هفتم ماه صفر به روایتی سالروز شهادت امام حسن مجتبی ( علیه السلام ) و به روایتی دیگر میلاد امام موسی کاظم ( علیه السلام ) می باشد این همزمانی دو مناسبت و وجود آن در ماه صفر که ماه حزن و اندوه خاندان نبوت می باشد باعث یک نوع سردرگمی میان محبان اهل بیت شده است لذا به بررسی این موضوع از منابع معتبر و نیز نظر بزرگان و علمای معاصر می پردازیم:
منابعی که هفتم صفر را روز شهادت امام حسن مجتبی علیه السلام می دانند:
مرحوم شیخ کفعمی (م قرن 9) در کتاب «مصباح بلدالامین»، هفتم صفر را زمان شهادت امام حسن مجتبی(ع) اعلام کرده است.
مرحوم مجلسی هم روایتی را مبنی بر شهادت در این روز ذکر می کند: بحارالانوار،ج 44، ص 134 ، البته مرحوم مجلسی این روایت را به نقل از دروس شهید و مصباح کفعمی ذکر می کند.(مطلبی که ذکر آن خالی از لطف نیست این است که در تاریخ شهادت امام مجتبی پنج قول وجود دارد: آخرصفر، هفتم صفر، بیست و هشت صفر، پنج ربیع الاول و بدون تاریخ؛ که برای مطالعه بیشتر می توانید به کتاب زندگانی امام حسن مجتبی، تالیف رسولی محلاتی مراجعه فرمایید)
منابعی که 28 صفر را روز شهادت امام حسن مجتبی علیه السلام می دانند:
1-شیخ مفید در الارشاد، ص 356
2- مرحوم شیخ کلینی در «کافی»
3- شیخ تبریزی در «اعلام‌الوری» و...
منابعی که هفتم صفر را روز میلاد امام موسی کاظم علیه السلام می دانند:
علامه شوشتری صاحب «قاموس‌الرجال» گفته است که «لم یعین احد شهره»؛ یعنی هیچ‌کس ماه‌ تولد امام کاظم(ع) را تعیین نکرده است، چه برسد به روز تولد! و در منابع تاریخی فقط سال‌ تولد ذکر شده است؛ ولی شیخ تبریزی در کتاب «إعلام‌الوری» و «تاج‌الولید» و هم‌چنین مرحوم «ابن شهرآشوب» در کتاب «مناقب آل ابی‌طالب » و نیز علامه مجلسی در بحار الانوار، علامه مجلسی، ج 48 ص 1،روز تولد امام کاظم(ع) را 7 صفر اعلام کرده‌اند و هیچ نقل دیگری در این زمینه نیست، اما قبل از قرن 5 و 6 هجری؛ یعنی مرحوم «شیخ کلینی» در «کافی» یا مرحوم «شیخ مفید» در«الارشاد» هیچ روز و ماهی را برای تولد امام کاظم(ع) اعلام نکرده‌اند، لذا کلام علامه شوشتری به بعد از قرن 6 مربوط می‌شود، بالاخره تعیین تولد امام کاظم(ع) مربوط به متأخرین است.
نکته قابل توجه اینکه ظاهراً قبل از تشکیل دولت صفوی، سایر شیعیان و عمدتاً شیعیان عراق، 7 صفر را شهادت امام حسن مجتبی(ع) اعلام می‌کردند اما در زمان صفویه چون تشیع مذهب رسمی شده بود، با مشورت علما برای اینکه اعلام عزا و تعطیل رسمی کنند، لذا وفات پیامبر(ص)، شهادت امام حسن(ع) و امام رضا(ع) را در یک روز در آخر ماه صفر جمع کردند تا هم عزاداری شکوه‌مند‌تری برگزار شود و هم از تعدد تعطیلی جلوگیری شود و این‌ باعث شد که سایر شیعیان به خصوص شیعیان عراق مخالفت خود را با این تقویم اعلام کنند.
اما مرحوم آیت‌الله‌العظمی شیخ عبدالکریم حائری یزدی که درس خوانده نجف و کربلا بود، بعد از هجرت از نجف به سوی ایران، این روش را از علمای نجف و کربلا به ایران و قم انتقال داد و از آن وقت به بعد، علما در این روز برای امام حسن(ع) عزاداری می‌کنند.
به هر حال به نظر می رسد که همگام با بزرگان و مراجع عالیقدر ما هم هفتم صفر را روز شهادت امام حسن مجتبی علیه السلام و روز حزن و ماتم قرار دهیم.
در پایان در تایید روز شهادت نظر اکثر مراجع معاصر با کمی تغییر وتخلیص اینگونه است:
ماههای محرم و صفر ماههای حزن بر سیدالشهدا و خاندان اهل بیت ( علیهم السلام ) میباشد و باید به مراسم عزاداری و روضه خوانی بگذرد . والله العالم و یا مناسب است در جمع بین دو قول ( مشهور ) در روز هفتم صفر به شهادت سبط اکبر امام مجتبی (علیه الاف التحیطة والثناء ) و تولد امام موسی کاظم علیه السلام ترتیب مجالس برای هر دو امام بزرگوار به اینکه مصائب امام دوم (علیه السلام) و مناقب امام هفتم (علیه السلام) را متذکر و یاداور باشند و همین احتیاط حاصل میشود . والسلام

