مهمان خوانش دیده بود؛ او که جواد بود و جود، قطره ای از پیشانی بلندش؛ تقی بود و پرهیزکاری، سطری از صحیفه وجودش.

او که در همان خردسالی امام شد و در نوجوانی، رهگشای گره های فکری. که بی درنگ، دشوارترین پرسش را پاسخ می گفت و خبر از اتصال خویش به دریای علم الهی می داد.

برای هروله از «مروه» دلت تا «صفای» کاظمین، راهی نیست. در این حج ولایت و عشق همیشه در «سعی» باش؛ که بی «سعی» نمی توان به «صفای» جمال معصوم علیهم السلام رسید.

تنها «بیست و پنج» سال بود که نسیم «هل اتی» می وزید و نهرهایی که از سرچشمه «طه» سیراب می شود، جاری بود. و چه زود، این نسیم از وزیدن افتاد و این عطر دل نواز، دامن برچید! اما، نه... چشم دلت را باز کن و ببین! هنوز آن نسیم در حال وزیدن است و این شمیم روح بخش به مشام می رسد.

سلام بر تو ای جوادالائمه علیه السلام و بر آن بارگاه خدایی ات که تا دامنه قیامت، چشم نواز همه از ره رسیدگانِ خسته خواهد بود!

 

شهادت یگانه فرزند علی بن موسی الرضا علیه السلام حضرت جوادالائمه بر شیعیان تسلیت باد.

یابن الرضا؛

وقتش رسیده است که عرض ادب کنیم         وقتش رسیده حال بکایی طلب کنیم
وقت عزا و گریه و اندوه و ماتم است             امشب عزای اشرف اولاد آدم است
شور قیامت است که گویا به پا شده                زیرا عزای حضرت ابن الرضا شده
او که برای عالم و آدم طبیب بود                    حتی میان خانه ی خود هم غریب بود
خواهر نداشت تا برسد پیش پیکرش               مادر نبود تا که کند گریه در برش
از درد زهر کل تنش تیر می کشید                   خونابه از لبش به کف حجره می چکید
در وقت احتضار کسی کف نمی زنند               هنگام دست و پا زدنش دف نمی زنند
اما امان ز ظلم و جفای کنیزها                         گم شد صداش بین صدای کنیزها
در لحظه های آخر خود بی شکیب بود            او غصه دار روضه ی شیب الخضیب بود
با اینکه تشنه بود ولی نیزه ای نخورد             در بام خانه پیرهنش را کسی نبرد
شکر خدا که دختر او را کسی نزد                   با کعب نیزه خواهر او را کسی نزد
خیلی حسین در ته گودال خسته بود             قاتل به روی سینه ی آقا نشسته بود
شمر از صدای ناله ی زهرا حیا نکرد               در قتلگاه گیسوی او را رها نکرد...

این­ها به جای اینکه برایت دعا کنند                       کف می زنند تا نفست را فدا کنند

یا جای اینکه آب برایت بیاورند                          همراه ناله­ ی تو چه رقصی به پا کنند

باید فرشته ها، همه با بال­های خود                    فکری برای چشمِ پر اشک رضا کنند

هر چند تشنه ای ولی آبت نمی دهند                    تا زودتر تو را ز سر خویش وا کنند

این قدر پیش چشم همه دست و پا مزن                  اینها قرار نیست به تو اعتنا کنند

بال فرشته های خدا هست پس چرا؟                     این چند تا کنیز تو را جابجا کنند

حالا که می­برند تو را روی پشت بام                        آیا نمی­شود که کمی هم حیا کنند

تا بام می­برند که شاید سر تو را                                در بین راه، با لبه­ای آشنا کنند

حالا کبوتران پر خود را گشوده اند                     یک سایبان برای تنت دست و پا کنند

مراسم سوگواری شهادت حضرت جوادالائمه ابن الرضا علیه السلام
و یادبود خانم محتشمی پور مادر بنیانگذار مؤسسه علی بن موسی الرضا(ع) روز سه شنبه ۳۱ مرداد ساعت ۹:۳۰ صبح در مؤسسه برگزار خواهد شد.
سخنران: آیت الله سید محمد مهدی میرباقری و مداحی خانم گنجی

قابل ذکر است سخنرانی استاد میر باقری ساعت ده صبح آغاز خواهد شد.

 

این کودک نازنین امیر دلهاست                        او باب مراد است و جواد ابن الرضاست
از آمدن او به محمد سوگند                           خوشحال تر از امام هشتم زهراست

امام جواد علیه السلام مولودی با برکت

پدر بزرگوارش حضرت رضا علیه ‏السلام و مادر ارجمندش بانوی مصری تباری به نام «سبیکه» است که از خاندان «ماریه قبطیه»، همسر پیامبر اسلام صلی‏ الله‏ علیه ‏و‏آله ، به شمار می‏رود؛ بانویی که از نظر فضائل اخلاقی، در درجه والایی از انسانیت قرار داشت و برترین زنان زمان خود بود؛ به طوری که امام رضا علیه ‏السلام از او به عنوان بانویی منزه و پاکدامن و با فضیلت یاد می‏کرد. «ریحانه» و «خیزران» از دیگر نامهای مادر امام جواد علیه ‏السلام است.
حضرت در مجموع دوران امامت خود با دو خلیفه عباسی، یعنی مأمون (193 ـ 218) و معتصم (218 ـ 227) معاصر بوده است.