 

 

هفته دفاع مقدس و به ویژه سی و یکم شهریور یادآور مظلومیت و در عین حال مقاومت، پایمردی و رشادت رادمردان و شیر زنانی است که با قدرت غیرت و قوت همت و با دست خالی در مقابل دشمن دژخیم تا دندان مسلح ایستادند و در تاریخ بشریت، صفحاتی زرین و ماندگار به یادگار گذاشتند. حماسه‌آفرینی و رشادتی که قریب به 8 سال تداوم داشته و در طول این مدت به پشتوانه ایمان راسخ به نصرت و مشیت الهی و باور عمیق به راه و سیره رهبر فرزانه خویش، لحظاتی ناب در سرگذشت بشریت آفریدند ‌‌که فرشتگان آسمان در مقام تمجیدشان، انگشت حیرت به دهان بگزند.

 

تلاوت صفحه 326 :

قطره ای از دریای بیکران کلام الهی :
آیه شماره 24  از سوره مبارکه طه
اذْهَبْ إِلىَ‏ فِرْعَوْنَ إِنَّهُ طَغَى
«اینک به سوی فرعون برو، که او طغیان کرده است.»
نکات تفسیری :
1- اوّلین مأموریت انبیا، مبارزه با طاغوت‏هاست. «اِذهَب»
2- همیشه نباید منتظر آمدن مردم بود، گاهى لازم است حتّى پیامبران براى هدایتِ حاکمان حرکت کنند. «اِذهب الى فرعون اِنّه طَغى‏»
3- براى اصلاح جامعه، باید به سراغ سرچشمه و ریشه‏ ى فتنه و فساد رفت. «اِذهب الى فرعون»
4- دین از سیاست جدا نیست، موسى براى اصلاح حکومت حرکت کرد. «اِذهب الى فرعون»
5- سرچشمه‏ ى همه انکارها، طغیان وگردنکشى در مقابل حقّ است. «اِنّه طَغى» طغیان فرعون در ادعاى ربوبیت، ایجاد وحشت، تفرقه و برده‏ کشى مردم بود.

تلاوت صفحه 325 :

قطره ای از دریای بیکران کلام الهی :
آیه شماره 22  از سوره مبارکه طه
وَ اضْمُمْ یَدَکَ إِلىَ‏ جَنَاحِکَ تخَرُجْ بَیْضَاءَ مِنْ غَیْرِ سُوءٍ ءَایَةً أُخْرَى‏
و دستت را به گریبانت ببر، تا سفید و بی‏ عیب بیرون آید; این نشانه دیگری (از سوی خداوند) است.
نکات تفسیری :
1-دست قدرت الهى باز است و هر لحظه با هر وسیله که بخواهد مى‏ تواند قدرت نمایى کند. «اُضمُم یدک»
2- هر چه تکبّر و لجاجت مخاطب بیشتر باشد، معجزه‏ هاى بیشترى ارائه شود. «آیة اُخرى» (براى فرعون‏ها، چند معجزه لازم است.)

تلاوت صفحه 324 :

قطره ای از دریای بیکران کلام الهی :
آیه شماره 73  از سوره مبارکه فرقان
وَ الَّذِینَ إِذَا ذُکِّرُواْ بِآیَاتِ رَبِّهِمْ لَمْ یَخِرُّواْ عَلَیْهَا صُمًّا وَ عُمْیَانًا
و کسانی که هرگاه آیات پروردگارشان به آنان گوشزد شود، کر و کور روی آن نمی افتند.
نکات تفسیری :
1- تعبّد وبصیرت، از اوصاف عباد الرّحمن است. «اذا ذکّروا... لم‏ یخرّوا علیها صُماً و عمیاناً» بندگان رحمن، آگاهانه به سراغ دین مى‏ روند.

تلاوت صفحه 323 :

قطره ای از دریای بیکران کلام الهی :
آیه شماره 72  از سوره مبارکه فرقان
وَ الَّذِینَ لَا یَشْهَدُونَ الزُّورَ وَ إِذَا مَرُّواْ بِاللَّغْوِ مَرُّواْ کِرَامًا
و کسانی که شهادت به باطل نمی‏ دهند (و در مجالس باطل شرکت نمی‏ کنند); و هنگامی که با لغو و بیهودگی برخورد کنند، بزرگوارانه از آن می‏ گذرند.
نکات تفسیری :
1- نه تنها انجام گناه حرام است، بلکه شرکت در جلسه‏ ى گناه و شاهد بودن بر گناه نیز ممنوع است. «لا یشهدون الزور»
2- هر نوع آگاهى و اطلاع و حضور در صحنه‏ اى، ارزش نیست. «لا یشهدون الزور» (گاهى انزوا و گوشه‏ گیرى از اجتماع، ارزش است)
3- حاضر نشدن در مجلس گناه و بى‏ اعتنایى به گناهکاران، نوعى نهى از منکر است. «لایشهدون... مرّوا کراما»
4- شرکت در مجالس فاسد، حتّى در بندگان واقعى خدا اثر مى‏ کند. «لا یشهدون»
5- در شیوه ‏ى نهى از منکر، همه جا خشونت لازم نیست. «لا یشهدون... مرّوا»

تلاوت صفحه 322 :

قطره ای از دریای بیکران کلام الهی :
آیه شماره 71  از سوره مبارکه فرقان
وَ مَن تَابَ وَ عَمِلَ صَالِحًا فَإِنَّهُ یَتُوبُ إِلىَ اللَّهِ مَتَابًا
و کسی که توبه کند و عمل صالح انجام دهد، بسوی خدا بازگشت می‏ کند (و پاداش خود را از او می ‏گیرد.)
نکات تفسیری :
1- توبه‏ ى واقعى آن است که با عمل صالح همراه باشد. «تاب و عمل صالحا»
2- توبه کننده، مهمان خداست. «یتوب الى اللّه»

تلاوت صفحه 321:

قطره ای از دریای بیکران کلام الهی :
آیه شماره 20  از سوره مبارکه طه
فَأَلْقَئهَا فَإِذَا هِىَ حَیَّةٌ تَسْعَى
پس موسی آن (عصا) را افکند، که ناگهان اژدهایی شد که به هر سو می‏ شتافت.
نکات تفسیری :
1-تمرین، تجربه و آمادگى قبل از دعوت ضرورى است. موسى علیه السلام که مى‏ خواهد در برابر فرعون عصا را بیفکند تا اژدها شود، باید خودش قبلاً صحنه را دیده باشد. «فالقاها فاذا هى حَیّة تسعى»

تلاوت صفحه 320 :

قطره ای از دریای بیکران کلام الهی :
آیه شماره 18  از سوره مبارکه طه
قَالَ هِىَ عَصَاىَ أَتَوَکَّؤُاْ عَلَیْهَا وَ أَهُشُّ بهِا عَلىَ‏ غَنَمِى وَ لىِ‏َ فِیهَا مآرِبُ أُخْرَى
گفت: «این عصای من است; بر آن تکیه می‏ کنم، برگ درختان را با آن برای گوسفندانم فرومی‏ ریزم; و مرا با آن کارها و نیازهای دیگری است.
نکات تفسیری :
1-خداوند براى قدرت نمایى خود، حتّى از نزدیک‏ترین و ساده‏ ترین ابزارها نیز استفاده مى‏ کند. «و ما تلک بیمینک یا موسى»
2-با بهره‏ بردارى از ابزارهاى چند منظوره مى‏ توان از حجم کمتر استفاده‏ ى بیشترى برد. «اَتَوکّؤ علیها واهُشّ بها ...»
3- تکیه بر عصا و ابزار مادّى، با توکّل بر خداوند منافاتى ندارد. «اتوکّؤ علیها»
4- چوپانى شغل اکثر انبیا بوده است. «اهُشّ بها على غنمى»

استاد پیرامون حدیث 28 به جلوه حالات انسان از قول حضرت امام اشاره کردند :  .... غضب و شیطان یک جنس دارند و هر دو آتش هستند . و قتی رحمت یا حسن خلق را می بینیم ، چون از جنس بهشت است یک حالت بهشتی در انسان ایجاد می شود . اینها یک چهره دنیوی و مادی دارند که همان تأثرا ت وتغییراتی است که در حال انسان پیش می آید (انسان عصبانی اخم می کند و ... و انسان شاد، خوشحال است و می خندد.... )و حقیقتی در عالم ملکوت دارند که آن حقیقت غیر آن حالت ناسوتی اش است . آنچه درباره خدا گفته می شود همان عالم ملکوتی بلکه جبروتی و چه بسا بالاتر لاهوتی  و همان صفت خداست که تجلی اش در دنیا مثلا مهربانی انسانها می شود ....

 

برای دریافت فایل صوتی اینجا کلیک کنید.
حجم: 12.3 مگابایت