 مراسم ولادت
حضرت امام رضا علیه‏ السلام پیشاپیش خبر ولادت فرزندش امام جواد علیه ‏السلام را به اطرافیان داده بود، از جمله: شبی خواهرش حکیمه خاتون را احضار نمود و فرمود: «ای حکیمه! امشب فرزند با برکت خیزران متولد می‏شود که تو باید در نزد او حاضر باشی.» آن‏گاه فرمود: «فَاِذا هِیَ وَلَدَتْ فَاَلْزِمیها سَبْعَةَ ایّامٍ؛ هرگاه او (خیزران) زایمان نمود، هفت روز همراه او باش.»
حکیمه خاتون می‏گوید: پاسی از شب گذشت تا اینکه نوزاد رضا علیه‏ السلام در حالی که پرده نازک نورانی بر او پوشیده بود، به دنیا آمد و نوری از او ساطع بود که تمام حجره را روشن نمود... حکیمه اضافه می‏کند: در لحظه ‏ای که امام جواد به دنیا آمد، فرمود: «اَشْهَدُ اَنْ لا اِلهَ اِلاّ اللّه‏ وَاَنَّ مُحَمَّدا رَسُولُ اللّه‏؛ گواهی می‏دهم که خدایی غیر از خدای یگانه نیست، و به راستی محمد صلی‏ الله‏ علیه ‏و‏آله رسول خدا است.»
و در روز سوم ولادتش وقتی عطسه کرد، فرمود: «اَلْحَمْدُ للّه‏ِ وَصَلّی اللّه‏ عَلی مُحَمَّدٍ وَعَلَی الاَئِمّةِ الرّاشِدین؛ ستایش مخصوص خداست و درود خدا بر محمد و امامان هدایتگر باد.»
حکیمه وقتی این جملات را از امام جواد علیه ‏السلام شنید با شتاب نزد امام رضا علیه ‏السلام رفت و عرض کرد از این طفل عجایبی دیدم. حضرت فرمود: آن عجایب چیست؟ حکیمه جملات لحظه ولادت و هنگام عطسه حضرت را بیان نمود. حضرت رضا فرمود: «یا حَکیمةُ، ماتَرَوْنَ مِنْ عَجائِبِه اَکْثَرُ؛ ای حکیمه! [در آینده] عجایب بیشتری از او خواهید دید.»...

یا جواد الائمه:

تو گل گلواژه های شعر صدها چون کمیتی               من گدای خانه ‏زادم، تو جواد اهل بیتی،
تو ولیعهد عزیز پادشاه ارض طوسی                        تو یکی یکدانه ماهِ خانه شمس الشموسی...

ای شیعه بزن ناله و فریاد امشب               از غربت آن غریب کن یاد امشب
مسموم شد از زهر، جواد ابن رضا              در حجره ی در بسته ی بغداد امشب

سلام به اشک! سلام بر غم!
سلام بر غروب عاشورا و بر تمام تنهایی ‏ات
مظلوم، یا جواد الائمه علیه‏السلام !
هر چند دست ما از آستان تو کوتاه است؛
امّا دل بر ضریح دیر آشنای تو بسته‏ ایم؛ تا با کرامت ازلی‏ ات، گره گشای آرزومندی ما باشی.

مولا جان! به صداقت اشک‏ها قسم، که نیازمندانِ آستان توایم؛
جرعه‏ ای از دریای معرفت ما را بنوشان!

سخاوت، آبرو از نگاه تو گرفته وَ جود، مدیون دست‏های توست.
نفرین بر دشمنانِ نمک ناشناس تو باد؛
که بهار جوانی‏ ات را به خزان خیانت فروختند و
آتشِ اندوه و اشک و حسرت، در نگاه ملکوت افروختند.

می زنم امروز در کوی توَلاّیت قدم                    تا بگیری دست این افتاده را فردا جواد
در گلستان محمد، نخل سرسبز رضا                  میوه قلب علی، ریحانه زهرا جواد

هیچ غروبی به غمرنگی غروب وجود مردان خدا نیست؛ آن گاه که سر آسوده بر روی خاک می گذارند و شام تیره ای برای آدمیان، می سازند.
هنوز زمین، جان نگرفته باید بی تابی کند و غروب خون رنگ خورشید را به نظاره پردازد. ای حجت نهم! افسوس که روزگار، تنها بیست و پنج سال با تو سر سازگاری داشت و بیست و پنج بهار از عمر تو را برتابید. تقدیر آن بود که حتی در خانه ات نیز غریب باشی و با هم دستی «ام الفضل» ـ همسرت ـ زهر بنوشی و مسموم شوی.
ولی نه آن غربت دردناکی که برایت درست کرده اند و نه آن زهری که به تو داده اند، هیچ کدام نتوانست، امتداد خط سبز تو را که بر صحیفه هستی کشیده ای، پاک کنند. گرچه زمین، حوصله بزرگی تو را نداشت و ظرف روزگار، گنجایش حضور دریا گونه ات را؛ سربردار و ببین عاشقان پاک باخته ات را که دل هاشان، تنها با رسیدن به دریا، آرام می گیرد. کدام جان است که تو را بشناسد و اینک در هوای کاظمین تو نسوزد؟!

سلام ما به رخ انور امام جواد                                         درود ما، به تن اطهر امام جواد

غریب بود و غریبانه جان سپرد و نبود                                        کسى به وادى غم، یاور امام جواد . . .